dinsdag 16 maart 2021, 05.30 uur

Liveblog UKiest: Opkomst is 12 procent en ouderen kunnen met vergeten stempas alsnog stemmen

PROVINCIE UTRECHT - Net zoals gisteren is het ook vandaag al mogelijk je stem uit te brengen. Net zoals gisteren is dat vooral bedoeld voor kwetsbaren en ouderen, zodat ze in alle rust hun stem uit kunnen brengen. In dit liveblog zetten we al het verkiezingsnieuws op een rij.

23.01 uur   Liveblog gesloten
Dit liveblog is gesloten, morgen zijn we er weer met een nieuw liveblog.

21.46 uur   Ouderen die stempas vergaten mee te sturen, kunnen nog stemmen
Ouderen die vergaten hun stempas mee te sturen in hun briefstemenvelop, kunnen woensdag nog wel hun stem uitbrengen. Zij moeten dan zelf naar het stembureau �n hun stempas nog in hun bezit hebben.

In het stembureau wordt dan de normale procedure gevolgd en krijgen ze een stembiljet. Het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat. Ook kunnen ouderen uiteraard nog iemand machtigen voor hen te stemmen, als ze hun stempas nog hebben.

Gisteren begonnen gemeenten met het openen van de enveloppen en er gingen meer zaken mis met het briefstemmen. Zo stopten ouderen soms per ongeluk hun stempas en stembiljet bij elkaar in dezelfde envelop. Al deze stemmen worden toch meegeteld. Dat gold ook al in het geval dat stempassen niet zijn ondertekend.

21.04 uur   Stembureaus gesloten
De tweede dag dat mensen hun stem kunnen uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen zit erop. Vanwege het coronavirus waren vandaag en gisteren al ongeveer 1600 stemlokalen open voor kwetsbaren en mensen uit een risicogroep. Die zijn om 21.00 uur gesloten. Morgen is de 'grote' verkiezingsdag. Miljoenen mensen kunnen dan terecht in duizenden stemlocaties, ruim 8800. De meeste stembureaus zijn geopend tussen 07.30 en 21.00 uur.

De opkomst lag na het sluiten van de stemlokalen op 12 procent. In de gemeente Utrecht hebben inmiddels al 12.505 mensen gestemd.

19.56 uur Afgekeurde briefstemmen opnieuw beoordeeld
Honderden Utrechtse briefstemmen die in eerste instantie waren afgekeurd, worden opnieuw beoordeeld. Dat blijkt uit een rondvraag van RTV Utrecht. Minister Ollongren maakte vandaag bekend dat de procedure voor het briefstemmen is aangepast omdat bleek dat veel stemmers de fout in waren gegaan.

Lees hier meer: Stem in verkeerde envelop toch geldig, honderden Utrechtse briefstemmen opnieuw beoordeeld

18.52 uur VVD de grootste bij scholierenverkiezingen
Op het Corderius College in Amersfoort kwam vandaag de VVD als grootste uit de stembus, geheel in lijn met de landelijke uitslag van de scholierenverkiezingen. Daarnaast gingen veel stemmen naar D66 en GroenLinks.

"Ik kan zelf niet wachten om te stemmen", zegt Tobias Baarda van de kiescommissie op het Corderius. "Ik denk dat het voor veel leerlingen toch een soort generale repetitie was. Om zo even het gevoel te krijgen om te gaan stemmen en te kijken hoe dat is."

Verkiezingen op het Corderius College in Amersfoort | Foto: Tobias Baarda

17.10 uur Stembureau Vianen dicht na corona-uitbraak
In verband met een corona-uitbraak in het Kindcentrum Werelds in Vianen is dit stemlokaal morgen niet open. Dat meldt de gemeente Vijfheerenlanden.

16.38 uur Topdrukte bij stemwijzers
De Stemwijzer en het Kieskompas hebben nog nooit zo veel bezoekers gehad als tijdens deze verkiezingen. Vandaag verbraken de kieshulpen hun eigen records van 2017, toen er ook Tweede Kamerverkiezingen waren.

"We zitten nu op 6,75 miljoen gebruikers. In 2017 hadden we er uiteindelijk 6,8 miljoen. Daar komen we vandaag makkelijk overheen", zegt een woordvoerster van de Stemwijzer. Ook bij het Kieskompas loopt het storm. "Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen hadden we uiteindelijk ongeveer 1,5 miljoen gebruikers. Deze ochtend zaten we al over de 2 miljoen", meldt een woordvoerder. "Morgen verwachten we ook veel drukte. Ik hoop vooral dat de servers van de website het aantal gebruikers aankunnen."

