Stichting geeft coronavoorlichting aan niet-westerse Utrechters: 'Schaamte speelt een grote rol'

© RTV Utrecht
UTRECHT - Was je handen stuk, houd anderhalve meter afstand, blijf binnen en laat je testen bij klachten. De meeste mensen kunnen deze opsomming van de maatregelen tegen het coronavirus inmiddels dromen. Toch wordt niet iedereen even goed bereikt door de communicatie van de overheid, merkte de Utrechtse stichting Al Amal uit Kanaleneiland. "Rutte en De Jonge staan zo ver van de mensen af. Als je de informatie krijgt in je eigen taal, komt het veel meer aan."
Stichting Al Amal richt zich op migrantengroepen die hun weg in de samenleving niet goed weten te vinden. De organisatie wil de participatie van bewoners met een migratieachtergrond bevorderen. In een nieuwe videoserie die de stichting maakt, leggen zorgverleners het belang van de coronamaatregelen in het Berbers en Arabisch uit. Binnenkort komen de video's ook in het Turks beschikbaar, omdat de vraag naar deze video's volgens bestuursvoorzitter Anissa Akhrij vanuit de Turkse gemeenschap ook erg groot is.
Aziz Kalla is wijkverpleegkundige en legt in de eerste video van de stichting uit waarom het zo belangrijk is om je te laten testen op het coronavirus. "Ik voel dat het aspect van schaamte speelt. Mensen denken: straks blijk ik corona te hebben en heb ik het aan iemand doorgegeven. Ik probeer uit te leggen dat het juist goed is als je het weet. Dan kun je thuisblijven en ervoor zorgen dat je je opa en oma niet besmet."

Drempel

Als verpleegkundige bij Kleurrijk Zorg (thuiszorgorganisatie voor wijkverpleging in de stad Utrecht) neemt Aziz coronatesten af, in samenwerking met de GGD. Inmiddels staat er een mobiele testbus in Kanaleneiland en een teststraat in Overvecht, onder het gebouw van Careyn Tamarinde, waar mensen 's avonds langs kunnen lopen om zich te laten testen. Het personeel spreekt Berbers en Arabisch en mensen worden ook zonder afspraak geholpen. Dat is belangrijk, merkt hij. "De drempel om de telefoon te pakken en de GGD te bellen voor een afspraak is heel hoog. Als mensen een keuzemenu horen, haken ze al af. Om een voorbeeld te geven: mijn moeder zal nooit naar een instantie bellen om een afspraak te maken. Als ik in het Berbers uitleg waarom het belangrijk is, dan luistert ze wel."
Anissa Akhrij van stichting Al Amal kijkt daar niet gek van op. "De eerste generatie Marokkaanse vrouwen vindt dat heel moeilijk. Ze schamen zich als het niet lukt om elkaar goed te begrijpen en online een afspraak maken lukt ook niet. Daar maken wij ons sowieso zorgen over. Alles wordt gedigitaliseerd, maar er is een grote groep mensen - echt niet alleen allochtoon - die geen kinderen heeft om hen online de weg te wijzen. Wij hopen hen toch te kunnen bereiken."

'Verstopt achter de gordijnen'

En juist dat is lastig, nu in coronatijd. Al Amal, ooit begonnen als een stichting voor en door vrouwen uit de wijk Kanaleneiland, probeert in 'normale tijden' juist door middel van fysieke bijeenkomsten en voorlichtingsavonden in contact te blijven met de doelgroep die voor veel overheidsinstanties onzichtbaar is. Het gebrek aan 'echte' ontmoetingen vindt Anissa vervelend, maar ze blijft zoeken naar andere manieren.
"We zoeken continu naar verbinding. Zo hebben we heel veel groepsapps opgezet. Als we van iemand al twee weken niets hebben gehoord, bellen we of lopen we langs het huis en vragen vanachter het raam hoe het met ze gaat. Zeker in het begin was de angst voor corona heel groot, nu gaat het iets beter. Maar nog altijd zijn er vrouwen die, zoals wij het noemen, 'verstopt zitten achter de gordijnen'. Vrouwen uit 10-hoog flats in Overvecht, waar wij geen contact mee krijgen. Dat is lastig."

Demonstratie in Amsterdam

Er is nog veel onwetendheid over het coronavirus, merkt ze. "Waarom is die anderhalve meter nu zo belangrijk? Is een mondkapje wel gezond? Wij focussen ons dan wel specifiek op mensen met een migratieachtergrond, maar deze vragen leven bij heel veel mensen. Dat hebben we afgelopen weekend wel kunnen zien aan de demonstratie in Amsterdam. Door de antwoorden op die vragen bij de juiste mensen te halen én die vervolgens duidelijk te communiceren, hopen we een beetje van het wantrouwen weg te nemen."
Mijn vader was ontzettend fit, heeft altijd gefietst en was nooit ziek. Maar hij kreeg corona en binnen anderhalve week was hij overleden. Het is geen griepje, corona moet niet worden onderschat.
Aziz Kalla, verpleegkundige
Dat wantrouwen is er ook als mensen eenmaal met corona in het ziekenhuis terechtkomen. Verpleegkundige Aziz maakte dat van dichtbij mee. "Mijn vader is 2,5 maand geleden overleden aan corona. Ik merkte dat de communicatie tussen artsen en niet-westerse mensen heel moeilijk is. Er ontstaat veel agressie, onbegrip en boosheid. Juist daarom vond ik het zo belangrijk om me hiervoor in te zetten. Mijn vader was ontzettend fit, heeft altijd gefietst en was nooit ziek. Maar hij kreeg corona en binnen anderhalve week was hij overleden. Het is geen griepje, corona moet niet worden onderschat. Juist daarom vind ik het zo belangrijk dat iedereen de maatregelen volgt."

Onbegrip en emotie

Volgens Anissa gebeurt het vaker dat ziekenhuisopnames voor onbegrip zorgen. "In de Marokkaanse cultuur reageert men vaak vanuit de emotie. Zeker als het gaat om familie en gezondheid. Mensen begrijpen niet waarom een arts bijvoorbeeld zou zeggen: 'We trekken de stekker eruit.' Wie ben jij om voor God te spelen, denken ze dan. Dus onze voorlichting is niet alleen belangrijk voor onze eigen doelgroep, ook artsen kunnen van ons iets leren als het gaat om de communicatie met mensen met een niet-westerse achtergrond. De volgende video gaat dan ook daarover: wat er gebeurt als jij of een familielid met corona wordt opgenomen in het ziekenhuis."
De videoserie van stichting Al Amal bestaat in totaal uit drie delen: het belang van testen, wat er gebeurt bij een ziekenhuisopname en vragen over het vaccineren. De eerste video staat online, de tweede video verschijnt vrijdag en de derde video verschijnt later. De uitlegvideo's worden met name via WhatsApp verspreid, maar zijn ook op YouTube, Facebook en de website van Al Amal te vinden.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.