Utrechtse ondernemers kregen tot nu toe 150 miljoen euro coronasteun: 'Maar dat is nog niet genoeg'

PROVINCIE UTRECHT - De 26 Utrechtse gemeenten hebben het afgelopen jaar in ieder geval voor 150 miljoen euro aan steun geboden aan zelfstandig ondernemers in de regio. Dat blijkt uit een rondgang van RTV Utrecht, waar 21 van de 26 gemeenten op reageerden. In totaal zijn er ruim 41.000 aanvragen voor de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) gedaan.
De Tozo werd in maart vorig jaar in het leven geroepen om zelfstandig ondernemers financieel bij te staan en hun inkomen aan te vullen tot het sociaal minimum. Ondernemers vragen de Tozo-uitkering bij hun gemeenten aan, die de regeling en uitbetaling verzorgen. Het geld komt echter niet uit de gemeentekas, want het Rijk financiert de Tozo. Met de regeling wordt het inkomen van een alleenstaande zelfstandige aangevuld tot 1075 euro. Voor partners, ook als beide partners zelfstandigen zijn, wordt het gezamenlijke inkomen tot een bedrag van 1536 euro aangevuld.
"De Tozo heeft veel ondernemers geholpen om hun bedrijf overeind te houden", stelt de gemeente Woudenberg. En hoewel de financiële steun voor ondernemers meer dan welkom was, bleek het lang niet altijd genoeg. "Wij krijgen samen 1500 euro, maar onze vaste lasten zijn al meer dan 1500 euro. Dus of een Tozo-uitkering voldoende is voor een zzp'er? Zeker niet", stelt Mehmet Arikan, zelfstandig rijschoolhouder in Utrecht die samen met zijn vrouw (ook zzp'er) een gezin met drie kinderen moet onderhouden.

Miljoenen overgemaakt

Utrecht keerde tot nu toe het meeste steungeld uit. De gemeente maakte 56,8 miljoen euro over aan ondernemers. In Amersfoort was dat bijna 25 miljoen. Als je het steungeld afzet tegen het aantal inwoners, werd in Baarn relatief het meeste geld uitgekeerd. Daarna volgen Soest en de stad Utrecht. Renswoude, De Ronde Venen en Bunschoten keerden relatief het minste uit.

Gemeenten zochten ondernemers actief op: 'Wat kunnen we betekenen?'

Hoewel uit eerder onderzoek van de Hogeschool Utrecht onder Utrechtse ondernemers bleek dat zzp'ers financiële steun het hardst nodig hebben, is er daarnaast ook veel vraag naar andere manieren van steun. Zelfstandig ondernemers willen voornamelijk extra hulp vanuit de gemeente om het bedrijf voort te zetten, begeleiding naar loondienst of snelle hulp bij schulden.
Uit de rondgang blijkt ook dat bijna alle gemeenten ondernemers actief hebben opgezocht met de vraag hoe het met de ondernemer gaat en of de gemeente iets voor de ondernemer kan betekenen. Zo hebben gemeenten regelmatig met ondernemersverenigingen gepraat, maar ook gesprekken met individuele ondernemers gehad.

'Gemeenten werken hard, maar inhoudelijk is steun te weinig'

"Bureau Zelfstandigen van de gemeente Utrecht belt ondernemers met een Tozo-uitkering voor een persoonlijk gesprek", aldus Utrecht. "De gemeente heeft de regels goed toegepast en goed contact gehouden. Ze hebben hard gewerkt, maar inhoudelijk is die steun gewoon echt te weinig", reageert rijschoolhouder Mehmet.
Zelfstandig rijschoolhouder Mehmet Arikan uit Utrecht
Zelfstandig rijschoolhouder Mehmet Arikan uit Utrecht © RTV Utrecht / Jordi de Jong

