Meer inspraak nodig bij de grootschalige energieplannen, maar er zijn grenzen

© RTV Utrecht
LANGBROEK/PROVINCIE UTRECHT - Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving moeten inwoners meer betrokken zijn bij de energietransitie. De participatie bij de Regionale Energie Strategie (RES) staat nog maar in de kinderschoenen en dat heeft een effect. Tegenstanders van nieuwe windmolens en zonneweides voelen zich niet gehoord en zetten hun hakken in het zand.
Inspraak en participatie kwetsbaar in de RES
Jan de Geus woont in Langbroek en houdt zich al jaren bezig met de mogelijke komst van windmolens en zonneweides in zijn gemeente Wijk bij Duurstede. Een tijdlang hing er zelfs een groot "GEEN WINDMOLENS" spandoek bij zijn huis, maar die is inmiddels wel weg: "Ik kijk wat verder in de toekomst en dan zie ik heel Nederland vol staan met windmolens. Dat lijkt mij een angstaanjagend beeld."

RES

Het schrikbeeld van Jan is dichterbij dan ooit. Utrecht heeft lang verzaakt echt werk te maken van het realiseren van windparken en zonnevelden -lange tijd bungelde Utrecht onderaan de lijstjes- en nu moet er inhaalslag worden gemaakt om de doelen in het klimaatakkoord (2030 - 2050) te halen. In verschillende RES regio's wordt nagedacht hoe Utrecht ruim 3 terawattuur kan opwekken.
Ook aan inwoners is de vraag gesteld om mee te denken. Jan de Geus is bij veel (online) bijeenkomsten geweest en vindt het tot nu toe een deceptie: "Zoals het nu georganiseerd is hebben tegenstanders echt niet het idee dat ze gehoord worden." Volgens De Geus is er maar weinig ruimte voor debat en komt op vragen lang niet altijd antwoord. "En als je vraagt: welke rechten kan ik ontleden aan mijn 'stakeholderschap' (red. belanghebbende) dan komt daar ook geen antwoord op. Het is een beetje een toneelspel."
Het is een beetje een toneelspel.
Jan de Geus, tegenstander van windmolens in Langbroek

Meedoen

Begin deze week bleek uit een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving dat het nog onduidelijk is of Nederland de klimaatdoelen in 2030 gaat halen. De plannen die tot nu toe zijn aangeleverd zijn niet concreet genoeg. Ook de participatie staat nog in de kinderschoenen en dat is niet zoals bedoeld is: "Ga in op diverse onderwerpen die, mogelijk zeer lokaal, issues zijn voor draagvlak. Geef als regio duidelijk aan hoe proces- en financiële participatie bij projecten zijn geregeld", zo luidt de aanbeveling in het rapport.
Het planbureau hamert op de participatie omdat de energietransitie invloed heeft op het leven van alle Nederlanders. Niet alleen gaat het landschap veranderen, ook is er een economische factor. Omwonenden van zonneweides of windmolens moeten kunnen meeprofiteren van de winst.
Ik denk dat het misleidend zou zijn om dat voor te houden.
Gedeputeerde Huib van Essen noemt het weigeren van windmolens een 'gepasseerd station'
Gedeputeerde Huib van Essen (GroenLinks) beheert onder andere de portefeuille Energietransitie en Klimaat. Hij is zich bewust van de uitdagingen binnen de RES: "Ik heb niet de illusie dat iedereen straks juichend op de banken staat, maar het belangrijke is dat mensen hebben kunnen meepraten en ook invloed kunnen hebben op wat waar komt. Dat is een zorgvuldig proces dat veel aandacht blijft hebben."
Van Essen noemt het betrekken van inwoners zoals gemeenten dat nu doen een goede start maar ook iets dat de komende jaren een vervolg moet krijgen.

Wel of geen windmolens?

Critici als Jan de Geus pleiten in dit stadium van de energietransitie nog voor een referendum. De Geus vindt dat bewoners wel moet worden voorgelegd of ze wel of geen windmolens willen. Bijvoorbeeld: "Wilt u wel of geen windmolens in Wijk bij Duurstede? Ik denk dat dat wel een vraag moet zijn voor de burgers." In enquetes die hij tot nu toe heeft ingevuld is hij die vraag nog niet tegengekomen. De Geus denkt dat de uitslag van een referendum of peiling invloed kan hebben op zijn houding ten opzichte van windmolens.
Alleen voor bestuurders is de optie 'geen windmolens' niet meer open. Huib van Essen: "Ik denk dat het misleidend zou zijn om dat voor te houden. Gemeenteraden, provinciale staten, Tweede Kamer, Eerste Kamer ze hebben zich gecommitteerd aan het klimaatakkoord. Daar hebben we afspraken over gemaakt. We gaan dus locaties zoeken voor zon en wind. Dus de vraag; of, is echt gepasseerd station. De vraag is nu; waar en hoe? En daar moeten we inwoners op een heel goede manier bij betrekken."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.