15.54 uur Online druktemeter bij de stembureaus in de gemeente Utrecht
Wil je weten hoe druk het is bij de verschillende stembureaus in de gemeente Utrecht? Kijk dan eerst even op de kaart.

13.50 uur KBO-PCOB noemt aanpassing procedure terecht
Ook ouderenbond KBO-PCOB is content dat de minister de procedure rond het briefstemmen heeft aangepast. "Goed en terecht dat dat gebeurt", zegt directeur Marcel Sturkenboom. Hij hoopt dat het merendeel van de eerder ongeldig verklaarde stemmen alsnog geldig kan worden verklaard. "Dan doe je in ieder geval recht aan de senioren die hun stem willen benutten en is het allemaal niet voor niks geweest."

Hij vindt dat het briefstemmen vanaf het begin af aan niet goed is aangepakt. "Er is niet nagedacht vanuit de beleefwereld van senioren." Ook noemt hij het "niet slim" dat nu halverwege de procedure moet worden aangepast. "Aan de ene kant is er opluchting dat hiermee een heleboel stemmen toch op hun plek terecht komen, maar er zijn natuurlijk ook zorgen of dat nu allemaal wel zorgvuldig gaat. Het stimuleert niet het vertrouwen dat je moet hebben in de overheid", zegt Sturkenboom.

Hij hoopt dat er een evaluatie zal komen. "En doe dat ook door te overleggen en praten m�t senioren", is het advies van Sturkenboom. "Zodat je er achter komt wat er nu precies is gebeurd, en zodat je kunt leren voor de volgende keer."

12.38 uur Opnieuw rustig bij stembureaus op stations
Het was vanmorgen opnieuw rustig bij het stembureau op Utrecht Centraal. Tegen het einde van de ochtend hadden zo'n veertig mensen er hun stem uitgebracht voor de Tweede Kamerverkiezingen. Gisteren waren dat er twintig.

Stembureau Utrecht Centraal | Foto: ANP

Ook op andere stations waar mensen konden stemmen, ontstonden nog geen rijen. "Het algemene beeld is dat het rustig is en dat is natuurlijk gunstig, want mensen die vandaag stemmen behoren tot de coronarisicogroep. Voor hen zijn we met alle stembureaus in Nederland opengegaan, zodat zij veilig kunnen stemmen", aldus een woordvoerder van de NS.

Ook op het station in Bilthoven is sinds gisteren een stembureau ingericht. De NS heeft verder stembureaus geopend op de stations Leiden Centraal, Den Bosch, Hilversum en Schiedam.

10.59 uur Wegwijs worden in de kieswijzers
Zwevende kiezers moeten voor morgenavond 21.00 uur zien te landen. Voor wie zelfs al moeite heeft met het kiezen van de juiste stemhulp heeft docent en onderzoeker Bregje Holleman van de Universiteit Utrecht tips.

Vul er meerdere in en zoek uit waarom er eventueel verschillen zitten in de resultaten, is het belangrijkste advies van Holleman. Doe eerst een algemene stemhulp, zoals de Stemwijzer of het Kieskompas, en probeer er dan eens eentje die gericht is op een speciaal thema of op een bepaalde doelgroep. En als je even geen mening hebt, vul dat dan gewoon in. Ga niet gokken, zeg gewoon dat je het niet weet.

09.51 uur   ANBO: 'Gelukkig heeft minister naar ons geluisterd'
Ouderenbond ANBO is te spreken over het besluit van minister Ollongren om de procedure rond het briefstemmen aan te passen. De bond sprak eerder zijn grote zorgen uit over het verlies van veel stemmen van 70-plussers die vanwege het coronavirus per brief mochten stemmen. Het opsturen van de stemmen ging niet allemaal volgens de instructies, waardoor veel stemmen verloren dreigden te gaan.

"Gelukkig heeft de minister naar ons geluisterd", aldus een woordvoerder van de ANBO. "Het is wel een beetje laat. De minister heeft geprobeerd het klein te houden. Maar dat het mis zou gaan, was iets wat je van verre aan zag komen. We hebben de minister al veel eerder aangegeven dat deze procedure te ingewikkeld was. Maar gelukkig is het nu goed uitgepakt. Iedereen wil dat zijn stem meetelt en zeker voor deze groep kiezers is het enorm belangrijk."

08.02 uur   Minister past procedure briefstemmen aan
De werkwijze van het tellen van briefstemmen wordt aangepast nadat veel stemmen ongeldig bleken te zijn. Dat heeft demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer laten weten. De nieuwe procedure houdt in dat een envelop mag worden geopend om te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of de stempas geldig is. Als dat zo is mag de geopende envelop met stembiljet zonder controle in de stembus worden gedaan.

