Waarom een tiny house (nog) niet de oplossing voor de woningnood is

Zelf kunnen Iris en Bouke het nog nauwelijks geloven. In een klein jaar groeide hun droom van sobere maquette uit tot een daadwerkelijk huisje. Het stel ziet hun tiny house als een nieuwe manier van leven: minder spullen maakt ze gelukkiger, het is een stuk minder duur dan een 'echt huis' en als je je best doet ook veel milieuvriendelijker.

Het lijkt dé ideale oplossing voor de huidige woningcrisis: goedkope huisjes die op het eerste gezicht niet veel plek in beslag nemen. Toch blijft het vooralsnog een haalbaar doel voor een selecte groep. Hoe komt dat?

"Tiny houses zijn een mooie manier om een tijdelijk terrein voor vijf of tien jaar in te vullen," vindt Bouke. Hij legt uit dat veel tiny houses in Nederland op dit moment op stukken grond staan die voor een periode niet worden benut.

Als tiny house-eigenaar kun je er namelijk voor kiezen om volledig 'off-grid' te gaan. "Dat wil zeggen: we zijn niet aangesloten op het gas- of elektriciteitsnetwerk. In plaats daarvan hebben we zonnepanelen, een batterij, een geiser en gastankje."

Ook aan water hebben Bouke en Iris gedacht: "Dat vangen we op via het dak, gaat door een filter en slaan we op in een tank onder de grond."

Het stel heeft tot nu toe naar eigen zeggen zo'n 30.000 euro uitgegeven aan het project. "Dat is natuurlijk een schijntje als je kijkt naar de huizenprijzen hier in Utrecht."

Toen Iris en Bouke afgelopen voorjaar begonnen met bouwen, wisten ze nog niet waar ze uiteindelijk zouden gaan wonen. Ze namen contact op met allerlei bestaande 'tiny house communities'. Ze konden er in de provincie Utrecht maar één vinden: Kleinhuizen in Zeist. En daar was helaas geen plek voor ze.

Uiteindelijk vonden ze een plekje bij een nieuwe gemeenschap bij Apeldoorn. Daar gaan ze met tien anderen staan. Hoewel ze daar blij mee zijn, balen ze ook dat ze de regio moeten verlaten. "We waren graag hier gebleven."

De enige toegankelijke Utrechtse gemeenschap ligt dus in de buurt van Zeist. Veel van de bewoners stonden eerst op een tijdelijke plek bij Nieuwegein, maar daar zou gebouwd worden. Op initiatief van het Rijk verwelkomde Zeist de gemeenschap op een stuk braakliggend terrein van het Rijksvastgoedbedrijf. Daar wonen ze nu tijdelijk anti-kraak. Daarnaast is er ook een project in de gemeente waar alleen Zeistenaren mogen wonen. Op dat terrein staan twee huisjes.

De ervaringen van de gemeente zijn positief, vertelt wethouder Laura Hoogstraten. "Het heeft zeker zijn voordelen. Vooral als je tijdelijk braakliggend terrein hebt." Volgens haar brengt zo'n tiny house-gemeenschap een boost voor de omgeving. "Ze geven ook echt wat terug: sociale cohesie en ze zorgen voor de natuur."

Maar meer tiny houses neerzetten, klinkt makkelijker dan het daadwerkelijk is, benadrukt Hoogstraten. "Uiteindelijk heb je ook de ruimte nodig. Vooral als ze er permanent gaan staan. Dan moet je afwegen of er tien tiny houses komen of een blok van dertig woningen."

Volgens raadslid Hind Dekker-Abdulaziz (D66) staat ook de gemeente Utrecht open voor tiny houses. Zo werd in de woonvisie (.pdf) van 2019 aandacht besteed aan alternatieve woonvormen.

Maar de stap van 'willen' naar 'doen' is lastig en verklaart waarom er binnen de gemeente nog geen tiny house community bestaat. "Aan de ene kant komt dat door gebrek aan ruimte in Utrecht. Dat geldt voor reguliere huizen, studentenhuizen én voor tiny houses."

Aan de andere kant, wijst Dekker-Abdulaziz aan, duurt het lang om bestaande regels te veranderen. "Veel regels maken het nu nog onmogelijk om flexibel om te gaan met de grond. Alles wat nu gebouwd wordt is op basis van het bestemmingsplan van tien jaar geleden. Toen bestonden tiny houses hier nog niet."

Dekker-Abdulaziz probeert daar nu verandering in te brengen. Ze hoopt bijvoorbeeld dat het makkelijker wordt om grote zelfbouwkavels met twee stellen te kopen en die vervolgens te splitsen. "Ik hoop dat we daar flexibeler mee omgaan in de toekomst."

Bouke en Iris kunnen haast niet wachten tot ze daadwerkelijk hun flatje verruilen voor hun tiny house. "Ik ben er gewoon heel trots op, op hoe het is geworden."

Naar alle verwachtingen wonen ze de komende vijf jaar in Apeldoorn. De plek is, net als bij veel andere gemeenschappen, een tijdelijke. Daarna hopen ze stiekem weer terug te komen naar de eigen regio.

"Daarom is het zo mooi dat ons huisje op wielen staat. We blijven door zoeken naar een plekje, zodat we uiteindelijk weer meer in de buurt van Utrecht gaan wonen. Misschien wel in een gemeenschap opgericht door ons."

Over drie weken staat de verhuizing op de planning. Bouke lacht: "dat is de volgende spannende stap: kijk of hij het houdt achter een auto."