Analyse: Utrechtse coalitie onder druk door verkiezingsuitslag, D66 sterker, GL verzwakt
Marc van Rossum du Chattel
Wat betekent de verkiezingsuitslag van gisteren voor de Utrechtse stadscoalitie? | Foto: RTV Utrecht / Boukje Jansen van GalenDe uitslag van gisteren na de verkiezingen voor de Tweede Kamer is niet één op één te vertalen naar de lokale politiek. Niet in de minste plaats omdat er bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar andere partijen meedoen, dan nu bij de landelijke verkiezingen.
De cijfers geven wel een goed beeld van een verschuivende belangstelling van de kiezer voor bepaalde partijen. En daarom laten we de cijfers van gister los op de Utrechtse gemeenteraad. De grote winnaar in Utrecht is dan D66, zij hebben nu 10 zetels, maar op basis van de uitslag van gister zouden ze er 3 of 4 zetels bij kunnen krijgen. Daarmee zijn ze verreweg de grootste partij van de stad.
Stuivertje wisselen
GroenLinks is de grote verliezer. Nu heeft de partij van Heleen de Boer 12 zetels in de raad. Op basis van de uitslag van gister zouden ze zo maar 5 zetels moeten inleveren. De VVD is nu de derde partij in de stad met 6 zetels, op basis van gisteren zouden ze een plekje opschuiven en er 2 zetels bij krijgen.
De tendens is duidelijk, ook in Utrecht verliest GroenLinks aanhang, ten gunste van D66. En dat zullen de raadsleden beseffen. Op moeilijke dossiers zal D66 minder makkelijk toe gaan geven. En dan is de eerste gedachte: Polder Rijnenburg. GroenLinks wil dat daar per se niet gebouwd gaat worden. D66 wil dat eigenlijk wel.
Ballen tonen
Heleen de Boer (GL) en Jony Ferket (D66) bereikten enkele maanden geleden een moeizaam akkoord, dat er feitelijk op neerkomt dat een definitieve beslissing over de polder op de lange baan wordt geschoven. Binnen de fractie van D66 leidde dat tot gemor.
Ellen Bijsterbosch ging in het openbaar de discussie aan. Zij stelde zich prominent beschikbaar als nieuwe lijsttrekker met de insteek dat D66 meer ballen moest tonen, en zich moet uitspreken vóór de bouw van woningen in Rijnenburg. Met deze uitslag in de achterzak zal Bijsterbosch c.s. zich gesterkt voelen om die ballen ook daadwerkelijk te tonen, ten koste van GroenLinks.
Ook op een ander vlak schuurt het merkbaar tussen GroenLinks en D66. Is de binnenstad er voor de bewoners van het centrum, of voor alle bewoners van de stad? Als het gaat over terrassen in het centrum, al dan niet tijdelijk vanwege corona, dan botsen de twee partijen openlijk. D66 is voor een bruisende en levendige binnenstad. Terwijl GroenLinks juist kiest voor meer rust, regelmaat en reinheid in de middeleeuwse binnenstad.
Lot van Hooijdonk
En dan is er nog het dossier mobiliteit. Met Lot van Hooijdonk maakt GroenLinks werk van zijn idealen. Van Hooijdonk is binnen GroenLinks een held, die zichtbaar maakt dat je in een stad heel goed de prioriteit kan leggen bij fiets en ov, en de auto succesvol kan terugdringen.
Dat zijn idealen die ook leven bij de D66-achterban. Maar Van Hooijdonk jaagt regelmatig bewonersgroepen tegen zich in het harnas, door niet te luisteren naar de belangen van individuele straten. De lijst met boze bewoners is inmiddels lang, zoals rond 't Goylaan, de Amazonedreef, de Maliebaan en recent nog de Weerdsingel en de Weerdsluis.
Bij een partij als GroenLinks is het gemeenschappelijke stadsbelang van grotere waarde dan de belangen van individuele straten. D66 denkt daar anders over, zeker in Utrecht is de partij er eentje die naar iedereen wil luisteren. De bulldozer-techniek van Van Hooijdonk, die vaak ondanks de kritiek van bewoners, vooral haar eigen plannen doorzet, zou de komende maanden wel eens op verzet kunnen rekenen van de zelfverzekerde D66-fractie in de raad. En of GroenLinks bereid is toe te geven aan meer consensus in de stad, is nog maar de vraag.
Spanning
Genoeg reden dus voor spanningen in de coalitie. Tot op de dag van vandaag lukt het De Boer en Ferket om de problemen binnen de fractiekamers op het stadhuis te houden. Of rebellerende raadsleden hun vuile was de laatste twaalf maanden van deze coalitie nog steeds in de fractiekamer blijven ophangen is de vraag.
De uitslagen van gister zijn een indicatie voor de uitslag van volgend jaar, als er gemeenteraadsverkiezingen zijn. Op de vergelijking valt het een en ander af te dingen, bijvoorbeeld omdat er andere partijen meedoen bij deze twee verkiezingen. Zo deed drie jaar geleden Forum voor Democratie niet mee in de Domstad. En de verwachting is dat een partij als VOLT over een jaar bij de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen niet mee zal doen.
