maandag 1 februari 2021, 05.01 uur

Onzekerheid blijft over haalbaarheid klimaatdoelen, ook Utrechtse plannen nog te vaag

Foto: Beeldbewerking RTV Utrecht

Iedere regio in de provincie Utrecht heeft zich vastgelegd aan een eigen klimaatdoel. Foto: Beeldbewerking RTV Utrecht

Vorig jaar maakte RTV Utrecht een animatie over deze energieplannen.

Iedere regio in de provincie Utrecht heeft zich vastgelegd aan een eigen klimaatdoel.

1/3

Geschreven door
Roel Breet

PROVINCIE UTRECHT - Het blijft nog onduidelijk of Nederland de doelen uit het klimaatakkoord in 2030 gaat halen. Het idee is dat in het hele land tegen die tijd de helft van de gebruikte stroom duurzaam met honderden nieuwe windmolens en zonnepanelen wordt opgewekt. Maar de eerste plannen die daarvoor zijn aangeleverd afgelopen zomer zijn nog te vaag. Dat geldt ook voor het aandeel uit de provincie Utrecht.

Dat staat in een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) over de zogeheten Regionale Energiestrategie (RES). Daaruit blijkt dat het ingewikkelde proces nog steeds erg veel voeten in de aarde heeft.
Om de klimaatdoelen te halen wordt gerekend met terawattuur (TWh). In het klimaatakkoord staat dat in het jaar 2030 de helft van alle opgewekte energie in Nederland groen moet zijn. Uit de eerste plannen in oktober werd duidelijk dat dat doel met 50 TWh aan stroom via nieuwe zonnepanelen en windmolens ruimschoots gehaald zou worden. 35 TWh was het gestelde doel.

De bijdrage van onze provincie is ruim 3 TWh. Dat is goed om ruim 1 miljoen Utrechtse huishoudens van stroom te kunnen voorzien.

De onderzoekers van het PBL zeggen nu dat de doelstelling van ruim 50 TWh niet haalbaar is. De uiteindelijke opwek in heel Nederland zou na de doorrekening ergens uitkomen tussen de 31,2 tot 45,7 TWh.

Het plan kan dus nog onder de zelf opgelegde grens van 35 TWh uitkomen en het klimaatakkoord kan daarmee mislukken. Nagenoeg alle gemeenten, ook in de regio Utrecht, willen dat dit niet gebeurt en moeten daarom de komende maanden scherpe keuzes gaan maken.
Niet alleen op juridisch en technisch gebied maar ook qua inspraak van inwoners en lokale politiek moet er nog veel gebeuren. De drie aangewezen energieregio's in de provincie Utrecht, de U16, de regio Amersfoort en de FoodValley, zijn daarop geen uitzondering. Hieronder hebben we de belangrijkste aandachtspunten op een rijtje gezet.

Te veel zon
Een van de belangrijkste aandachtspunten uit het rapport is het stroomnet van een netbeheerder als Stedin. Dat is niet berekend op de grote toevoer van de beoogde nieuwe zonnepanelen. Veel gemeentes kiezen er in de eerste klimaatplannen voor om zo veel mogelijk daken van bedrijven en bermen van snelwegen te bedekken met panelen. Dat levert vaak minder weerstand op dan het plaatsen van windmolens.

Vorig jaar maakte RTV Utrecht een animatie over deze energieplannen.

Maar het is nog de vraag of alle zonne-energie die dat oplevert in de toekomst op het stroomnet kan worden aangesloten, zo stelt het PBL. "We moeten bijvoorbeeld 1.500 kilometers aan kabels gaan trekken, dat is een enorme operatie om dat allemaal voor elkaar te krijgen", zei een woordvoerder van Stedin eerder tegen RTV Utrecht. Het PBL noemt dit in hun rapport "een belangrijke onzekerheid".

Inspraak niet in orde
Ook staat het contact en inspraak met inwoners nog maar in de kinderschoenen. "Ga hierbij in op diverse onderwerpen die, mogelijk zeer lokaal, issues zijn voor draagvlak", zo valt te lezen in de aanbevelingen van het rapport. "Geef als regio duidelijk aan hoe proces- en financi�le participatie bij projecten zijn geregeld."

Iedere regio in de provincie Utrecht heeft zich vastgelegd aan een eigen klimaatdoel. | Foto: Beeldbewerking RTV Utrecht

Onervaren politiek
Ook de lokale politiek krijgt de aandacht. Het PBL stelt dat er veel verschil zit tussen kennis en kunde van gemeentes. "Voor de volgende fase is het van belang om te onderzoeken wat andere regio's kunnen leren van meer ervaren regio's", aldus het rapport. De regio FoodValley in het oosten van de provincie (Veenendaal, Rhenen en Renswoude) is bijvoorbeeld al een stuk verder in de planning dan de U16 (o.a Utrecht, Kromme Rijnstreek en Groene Hart).

Politici gaven bij RTV Utrecht al aan dat een goed besluit nemen over deze energieplannen moeilijk te volgen is. Dat komt omdat veel wordt samengewerkt met andere gemeentes en ze daardoor niet alleen hun eigen wethouders controleren. Het CDA in Amersfoort schreef dat als een machteloos gevoel. "Het is fietsen met losse handen."

Oplossingen
Het overkoepelende Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (waar U16, regio Amersfoort en FoodValley onderdeel van zijn) geeft in een reactie aan naar oplossingen te zoeken. Dat moet volgens hen gebeuren in vier onafhankelijke werkgroepen. Eind maart komen deze groepen met adviezen. Daarnaast is toegezegd dat raadsleden beter worden ondersteund.

Op 1 juli is de eerstvolgende belangrijke deadline in het klimaatproces. Veel gemeenteraden besluiten dan over concretere voorstellen voor nieuwe windmolens en zonnepanelen. Dan moet ook duidelijker zijn op welke locaties in de provincie Utrecht wel of niet verder gewerkt gaat worden aan duurzame energieplannen.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.