zondag 7 februari 2021, 07.02 uur

Documentaire over het Utrechtse stadhuis: 'Die momenten zou je stiekem heel graag nog eens willen meemaken'

Geschreven door
Boukje Jansen van Galen

UTRECHT - Wie heeft er niet gedanst in Fellini, in de kelders van het stadhuis van Utrecht, of voor de deur gedemonstreerd tegen de bomenkap in Amelisweerd? Of is in het stadhuis getrouwd? Al eeuwenlang speelt het een belangrijke rol in het leven van de inwoners van Utrecht en soms ook ver daar buiten. In de documentaire 'Het stadhuis van Utrecht, ons huis vol verhalen' is te zien hoe veelzijdig die rol is al eeuwenlang is.

Het stadhuis van Utrecht in 1663. | Foto: Het Utrechts Archief

De geschiedenis van het stadhuis gaat zo'n 900 jaar terug. Het is een van de oudste bewoonde plekken in de stad. Stadshistoricus Ren� de Kam: "Aan de Oudegracht ontstaat het huis Lichtenberg, van een belangrijke adellijke familie. Maar in de loop van de eeuwen wordt het perseel volgebouwd met andere huizen." De stad groeit en daardoor groeit ook het stadhuis uit zijn jasje. Steeds meer van die huizen worden bij het stadhuis getrokken en zo komt het dat het nu uit acht historische panden bestaat.

Docu: Het stadhuis van Utrecht, ons huis vol verhalen

Ook nu nog vergadert de gemeenteraad in het stadhuis. Al gaat het nu door de coronamaatregelen heel anders dan gewoonlijk. Raadslid Queeny-Aim�e Rajkowski: "Normaal zit de zaal vol, met raadsleden en wethouders en op de publieke tribune zitten pers en inwoners. Nu kan niet iedereen erbij zijn en de publieke tribune is grotendeels leeg. En dat is erg jammer. Want als lokale volksvertegenwoordiger is het contact met de bewoners erg belangrijk."

Een volle publieke tribune. | Foto: RTV Utrecht /Boukje Jansen van Galen

Gewoonlijk zijn er regelmatig culturele activiteiten in het stadhuis, concerten bijvoorbeeld. Zo hebben zangers van het Nationaal Jongenskoor er opgetreden, samen met kinderen die wilden kijken of zingen in een koor iets voor hen is. En ook zijn er wisselende tentoonstellingen. Lokale kunstenaars krijgen de mogelijkheid om in de hal van het stadhuis hun werk te laten zien. Een van hen is fotograaf Dani�lle Moelker: "Ik woon al heel lang in Utrecht en dat ik nu mag exposeren op deze mooie plek midden in de stad, heel te gek."

In Frankrijk, Engeland of Spanje, overal kennen ze de vrede van Utrecht"
Ren� de Kam

Het stadhuis kent een woelige historie. Een van de belangrijkste gebeurtenissen speelde zich af in 1713. Ren� de Kam: "Toen was er overal in Europa oorlog en ze hadden Utrecht gekozen om te onderhandelen over vrede. Na anderhalf jaar soebatten is hier de vrede van Utrecht getekend. En daarom, als je nu naar Frankrijk gaat, naar Engeland of Spanje, overal kennen ze de Vrede van Utrecht." De onderhandelaars kwamen met een heel gevolg. Die moesten eten, ergens wonen en hadden extra personeel nodig. Bovendien hielden ze wel van een feestje. Het streng gereformeerde bestuur van Utrecht moest wel even slikken. Er was in die tijd een theaterverbod, dat voor de gelegenheid tijdelijk werd opgeheven.

Feestmaal tijdens de onderhandelingen. | Foto: Het Utrechts Archief

De zaal op de begane grond waar de Vrede van Utrecht getekend is, is gewoonlijk voor iedereen toegankelijk. Eeuwenlang vergaderde daar ook de raad. Dat is nu niet meer zo, de raadzaal zit nu op de eerste verdieping. Als inwoners hun mening willen laten horen over onderwerpen die hen na aan het hart liggen, kunnen ze terecht bij een raadsinformatiebijeenkomst. Dat wordt bij sommige onderwerpen ook in grote getalen gedaan.

Democratie is niet vanzelfsprekend
Iemand voor wie het lang niet vanzelfsprekend was dat je je mening kan laten horen is raadslid Melody Deldjou Fard. "Ik ben opgegroeid in Iran en naar Nederland gevlucht. Als je in zo'n land opgroeit voel je hoe het is als je als burger geen recht tot spreken hebt. Daarom ben ik heel erg blij dat we hier een democtratie hebben."

Een uitbundige menigte viert de bevrijding van Utrecht. | Foto: Het Utrechts Archief

Het plein voor de hoofdingang aan de stadhuisbrug speelde ook een belangrijke rol in de geschiedenis van het stadhuis. Zo luisterden de wielrenners van de Tour de France er naar het volkslied en werden er allerlei demonstraties gehouden. Ren� de Kam: "Hier verzamelden zich in de middeleeuwen de Utrechters als ze opgeroepen waren voor het stadsleger. Dan stonden ze hier in volle wapenrusting, vol adrenaline. En de bevrijding werd hier uitbundig gevierd. Dat zijn momenten die je heel graag stiekem zou willen meemaken."

Sinds half december heeft Utrecht een nieuwe burgemeester. De derde vrouw na Lien Vos en Annie Brouwer is Sharon Dijksma: "Ik ben de 332ste burgemeester van Utrecht. Je weet dat je onderdeel bent in een lange lijn van de historie die heel ver teruggaat. Het is heel bijzonder om een van hen te mogen zijn."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.