Documentaire over het Utrechtse stadhuis: 'Die momenten zou je stiekem heel graag nog eens willen meemaken'

De geschiedenis van het stadhuis gaat zo'n 900 jaar terug. Het is een van de oudste bewoonde plekken in de stad. Stadshistoricus René de Kam: "Aan de Oudegracht ontstaat het huis Lichtenberg, van een belangrijke adellijke familie. Maar in de loop van de eeuwen wordt het perseel volgebouwd met andere huizen." De stad groeit en daardoor groeit ook het stadhuis uit zijn jasje. Steeds meer van die huizen worden bij het stadhuis getrokken en zo komt het dat het nu uit acht historische panden bestaat.

Ook nu nog vergadert de gemeenteraad in het stadhuis. Al gaat het nu door de coronamaatregelen heel anders dan gewoonlijk. Raadslid Queeny-Aimée Rajkowski: "Normaal zit de zaal vol, met raadsleden en wethouders en op de publieke tribune zitten pers en inwoners. Nu kan niet iedereen erbij zijn en de publieke tribune is grotendeels leeg. En dat is erg jammer. Want als lokale volksvertegenwoordiger is het contact met de bewoners erg belangrijk."

Gewoonlijk zijn er regelmatig culturele activiteiten in het stadhuis, concerten bijvoorbeeld. Zo hebben zangers van het Nationaal Jongenskoor er opgetreden, samen met kinderen die wilden kijken of zingen in een koor iets voor hen is. En ook zijn er wisselende tentoonstellingen. Lokale kunstenaars krijgen de mogelijkheid om in de hal van het stadhuis hun werk te laten zien. Een van hen is fotograaf Daniëlle Moelker: "Ik woon al heel lang in Utrecht en dat ik nu mag exposeren op deze mooie plek midden in de stad, heel te gek."

Het stadhuis kent een woelige historie. Een van de belangrijkste gebeurtenissen speelde zich af in 1713. René de Kam: "Toen was er overal in Europa oorlog en ze hadden Utrecht gekozen om te onderhandelen over vrede. Na anderhalf jaar soebatten is hier de vrede van Utrecht getekend. En daarom, als je nu naar Frankrijk gaat, naar Engeland of Spanje, overal kennen ze de Vrede van Utrecht." De onderhandelaars kwamen met een heel gevolg. Die moesten eten, ergens wonen en hadden extra personeel nodig. Bovendien hielden ze wel van een feestje. Het streng gereformeerde bestuur van Utrecht moest wel even slikken. Er was in die tijd een theaterverbod, dat voor de gelegenheid tijdelijk werd opgeheven.

De zaal op de begane grond waar de Vrede van Utrecht getekend is, is gewoonlijk voor iedereen toegankelijk. Eeuwenlang vergaderde daar ook de raad. Dat is nu niet meer zo, de raadzaal zit nu op de eerste verdieping. Als inwoners hun mening willen laten horen over onderwerpen die hen na aan het hart liggen, kunnen ze terecht bij een raadsinformatiebijeenkomst. Dat wordt bij sommige onderwerpen ook in grote getalen gedaan.

Iemand voor wie het lang niet vanzelfsprekend was dat je je mening kan laten horen is raadslid Melody Deldjou Fard. "Ik ben opgegroeid in Iran en naar Nederland gevlucht. Als je in zo'n land opgroeit voel je hoe het is als je als burger geen recht tot spreken hebt. Daarom ben ik heel erg blij dat we hier een democtratie hebben."

Het plein voor de hoofdingang aan de stadhuisbrug speelde ook een belangrijke rol in de geschiedenis van het stadhuis. Zo luisterden de wielrenners van de Tour de France er naar het volkslied en werden er allerlei demonstraties gehouden. René de Kam: "Hier verzamelden zich in de middeleeuwen de Utrechters als ze opgeroepen waren voor het stadsleger. Dan stonden ze hier in volle wapenrusting, vol adrenaline. En de bevrijding werd hier uitbundig gevierd. Dat zijn momenten die je heel graag stiekem zou willen meemaken."

Sinds half december heeft Utrecht een nieuwe burgemeester. De derde vrouw na Lien Vos en Annie Brouwer is Sharon Dijksma: "Ik ben de 332ste burgemeester van Utrecht. Je weet dat je onderdeel bent in een lange lijn van de historie die heel ver teruggaat. Het is heel bijzonder om een van hen te mogen zijn."