Hoe kon het zo misgaan op de Uithoflijn? 'Nieuwe tram per definitie sneller uit rails gedrukt'

UTRECHT - Het was een bijzonder ongeluk gisteren op de Uithoflijn. Nog niet eerder zagen we een sneltram in Utrecht zo ernstig ontsporen. Hoe kan dit? De nieuwe sneltrams die in Utrecht rijden, kunnen per definitie gemakkelijker zijdelings uit de rails gedrukt worden. Dat zegt dr. ir. Michaël Steenbergen, railbouwkundig expert van de Technische Universiteit Delft.
De nieuwe trams

Op lijn 22, de Uithoflijn, rijden gloednieuwe trams van de Spaanse leverancier CAF. Het is de vervanger van de verouderde SIG-trams. Ze wegen 40.000 kilo en zijn net zo lang als een voetbalveld breed is. Hetzelfde type rijdt ook in steden als Birmingham en Budapest.

De gemiddelde snelheid is 28 kilometer per uur, inclusief de stoptijd bij de haltes. Op het grootste deel van het traject rijdt de tram tussen de 20 en 50 kilometer per uur. Vanaf halte Vaartsche Rijn tot halverwege de Laan van Maarschalkerweerd rijdt de tram maximaal 70 kilometer per uur.

De trams staan laag op de wielen. Dat maakt het makkelijk om in en uit te stappen bij de halte, ook voor mensen die slecht ter been zijn of in een rolstoel zitten. De haltes in Utrecht moesten er wel voor aangepast worden.

Bron: Regiotram Utrecht

De sneltram kwam gisterochtend in botsing met een busje van supermarkt Jumbo, liep uit de rails en stond daarna dwars over de Laan van Maarschalkerweerd bij stadion Galgenwaard. Het onderzoek naar de oorzaak van de aanrijding is nog in volle gang. Het ongeluk gebeurde op een punt dat de weg en trambaan elkaar onder een kleine hoek gelijkvloers kruisen. Het lijkt erop dat er geen sprake is van een frontale aanrijding, maar van schampen.
De ontspoorde sneltram op de Laan van Maarschalkerweerd.
De ontspoorde sneltram op de Laan van Maarschalkerweerd. © Pieter Krijne

Bijzondere factoren

Het zijdeling uit de rails drukken, kan volgens railbouwkundig expert Steenbergen versterkt zijn door twee bijzondere factoren. "In geval van schuin aanrijden of schampen, beweegt de tram nog vooruit na de botsing. Ook is sprake van een relatief grote aanrijdende massa; geen auto, maar een bestelbus. In zo'n geval klimmen een of meerdere wielen aan de binnenzijde tegen de spoorstaaf omhoog waarna ontsporing een feit is en de tram niet langer geleid wordt. De voertuigen hierachter zijn dit nog wel maar hun weg wordt geblokkeerd, waardoor de hele tram 'opkrult' en zo tot stilstand komt."
Reportage over de tramontsporing
Steenbergen heeft de beschikbare beelden bestudeerd. Ze geven volgens hem geen aanleiding om een relatie te leggen met de veiligheid van de trambaan. Of er door rood is gereden op de onbewaakte kruising met stoplichten is onbekend. "Over de signalering zijn geen conclusies te trekken", zegt Steenbergen. "Verder oogt de ontsporing ernstig maar kan een dwarse aanrijding veel ernstiger aflopen, ook in termen van persoonlijk letsel."
Ravage na ontsporing.
Ravage na ontsporing. © Koen Laureij
Regiotram Utrecht, de uitvoeringsorganisatie van de provincie, wacht het onderzoek af van de politie en Inspectie voor Leefomgeving en Transport. "De vragen zijn legitiem, maar op dit moment kunnen we daar nog niks over zeggen", zegt een woordvoerder.

Tramverkeer ligt nog plat

Er zijn geen gewonden gevallen bij de ontsporing op de Uithoflijn, maar de ravage en kosten door de aanrijding zijn groot, evenals de gevolgen voor de reizigers. De herstelwerkzaamheden aan de bovenleiding en rails zijn nog bezig. Het tramverkeer op de Uithoflijn ligt daardoor ook vandaag nog plat en U-OV en Regiotram Utrecht kunnen nog niet inschatten wanneer de trams weer gaan rijden. Reizigers krijgen het advies de bus te nemen.
Gisteren startte de berging van de tram, vanmorgen waren alle tramstellen weg. De Laan van Maarschalkerweerd is nog wel afgesloten.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.