"Op die wijze blijft het stemgeheim gewaarborgd", zegt Ollongren. Deze procedure was eerder niet mogelijk, onder meer om het stemgeheim te waarborgen. Veel briefstemmen zijn daardoor tijdelijk opzij gelegd als ongeldig.

06.12 uur   Geen stembureau in de gevangenis
Gedetineerden kunnen dit jaar alleen stemmen per volmacht. Een uitzondering geldt voor gedetineerden van boven de 70 jaar; zij kunnen net als stemgerechtigde 70-plussers buiten de gevangenismuren per brief stemmen.

"Je hebt altijd mensen die zeggen: gooi de sleutel maar weg en pak ze hun kiesrecht af", zegt directeur Theo Venrooij van de PI Nieuwegein, "maar straks zijn gedetineerden weer volwaardige deelnemers aan de maatschappij. Alles wat je hier overeind kunt houden van die maatschappij, is groot goed."

06.00 uur 'Rechts domineert campagne op radio en tv'
In de verkiezingscampagne hebben de politici van de regeringscoalitie op radio en televisie veel meer spreektijd gekregen dan de oppositiepartijen. Verder kwamen mannelijke politici twee keer zo vaak aan bod als vrouwen en was CDA-leider Wopke Hoekstra het meest in beeld op tv. Wel was Lilian Marijnissen van de SP in de media het langst aan het woord. Dat zijn enkele conclusies uit onderzoek naar de optredens van politici in 45 radio- en tv-programma's bij de publieke omroep.

De onderzoekers van de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit stellen vast dat de rechtse politici de campagne op radio en tv domineren. In de Tweede Kamer hebben de rechtse partijen (centrum-rechts en populistisch rechts bij elkaar) ongeveer de helft van de zetels, maar in de media krijgen ze drie keer zoveel aandacht als de linkse partijen.

Politicoloog Andr� Krouwel, adviseur van dit onderzoek: "Interessant vind ik dat alle media-aandacht voor rechts de VVD en ook de populistische partijen weliswaar helpt, maar dat er uiteindelijk waarschijnlijk geen rechtse regering komt, omdat ze tegelijk elkaar uitsluiten van regeringsdeelname."

De onderzoekers keken naar de optredens van politici in programma's in de periode van 1 februari tot en met 12 maart. Ook is bekeken �ver wie het meest werd gesproken. De coalitiepartijen kregen in de geanalyseerde programma's ruim negentien uur spreektijd, de linkse oppositie twaalf uur en de populistische oppositie twee uur.

05.35 uur Roep om meetellen 'foute' briefstemmen
Landelijk is vandaag 7 tot 8 procent van de briefstemmen terzijde gelegd vanwege vormfouten bij het stemmen. Dat zegt Pieter Verhoeve, burgemeester van Gouda en portefeuillehouder verkiezingen bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In veel gevallen waren de stempas en het stembiljet in dezelfde envelop gestopt.

"De meeste mensen hebben de instructie voor het briefstemmen goed gelezen en hebben op de correcte manier gestemd. Een klein deel heeft stukken bij elkaar gestopt. Die enveloppen mogen wij niet openmaken omdat het stemgeheim bewaard moet blijven", zegt Verhoeve. "Het zou ontzettend jammer zijn als er stemmen verloren gaan."

05.30 uur Tweede dag om stem uit te brengen
Net zoals gisteren is het ook vandaag al mogelijk je stem uit te brengen. Net zoals gisteren is het vandaag vooral bedoeld voor kwetsbaren en ouderen, zodat ze in alle rust hun stem uit kunnen brengen. Het gaat om een aantal stemlokalen dat open is vandaag, vanaf 7.30 uur zijn ze open. Morgen gaan er nog duizenden extra stemlocaties open. Dan zijn er ruim 8800 plaatsen waar mensen terecht kunnen. In de provincie Utrecht zijn bijna 700 stembureaus.

Voor alle stembureaus in het land gelden dit jaar speciale maatregelen om de kans op besmetting met het coronavirus zo klein mogelijk te houden. Zo worden in het stemlokaal potloden, stemhokjes, tafels, en andere voorwerpen geregeld schoongemaakt. In sommige gemeenten krijgen alle kiezers een eigen rood potlood dat ze daarna mee naar huis mogen nemen. En er zijn kuchschermen tussen de kiezers en de leden van de stembureaus.

Tijdens de verkiezingsdagen blijft de avondklok tussen 21.00 en 04.30 uur ook van kracht. Er geldt dan wel een ontheffing voor mensen die naar het stembureau zijn geweest of mensen die meewerken aan de verkiezingen en het tellen van de stemmen.

05.15 uur Liveblog van gisteren
Teruglezen wat er gisteren gebeurde op het gebied van de Tweede Kamerverkiezingen? Dat liveblog vind je hier.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.