Oproep uit regio Amersfoort aan formatietafel: maak 'zon op dak' makkelijker

LEUSDEN/EEMNES - Als het gaat over de energietransitie lijkt iedereen het over één ding eens: alle daken moeten vol komen te liggen met zonnepanelen. Toch lukt het maar niet om zon op dak grootschalig uit te rollen. En dat is tegenstrijdig, want in tegenstelling tot nieuwe locaties voor zonneweides en windmolens is voor panelen op daken wel breed politiek en maatschappelijk draagvlak.
Dat laten ook de vele moties zien die de afgelopen jaren door gemeenteraden en Provinciale Staten zijn behandeld. Vorig jaar drongen partijen in Nieuwegein aan om zoveel mogelijk panelen op daken te laten plaatsen, raadsleden in gemeente Utrechtse Heuvelrug willen het en ook in Stichtse Vecht moet zon op dak een grote rol gaan spelen in duurzame energieplannen.
Waarom liggen niet alle daken vol panelen?
Toch is de procedure stroperig. Dat laat een energieproject in Veenendaal zien. In dit plan uit 2017 staat dat er 80.000 panelen op bedrijfspanden moeten komen. Vorig jaar waren er na veelvuldig uitstel slechts 7000 aangesloten. De huidige stand van zaken is vooralsnog onbekend.
Erik van Beurden (GroenLinks-PvdA) is wethouder in Leusden en wil dat de subisidieregeling zoals die nu is wordt aangepast en doet daarom een oproep aan het nieuw te vormen kabinet. Hij ziet in rap tempo zonneweides op leegstaande weilanden verrijzen, maar bovenop gebouwen blijft het leeg. Dat komt volgens de wethouder omdat initiatieven voor grootschalige productie van zonne-energie op daken vaak niet goed in de bestaande regeling passen:
"Er is een mechanisme in de subsidieregeling dat ervoor zorgt dat projecten die veel opwekken tegen de laagste kosten het eerst in aanmerking komen. Dat zou moeten veranderen zodat projecten die veel opwekken en waar veel draagvlak voor is, maar die wel heel veel kosten, dat die toch goed in de regeling passen." Oftewel, een zonneveld is goedkoper dan een dak vol panelen. Daarom komt het zo moeizaam van de grond.
Vanuit efficientie gedacht is het niet heel onlogisch dat goedkopere projecten voor gaan, maar volgens de wethouder blijven daardoor teveel kansen nu liggen. Ondernemers zijn best bereid om daken beschikbaar te stellen voor de opwek van energie alleen voldoet de dakconstructie vaak niet en moet met een flinke investering worden aangepast. Ook verzekeraars staan niet te springen vanwege bijvoorbeeld brandgevaar en vragen een hoge premie.
Het is hoog tijd om weer om tafel te gaan, vindt de Leusdense wethouder: "Zulke projecten kosten misschien in geld wat meer, maar maatschappelijk draagvlak is ook geld, daar heb je ook kosten aan. Daar win je heel veel terug."
Bij grootschalig zon op dak kun je denken aan:

- Daken van parkeergarages
- Daken van bedrijfspanden bijvoorbeeld op industrie- en bedrijventerreinen
- Overkappingen van grote parkeerplaatsen
- Panelen op woonhuizen

Boeren

Het is een gedachte die agrariër Kees Eek uit Eemnes deelt. Hij heeft twintig panelen op het dak van zijn stal, genoeg op zelfvoorzienend te zijn. Nu is het wel zo dat er nog zo'n 200 vierkante meter leeg is. Ruimte die hij graag beschikbaar zou willen stellen voor de opwek van groene energie.
Met een aantal andere boeren maakte hij een plan voor zon op dak. Toen hij het idee opperde bij Stedin kon het wel, alleen tegen hele hoge kosten.
"Ze zeiden: als jullie de verzwaring van het net en de kosten van de nieuwe en aangepaste trafostations en hoogspanningsruimten willen gaan betalen, dan kan het", vertelt Eek. Voor de boeren in het buitengebied is het die investering niet waard. Eek en zijn collega's liggen kabeltechnisch in een ongunstig gebied en dus gaat daar nu een hectare aan zon op dak verloren.
Op het dak van Kees Eek passen veel meer panelen.
Op het dak van Kees Eek passen veel meer panelen. © RTV Utrecht
"De rekensom zonder een subsidie is voor ons totaal niet interresant. Zolang de regelgeving niet gaat veranderen en wij hier geen uitbreiding op het kabelnet krijgen blijft mijn dak zoals 'ie nu is. En dat is zonde want wij kunnen heel goed leveren voor het net, mits het afgenomen kan worden."

Stedin

Netbeheerder Stedin investeert flink in het electriciteitnet. Jaarlijks ruim een half miljard euro om in de groeiende vraag naar elektriciteit te voorzien en in te spelen op de toevoer van duurzame energie uit nieuwe windmolens en zonnepanelen.
Stedin is ook afhankelijk van de politiek. Dit jaar moeten gemeenten een knoop doorhaken over de RES, de Regionale Energiestrategie. Daarin staat staat waar en hoe er duurzaam opgewekt kan worden.
Alleen loopt RES loopt niet overal soepel. Utrechtse Gemeenten (U16) willen uitstel voor grote zon- en windplannen en tegen beoogde locaties komt verzet, zoals onlangs in De Ronde Venen. Het zijn vertragingen waar Stedin niet op zit te wachten.
Vandaag roept de netbeheerder de energieregio's op om snel met concrete plannen te komen zodat ook zij kunnen werken aan de uitbreiding van het net en de mogelijkheid om hernieuwbare energie aan te sluiten.
Mede daarom denkt wethouder Van Beurden dat het verstandig is om energieprojecten waar draagvlak voor is snel te verzilveren: "Dus moeilijke en duurdere projecten die we allemaal wel willen moeten rendabel worden. Daarom moeten we de subsidieregeling aanpassen en de verzekeraars moeten echt meegenomen worden om projecten tegen normale kosten verzekerbaar te maken."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.