Een jaar coronadrukte in de natuur: 'Vooral nieuwe bezoekers houden zich niet aan de regels'

PROVINCIE UTRECHT - Natuurorganisaties blikken terug op een jaar waarin de natuur populairder was dan ooit. Al sinds het begin van de coronacrisis is het druk buiten de bebouwde kom. Bij gebrek aan vertier op het terras of in de winkelstraat, trekken mensen massaal naar de bossen, de heidevelden en andere landgoederen.
Drukte in de bossen van Lage Vuursche.
Drukte in de bossen van Lage Vuursche. © Caspar Huurdeman
Gedurende de lockdown trok een nieuw publiek de natuur in.
Kim Slaats, Utrechts Landschap

'Te weinig natuur'

Staatsbosbeheer, het Utrechts Landschap en Natuurmonumenten zijn het erover eens: mensen hebben de natuur herontdekt. "Buiten uitwaaien, genieten van de natuur en lekker bewegen... er is duidelijk een herwaardering voor de natuur", aldus Natuurmonumenten. Staatsbosbeheer: "Er waren weinig alternatieven, maar we zijn blij dat de natuur een plek is waar mensen graag naartoe gaan."
Alleen heeft de drukte ook een keerzijde. Zo zijn parkeerplaatsen nog altijd regelmatig overvol, ligt er meer afval in de natuur en ondervinden dieren last van mensen die niet op de paden blijven. "Het grote aantal bezoekers laat zien dat we in Nederland eigenlijk te weinig natuur hebben", concludeert Staatsbosbeheer zelfs.
De voornaamste reden: 'nieuwe bezoekers'. Woordvoerder Kim Slaats van het Utrechts Landschap legt uit: "Onze vaste bezoekers zijn doorgaans bekend met de gebieden, de kwetsbaarheid en de geldende openstellingsregels. Gedurende de lockdown trok een nieuw publiek de natuur in." Volgens haar is een grote groep nieuwe bezoekers 'onvoldoende bekend met de regels'.

'Natuurgebied, geen recreatiegebied'

Het gevolg: mensen zwommen op plekken waar dat niet mag, trokken waterplanten uit het water of gingen barbecueën of vliegeren op de heide. Maandenlang is landgoed Heidestein daarop gesloten. "Het werd echt te gek", zegt Slaats. "Er leven daar veel bijzondere planten en dieren. Het is een natuurgebied, geen recreatiegebied. Dus je moet op de paden blijven."
Ook natuurgebied de Blauwe Kamer ging in het voorgaande broedseizoen dicht voor publiek. "Een positieve bijkomstigheid van die afsluiting was dat vogels begonnen te broeden op en langs wandelpaden, waar normaliter bezoekers lopen", vertelt Slaats. Alleen de vogelkijkhut in het gebied is nu nog gesloten, omdat daar te weinig afstand werd gehouden.

Meer boetes

Staatsbosbeheer herkent het verhaal. "Er is een grote toename in het aantal mensen dat hiervoor niet of nauwelijks in de natuur kwam. We zien veel loslopende honden en mensen die van de paden gingen. Veel bleken de regels niet te kennen, maar die staan gewoon op de bordjes." Volgens boswachter John Galje zijn er in 2020 zo'n zestig procent meer waarschuwingen en boetes gegeven.
Reeën zijn op dit moment hoog zwanger en staan op het punt kalfjes te krijgen. Die dieren hebben rust nodig.
Corien Koreman, Staatsbosbeheer
Hij werkt zelf onder meer in Lage Vuursche, waar de gemeente Baarn meermaals opriep om niet meer te komen vanwege grote drukte. "Het is nu ook op doordeweekse dagen druk en in het weekend is het megadruk", vertelt Galje. "Alle parkeerplaatsen staan vol, verkeersregelaars regelen het verkeer en overal zie je mensen lopen." Vooral reeën hebben daar last van. "Ze hebben gewoon geen rust."
Aan boswachters de taak om overtreders aan te spreken. "Over het algemeen houden mensen zich aan de regels", benadrukt Roos Kooiman van Natuurmonumenten. "Nieuwe bezoekers moeten nog ontdekken waarom de hond bijvoorbeeld aan de lijn moet op sommige plekken." Ook Natuurmonumenten geeft aan dubbel zoveel waarschuwingen en boetes te hebben uitgedeeld.

Broedseizoen breekt aan

Nu het broedseizoen opnieuw aanbreekt, starten boswachters van grote natuurbeheerders een campagne. Ze pleiten voor 'rust in de kraamkamer van de natuur'. "Reeën zijn op dit moment hoogzwanger en staan op het punt kalfjes te krijgen. Die dieren hebben rust nodig", legt boswachter Corien Koreman van Staatsbosbeheer uit.
Natuurmonumenten verwelkomde veel nieuwe natuurliefhebbers
Roos Kooiman, Natuurmonumenten
"Het gaat erom dat vogels rust krijgen om een nest te bouwen, eitjes te leggen en hun kroost kunnen grootbrengen. Als ze iedere keer gestoord worden door mensen die aan het struinen zijn, dan komt zo'n nestje niet uit." De boswachters hangen deze week spandoeken op aan het begin van natuurgebieden met de tekst: welkom in de kraamkamer van de natuur.
'Blijf op de paden, hou je hond aan de lijn en laat geen afval achter'

Meer donateurs

Desondanks is er ook een steeds groter wordende groep mensen die de natuur juist extra waardeert en wil beschermen. "Dat heeft zich ook vertaald in het aantal donateurs", geeft het Utrechts Landschap aan. "Een netto groei van bijna 3800 natuurbeschermers (leden, red.) is uitzonderlijk." Ook Natuurmonumenten 'verwelkomde veel nieuwe natuurliefhebbers'.
Bovendien zal de rust in de natuur na de coronacrisis terugkeren, verwacht boswachter Galje. "Ik verwacht dat de helft van de bezoekers weer wegvloeit als de winkels weer open zijn. Mensen gaan straks weer de terrassen op en staan weer langs de lijn van het voetbalveld. Dan gaat de mountainbike - waar ze nu meer door de bossen crossen - weer op Marktplaats."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.