Oppositie kritisch: 'Utrechts college goochelt met getallen woningbouw Rijnenburg'

De verkiezingen voor de Tweede Kamer werpen ook hun schaduw over de Utrechtse politiek, de debatten worden feller. Zo ook het debat in een commissievergadering van de Utrechtse raad. De inzet van het debat was een zogenoemde quickscan naar de mogelijkheden van woningbouw in de polder tussen IJsselstein, Nieuwegein en De Meern.

Dat is een pikant debat, want een grote meerderheid van de partijen wil dat er gebouwd gaat worden. Alleen coalitiepartij GroenLinks en oppositiepartij Partij voor de Dieren zijn tegen. GroenLinks heeft tijdens de coalitieonderhandelingen met D66 bedongen dat Rijnenburg een 'energielandschap' wordt. De partij wil de polder leeg houden en alleen binnenstedelijk bouwen, maar binnen de andere grote coalitiepartij borrelt het. D66 wil wel bouwen in Rijnenburg, maar is gebonden aan het akkoord. En dus is elk debat over dit onderwerp op voorhand spannend.

En als partijen dan ook nog in de 'verkiezingsmodus' zitten dan vliegen al snel de vonken er af in een debat. Zoals bij Gertjan te Hoonte van de VVD, die het college beschuldigt van het manipuleren van de cijfers in de quickscan: "We kunnen niet anders dan concluderen dat het college zijn best heeft gedaan de kosten zo hoog mogelijk in te schatten en daarmee aan te tonen dat bouwen in Rijnenburg tot 2035 niet verstandig zou zijn."

In die quickscan werkt het college drie scenario's uit. Eentje gaat uit van een kleine woonwijk met een paar duizend woningen, en daarnaast veel windmolens en zonneparken. Het tweede scenario is een combinatie van zo'n 20.000 woningen, windmolens en zonneparken. Het derde scenario gaat uit van geen windmolens en minstens 30.000 woningen. Het college hangt vervolgens een kostenplaatje aan elk van de scenario's. Te Hoonte: "Wij vinden dat het college en deze wethouder goochelt met bedragen en ze bagatelliseert als het ze uitkomt, en overdrijft als het ze andersom uitkomt. Dat rekenen wij de wethouder aan richting deze raad."

De VVD krijgt steun uit onverwachte hoek: Student & Starter is het doorgaans eens met dingen die GroenLinks vindt. Maar nu niet, voor de partij staat het vast dat er gebouwd moet gaan worden in Rijnenburg. Fractievoorzitter Jeffrey Koppelaar: "Er wordt enorm gegoocheld met cijfers, iedere keer worden er weer andere bedragen genoemd. Eén, miljard, drie miljard, vier miljard, het wordt telkens meer. En daardoor is het niet duidelijk wat er nou precies nodig is om Rijnenburg te ontwikkelen en te ontsluiten", zegt Koppelaar, om er daarna nog een schepje bovenop te doen. "Wees gewoon eerlijk over wat Rijnenburg kost en stop met het opwerpen van rookgordijnen."

Die opmerking kwam hem op een digitale oorvijg van wethouder Lot van Hooijdonk te staan: "Goochelen en mistgordijnen? Dat vind ik vervelend om te horen, dat werp ik verre van me, het stelt me teleur uit zijn mond. Het is een integer rapport." En daarmee worden de politieke verhouding in de raad duidelijk, Student & Starter dient in de pas te lopen bij GroenLinks. Dezelfde kritiek kwam immers van de liberale VVD, maar daar maakte Van Hooijdonk zich niet boos over.

De VVD en Student & Starter duidden met hun kritiek op andere grootschalige ov-projecten, zoals het doortrekken van de tram naar Zeist, of het zogenoemde Wiel met Spaken: hoogwaardig ov rondom het centrum van de stad. Daarin moeten miljarden euro's worden geïnvesteerd, met een gering of onbekend rendement. Die kosten worden gebagatelliseerd, terwijl de kosten voor ov naar Rijnenburg juist overdreven worden, zo is de kritiek.

En dan speelt op de achtergrond nog de discussie over de windmolens. David Bosch (PVV) denkt dat de cijfers in de quickscan bewust gemanipuleerd zijn: "Er moeten nog steeds windmolens komen. Dat energielandschap moet en zal er komen, tegen beter weten in. En daarom zijn de scenario's niet aantrekkelijk en erg duur."

En toen werd het ineens spannend in het debat, zijn die windmolens een breekpunt tussen de coalitiegenoten D66 en GroenLinks? Te Hoonte van de VVD stelde rechtstreeks de vraag aan Maarten Koning: "Wil D66 liever woningbouw of windmolens in Rijnenburg?" Maar op dat moment greep voorzitter Anne-Marijke Podt (D66) in, Koning hoefde de vraag niet te beantwoorden. "Het was niet het onderwerp van het debat", zei de voorzitter achteraf.

Wethouder Klaas Verschuure (D66) ging tenslotte nog in op de vraag of er niet eerder gebouwd kan gaan worden dan het jaar 2035, waarmee in de quickscan wordt gerekend. Volgens Verschuure kan dat onmogelijk sneller.

Hij schertste: "Ik wil niemand beledigen, maar misschien moet je dan Chinese projectleiders gaan inhuren. Want onze planologie vraagt veel langer, vraagt veel meer investeringen. Dus sneller bouwen, het kan, maar dan alleen voor een hele kleine woonwijk, zonder voorzieningen zoals een school."

Het debat over Rijnenburg en de windmolens is hiermee nog niet ten einde. Voor wat betreft woningbouw zullen de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 doorslaggevend worden. Komt daarna GroenLinks opnieuw als grootste in de coalitie, dan lijkt woningbouw onwaarschijnlijk. Maar valt die partij buiten de boot, dan kan dat zomaar ineens veranderen.

Voor wat betreft de windmolens is de toekomst nog onzekerder. Recent bleek dat er nauwelijks geïnteresseerden zijn om zo'n molen te bouwen. Dat heeft alles te maken met het feit dat de grondeigenaren hun grond niet willen afstaan, zij willen namelijk liever woningen. Wordt vervolgd dus.