Podcast: Maarten van Rossem positief over groei Utrecht: 'Het was een melige klotestad'

De gepensioneerde hoogleraar Amerikanistiek zegt dat bij hem thuis in gesprek met Jeroen Wielaert. Oorspronkelijk zou Van Rossem vrijdag te gast zijn voor een praatprogramma in de bibliotheek. Dat is wegens corona nog steeds niet mogelijk.

In het openbaar reflecteren over Utrecht doet hij vrij zelden. Van Rossem was de afgelopen week weer des te meer op de televisie aan het woord over het tumult rond het Capitool in Washington. Hij vindt de aandacht voor Amerika wel buiten proporties in vergelijking met de interesse voor het machtige Europese buurland Duitsland.

Van Rossem (77) heeft genoeg te vertellen over Utrecht, nu hij er bijna zestig jaar woont. Om te beginnen over het Wilhelminapark, een van zijn geliefde wandellocaties, dicht bij huis. Hij zegt: "Het Wilhelminapark is een immense zegen. Ik kom er in principe elke dag. Het is een elegant park. Ik ben wel kritisch over het onderhoud. Ze mogen attenter zijn met de vuilnisbakken. Die zijn snel overvol. Waarom ze niet een keer per dag, of in de twee dagen controleren?"

"Het park is in alle seizoenen mooi. In de zomer wordt het overlopen door mensen die in het gras gaan zitten. Dat is hun goed recht. Er wordt op grote schaal gebarbecued. De rotzooi blijft achter. Het zorgt voor schade aan de grasmat en het stinkt als de pest. Ze bestellen pizza's en dan rijden ze met hun scooters over het gras om ze te bezorgen. Het zou iets meer ordening en toezicht kunnen gebruiken."

Er is al een televisie-opname gemaakt uit de reeks stadswandelingen die hij maakt met zijn broer Vincent en zus Sis. Het wordt mei aanstaande uitgezonden door de NTR. De Van Rossems gingen onder andere naar de aula in het academiegebouw op het Domplein. Maarten legt uit: "Daar vonden de vergaderingen plaats voor de Unie van Utrecht, zeg maar onze eerste grondwet. In Amerika zou er een enorme poppenkast omheen zijn gemaakt over een Nationale Treasure, een bijzonder museum met een ontvangstruimte. Nu hangt er een onvindbaar bordje om de hoek. Het is toch verrassend dat aan zo'n bijzondere historische locatie zo bijzonder weinig aandacht wordt besteed. Dan kom je buiten, staat daar de Domtoren, het meest unieke monument van de stad Utrecht. Hij is nu ingepakt, daar konden wij ook niks aan doen. Je weet dat dat hij ook weer wordt uitgepakt, maar dat kan lang duren in Nederland. Misschien wel drie keer zo lang. Ik ben nu al bang dat ik niet meer zal leven als hij wordt uitgepakt. Ik hoop wel dat ze op schema klaar zijn."

Zijn entree in Utrecht in de zomer van 1962 was niet verheugend. "Een ongelooflijk vervelende grauwe klotenstad vond ik het. Ik kwam uit Wageningen, dat was natuurlijk een dorp. Ik vond Utrecht heel ongezellig. Er was totaal geen caféleven. Ik was heel matig gelukkig met het Utrechts Studentencorps waar uit familieoverweging lid van was geworden. Ik ben er tenslotte heel redelijk aan gewend geraakt. Maar dat heeft jaren geduurd. Utrecht is in hoge mate in zijn voordeel veranderd in de afgelopen 30, 40 jaar. Ik ben geen Utrechter, Het kan me niet schelen of FC Utrecht wint of verliest. Als ze morgen worden opgeheven vind ik het ook best. Dan hebben we minder parkeerproblemen in de buurt."

De geschiedenis van de stad was niet zijn prioriteit. "Ik ben er gaandeweg achter gekomen door te wandelen in de stad. Stukje bij beetje. Ik wist niets van de Maliebaan, maar ik ben nu vrij goed geïnformeerd, kan wat over de panden vertellen. Dat komt ook omdat ik veel kleine programma's heb gemaakt voor RTV Utrecht. Utrecht heeft een bijzondere geografische ligging in het midden van het vaderland."

Het is ook daarom dat de stad en omgeving met alle nieuwbouw is uitgegroeid tot een metropool op Nederlandse schaal. Van Rossem is daar positief over. "Utrecht zal de 400.000 inwoners wel passeren. Het gaat Utrecht economisch ongekend voor de wind. Ik zie alleen niks in hoogbouw aan de westkant van de stad. Dat is testosteronbouw. Er zijn mensen die vinden dat het klein moet blijven, maar dat is Wijk-C-romantiek."

Hij heeft gemengde gevoelens over Amelisweerd en de eventuele uitbreiding van de A27. "In mijn studententijd kwam ik er met mijn vrouw. Maar ik heb het vaarwel gezegd. Het is vreselijk dat de beelden die daar stonden zijn gevandaliseerd. Ik ben 50-50 voor en tegen die uitbreiding van de A27. Het is de vraag of je de verkeersfunctie voor moet laten gaan, ja, of nee. Dat heeft ook met de groei van de stad te maken. Ik doe niet mee aan een demonstratie. Dat is alleen maar om je eigen warme gevoelens voor jezelf te onderstrepen."

Hij is enthousiast over de groei van de universiteit in de stad van kennis en cultuur. "Het is verreweg het grootste bedrijf van de stad na het verdwijnen van bedrijven als Demka en Werkspoor. Toen ik kwam waren er 6000 studenten, nu meer dan 30.000. De levendigheid van de stad is het werk van studenten. Het gaat om hoogwaardige werkgelegenheid. De universiteit is zijn gewicht in goud waard."

Een bemoedigend woord voor de nieuwe burgemeester Sharon Dijksma tot slot? Maarten van Rossem: 'Ik heb in een commissie van de PvdA gezeten. Daar zaten een aantal halve garen met vage idealen, mistig gelul. En twee mensen met een verstandige, logische visie: Sharon en ik. Ik vind haar overtuigend realistisch. Een burgemeester moet overtuigend realistisch zijn. Als zij het even goed doet als Van Zanen kan de vlag uit.'