Muurvast op de woningmarkt: 'Dit is een proces van de lange adem'

Het is geen positief stemmende conclusie, maar wel een reële, denkt Edwin Buitelaar. Als onderzoeker bij het PBL en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht houdt hij zich dagelijks bezig met de woningmarkt.

Als in september 2008 de Amerikaanse bank Lehmann Brothers failliet gaat, heeft dat directe gevolgen voor bijna de gehele wereldeconomie. Ook in Nederland storten de huizenprijzen in. Anno 2021 is daar niets meer van te merken. De huizenprijzen zijn naar recordhoogte gestegen. En dat is best opmerkelijk; we zitten inmiddels alweer een jaar in een flinke crisis door corona. "Dat er nog steeds geen effect zichtbaar is van corona, terwijl we toch al wel een behoorlijke economische krimp hebben gehad, geeft wel aan dat de krapte op de woningmarkt heel erg groot is. Er is zo'n grote vraag, dat zelfs een economische krimp de prijzen niet echt in de war kan schoppen", zegt Buitelaar.

Nog altijd heeft ons land last van die eerdere crisis van 2008-2009. "Er zijn toen heel veel mensen bij de bouw uitgestroomd en die zijn lang niet allemaal teruggekomen. De bouwsector zit nog met heel veel vacatures, dus zelfs al zouden er heel veel plekken komen waar je kunt bouwen, kun je waarschijnlijk nog steeds niet de gewenste productie leveren."

Het PBL heeft gekeken naar de verkiezingsprogramma's van zes politieke partijen (CDA, D66, GroenLinks, de SP, de PvdA en de ChristenUnie). Conclusie: de plannen verschillen niet veel van elkaar en ze lossen het woningtekort niet op. Alle partijen zijn het er eigenlijk wel over eens: er is een groot tekort aan (betaalbare) woningen en daarom moet er bijgebouwd worden.

Tijdens de verkiezingen van 17 maart is woningnood een van de belangrijkste thema's. De Utrechtse Mirthe Biemans is volkshuisvester bij Rochdale, een woningcorporatie in Noord-Holland. Omdat ze in haar werk dagelijks te maken krijgt met de schrijnende situaties die de woningnood met zich meebrengt, heeft ze besloten de landelijke politiek in te gaan. "Er moet iets veranderen, en dat kan alleen in Den Haag", vindt ze. Ze is verkiesbaar op plek 23 bij de PvdA.

Biemans: "De woningnood treft niet alleen meer mensen die van een uitkering leven of psychische problemen hebben. In de daklozenopvang zien ze een toename van het aantal mensen met een baan. Het aantal daklozen is de afgelopen tien jaar verdubbeld. Er zijn bijna 13.000 jongeren in Nederland waarvan we weten dat ze dakloos zijn. En daarnaast zijn er heel veel jongeren die niet uit huis kunnen en jonge mensen die geen gezin kunnen beginnen. Dat zijn eigenlijk mensen die we niet zien, omdat ze vaak op zolder bij familie of bij vrienden wonen. We weten wel dat er minimaal een half miljoen mensen zijn op dit moment die geen woning kunnen vinden en sommige schattingen gaan zelfs tot een miljoen."

Er is een steeds grotere groep mensen die geen toegang meer heeft tot een woning, is de conclusie die zowel het PBL als de politiek trekt. "Het zorgt er in Utrecht voor dat met name de middengroep heel moeilijk aan een woning kan komen", zegt Buitelaar. En voor hen heeft hij de komende jaren slecht nieuws, want die woningnood blijft er nog wel even. "Dit is een proces van de lange adem."