Ondernemersspreekuur in Baarn

In Baarn heeft wethouder Erwin Jansma een speciaal ondernemersspreekuur opgezet voor ondernemers die niet zijn aangesloten bij ondernemersverenigingen en buiten de boot dreigen te vallen. "We willen heel graag van de ondernemers horen waar ze behoefte aan hebben. Zonder hen weten we namelijk niet wat we moeten doen", vertelt de wethouder.
Danielle Swart is werkzaam als voedingsdeskundige en vond door de coronacrisis bijna geen nieuwe klanten. Het spreekuur met de wethouder kwam voor haar als geroepen. "Als zzp'er zijn ben je niet zo goed in hulp vragen, daarom ben ik heel erg blij met dit spreekuur om gewoon eens van gedachten te wisselen met de wethouder. Misschien kom je samen op andere ideeën om bijvoorbeeld een andere richting uit te gaan of juist beter zichtbaar te worden", zegt ze.
Verslaggever Jordi de Jong over de coronasteun aan ondernemers
Gemeenten omarmen massaal lokale initiatieven zoals de actie KoopLokaal om consumenten richting lokale ondernemers te dirigeren. IJsselstein heeft de kortingspas U-pas opengesteld voor Tozo-aanvragers. In Veenendaal, Rhenen en Renswoude wordt extra ingezet op het begeleiden van ondernemers naar een baan in loondienst of ander werk als ondernemer. Houten laat weten zo flexibel mogelijk om te gaan met verzoeken van ondernemers om iedereen te kunnen helpen en bijna alle gemeenten staan het uitbreiden van terrassen toe om de horeca te ondersteunen. Zo draagt iedere gemeente zijn eigen steentje bij.
Dit zijn de meest genoemde manieren waarmee gemeenten zelfstandig ondernemers steunen:

- Actief communiceren over de maatregelen en steunmogelijkheden
- Zorgen inventariseren via gesprekken met ondernemers(-verenigingen)
- Uitstel bieden voor het betalen van gemeentelijke belastingen
- Schuldhulpverlening aanbieden voor iedere ondernemer die dat nodig heeft
- Andere lokale initiatieven, zoals het verruimen van terrassen en acties als 'Koop Lokaal'

Belastingen en schulden

Deze aanpak wordt bevestigd door verschillende ondernemersverenigingen. "Het wordt op prijs gesteld dat de gemeente Woerden interesse in de ondernemers toont", vertelt Marien Groenendijk, voorzitter van Ondernemend Woerden, de overkoepelende organisatie van ondernemersverenigingen uit Woerden. "Daarnaast de financiële verruiming waardoor je bepaalde belastingen kon uitstellen, en als derde dat er flexibeler met de terrassen wordt omgegaan."
Naast Woerden hebben veel gemeenten ondernemers de mogelijkheid gegeven gemeentelijke belastingen in termijnen of later te betalen, en bieden ze hulp bij de betaling van schulden. Maar de keerzijde van de betalingsregeling is dat ondernemers een schuld opbouwen. Alle betalingen die nu worden uitgesteld, zullen een keer moeten worden terugbetaald.

Meer maatwerk

"Ik kom hier straks met vijftigduizend euro belastingschuld uit", vertelt Marc Tibben, eigenaar van restaurant Kartoffel in Utrecht. Tibben ontvangt steun van de gemeente en vindt het "fantastisch dat de overheid ondernemers zo ondersteunt". De ondernemer is erg dankbaar voor de financiële steun maar ligt af en toe wakker van de opbouwende schuld. "Het is heel fijn dat je uitstel krijgt maar je moet het straks toch betalen."
Ook rijschoolhouder Mehmet hoopt dat de overheid in het vervolg meer maatwerk levert. "Dat ze meer kijken naar de persoonlijke omstandigheden en dat ze daar meer steun bij geven. Dat ze zeggen: dat gezin heeft twee zzp'ers die niet kunnen werken, met drie kinderen. Dan hadden ze meer kunnen betekenen dan alleen maar dezelfde regels toe te passen op iedereen."
De financiële cijfers over de steun die in dit artikel gebruikt worden, zijn opgevraagd bij de gemeenten, golden over het algemeen tot en met eind februari en zijn berekend met het Tozo-totaal aan uitkeringen van levensonderhoud en bedrijfskrediet. De berekeningen zijn gedaan met het aantal inwoners per gemeente op 1 januari 2020 zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat heeft bijgehouden. Door nieuwe aanvragen in de periode na eind februari kan de daadwerkelijke steun per gemeente inmiddels hoger zijn.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.