En dan zijn er nog lokale partijen als Stadsbelang Utrecht en Student & Starter die niets te zoeken hebben bij de Tweede Kamerverkiezingen. Verder is de opkomst bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer traditioneel veel hoger dan lokale verkiezingen. En sommige partijen hebben een trouwe aanhang die altijd komt stemmen, zoals de SP. En tenslotte spelen er lokaal andere zaken dan landelijk. Dat kan allemaal het stemgedrag ernstig beïnvloeden.
Ondanks deze bedenkingen, kan je ook voor andere partijen uitrekenen of ze zouden winnen of verliezen. Coalitiegenoot de ChristenUnie zou 1 van hun 2 zetels moeten inleveren. Winnaars zijn de PVV, die van 1 naar 3 zetels zou gaan, de Partij voor de Dieren van 2 naar 3, en ook Denk mag er een zeteltje bij tellen. Andere partijen blijven min of meer gelijk. En van lokale partijen als Student & Starter valt niets te zeggen.
Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.
Nieuwsoverzicht
Burgemeesters grote steden tegen kabinet: open snel de terrassen
De vier grote steden doen opnieuw een dringend appèl op het kabinet om de buitenruimten,...
Winkeliers en horeca betreuren uitstel versoepeling lockdown: 'pijn is groot' en 'klap in gezicht'
Winkeliersorganisatie INretail is teleurgesteld over het bericht dat er zeker tot 28 april geen...
Feyenoord trekt tegen FC Utrecht aan het langste eind
FC Utrecht heeft zondag in Stadion Galgenwaard verloren van Feyenoord. De ploeg van trainer Re...
Tevredenheid over Fieldlab met Guido Weijers in Beatrix Theater
De organisatie achter de zogenoemde Fieldlab-testevenementen in het Beatrix Theater in Utrecht,...
Hans Brongers (71) brengt de mooiste fotolocaties van Utrecht in beeld: 'Hier krijg ik nou energie van'
Iedereen die zich (door de coronacrisis) op een hobby fotografie heeft gestort, kan vanaf dit w...
HU-studenten in de bres voor Utrechtse horeca: 'Strijden tegen bezorgsites met hoge winstmarges'
Eten bestellen is in tijden van coronacrisis niet enkel een luie bedoening, maar ook gewoon een...
Utrechtse Geuzenwijk heeft een nieuw meesterwerk: een ode aan het Noorderbad
Het Utrechtse collectief De Strakke Hand heeft een nieuw werk gemaakt in de Geuzenwijk. Op de h...
ProRail waarschuwt na storing bij Baarnse overweg: 'Nooit zelf tussen de spoorbomen slalommen'
Bij de spoorwegovergang bij de Torenlaan in Baarn is vanochtend een uur lang een storing gewees...
UMC Utrecht blij met voorrang op Janssen-vaccin voor ziekenhuispersoneel
Het kabinet maakt versneld extra vaccins vrij voor het ziekenhuispersoneel. Het gaat om 35.000 ...
Kunstig beschilderde handen duiken op in Utrecht: 'Symbool van hoop en verbinding in coronatijd'
Op diverse plekken in Utrecht komen er de komende tijd handen uit de grond. Beschilderd met kle...
Studentenvakbond LSVb kiest Utrechtse Ama Boahene als nieuwe voorzitter
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft vandaag een nieuw bestuur gekozen. De Utrechtse Ama...
Petitie compensatie collegegeld massaal ondertekend
Het aantal mensen dat een petitie voor compensatie van collegegeld heeft ondertekend is binnen ...
116 minder nieuwe coronabesmettingen in de provincie Utrecht
De afgelopen dag zijn er in de provincie Utrecht 461 coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 116...
Politie maakt einde aan feestje in clubhuis Den Dolder
De politie heeft een feestje beëindigd in een clubhuis in Den Dolder. Er werd volop bier g...
ZPC Amersfoort en coach Sattolo per direct uit elkaar: 'Niet over één nacht ijs gegaan'
ZPC Amersfoort en coach Gianluca Sattolo liggen met elkaar overhoop. Er zou een verschil van in...
Baarn verrast door grote protestmars, Kasteel Groeneveld betreurt demonstratie bij heropening
De protestmars van Police For Freedom in Baarn is rustig verlopen. Er liepen 1500 tot 2000 mens...
Coronapilot Squash Utrecht niet volgeboekt door leeftijdsgrens: "Heerlijk om weer wat te doen"
Squash Utrecht, Slot Zuylen en Kasteel Groeneveld openen vandaag de deuren. Bezoekers moeten na...
Vrachtwagen in brand bij tankstation A27 Nieuwegein
Om half vijf vanmorgen is de brandweer uitgerukt naar een parkeerterrein van BP langs de A27 bi...
Linda opnieuw in de wachtkamer door vaccinatiechaos: 'Ik hoop dat ik snel aan de beurt ben'
Nu bekend is dat het coronavaccin van AstraZeneca niet meer aan mensen onder de 60 jaar gegeven...
Robin Pronk als opleider terug op het oude nest: 'Daar voel ik me goed bij'
Hij werkte al eens bij FC Utrecht. Tussen 2011 en 2019 was hij in verschillende functies actief...
Zwemster Van Rouwendaal in Tokio ook op 200 rugslag
Zwemster Sharon van Rouwendaal komt op de Olympische Spelen van Tokio ook in actie op de 200 me...
FC Utrecht strikt oude bekende als hoofd jeugdopleidingen
Robin Pronk keert terug bij FC Utrecht. Hij wordt de nieuwe baas van de jeugdopleidingen. Eerde...
