Woningcorporaties vinden huurbevriezing 'sigaar uit eigen doos', huurders wél blij

Roel van Gog is voorzichtig enthousiast. Hij woont met zijn vriendin en hun kindje in een sociale huurwoning in het Utrechtse Leidsche Rijn. "Zo op het eerste gezicht lijkt het zeker prettig nieuws. Alleen is mij nog niet helemaal duidelijk of het ook voor ons geldt. Wij betalen namelijk meer dan de sociale huur van 752 euro."

Dat zit als volgt: in 2013 is er de inkomensafhankelijke huurverhoging ingevoerd. De bedoeling daarvan was dat scheefwonen zou worden tegengegaan. Volgens Paulus Jansen, oud-directeur van de Woonbond en voormalig wethouder in Utrecht, is dat destijds een handjeklap tussen de VVD en woningcorporatiekoepel Aedes geweest. "De VVD wilde de verhuurdersheffing doorvoeren - een belasting die woningcorporaties moeten betalen aan het Rijk - en in ruil daarvoor mochten zij de huren wettelijk verhogen voor mensen met een zogenaamd hoog inkomen."

Volgens Jansen gaat het om "schandalig lage inkomens" vanaf waar deze inkomensafhankelijke huurverhoging al geldt. "Met twee inkomens zit je daar bijna altijd boven. Bovendien moet je ook kijken naar de koopkracht van een gezin. Met drie kinderen op de middelbare school is die bijvoorbeeld veel lager dan bij een alleenstaande."

Die inkomensafhankelijke huurverhoging geldt ook voor Van Gog uit Leidsche Rijn. "Doordat wij meer verdienen dan officieel mag voor een sociale huurwoning, betalen wij zo'n 800 euro. Ik heb nog niet langs zien komen of de huurbevriezing voor ons dus ook gaat gelden." Ook woningcorporaties hebben die vraag nog niet helemaal helder. De oud-directeur van de Woonbond denkt wél dat ook het gezin van Van Gog van de bevriezing meeprofiteert.

Woningcorporaties zijn weinig enthousiast over de plannen van het Rijk. "Het is een te generieke maatregel", laten woordvoerders van zowel koepelorganisatie Aedes als woningcorporatie Portaal weten in een reactie. "Natuurlijk is het fijn als huurders minder hoeven te betalen. Maar de mensen die echt financieel in de knel komen, worden nu ook al via maatwerk geholpen. We kunnen hen bijvoorbeeld een tijdelijke huurverlaging bieden."

Ook zijn woningcorporaties bang dat de maatregel een "sigaar uit eigen doos" betekent. "Het geld dat deze maatregel kost, wordt gecompenseerd met de verhuurdersheffing. Dat is een belasting waar wij het sowieso al niet mee eens waren, want commerciële verhuurders hoeven die heffing niet te betalen. Het eind van het liedje is dus dat we alsnog geld aan de overheid afdragen dat we niet in sociale huisvesting kunnen stoppen. Hoe je het ook wendt of keert, kost deze maatregel ons geld. Geld dat we niet in nieuwbouw of verduurzaming kunnen steken."

Maar volgens oud-wethouder Paulus Jansen mogen de woningcorporaties wel wat enthousiaster reageren. "Ik vind dat corporaties nogal zuinig reageren op deze motie. Uiteindelijk zijn zij er voor de huurder - en voor de huurder is minder betalen topprioriteit."

Het 'sigaar-uit-eigen-doos-argument' gaat volgens Jansen niet op. "Die heffing wordt niet door de corporaties betaald, maar door de huurder. Die betaalt de rekening. Daarnaast zeggen de corporaties dat ze maatwerk kunnen leveren, maar uiteindelijk is maatwerk ook veel makkelijker te ontduiken. Ik heb in 2018 als directeur van de Woonbond een sociaal huurakkoord afgesloten met Aedes, waarin we afspraken hebben gemaakt over huurverlaging. Daar heb ik vervolgens nog een jaar ruzie over moeten maken, omdat veel corporaties die afspraak ontdoken. Er zijn helaas nu eenmaal ook corporaties bij die er een zooitje van maken en zelfgenoegzaam achterover leunen. Dus maatwerk is mooi, maar huurbevriezing is beter: dat is een afspraak waar de instanties niet onderuit kunnen."

Bakken met geld levert de huurbevriezing overigens niet op. De huurder gaat er gemiddeld zo'n 6 euro per maand op vooruit. "Het is een mooie stap in de goede richting, maar hiermee zijn we er nog niet", vindt Jansen. Huurder Van Gog zou in ieder geval blij zijn als de maatregel ook voor hem gaat gelden. "Op jaarbasis scheelt dat toch weer iets."