vrijdag 2 april 2021, 16.00 uur

Paasdienst is dilemma voor kerken: 'Fysiek samenkomen is te belangrijk om niet te doen'

Geschreven door
Roos van Bijnen

Anne-Marie Verhagen

PROVINCIE UTRECHT - Kerken in de regio worstelen met het komende Paasweekend. Want hoe combineer je de wens om je geloof te belijden met de huidige coronacrisis? Uit een rondgang van RTV Utrecht blijkt dat de kerken in onze regio er verschillend mee omgaan. Van livestreams en diensten met een handjevol mensen, tot halfvolle kerken of zelfs samenkomsten met ruim tweehonderd man. "We snappen dat er ergernis over kan ontstaan, maar dit is �nze manier van geloof belijden."

Met rustige passen betreedt ouderling Wim Heenck de Sealthi�lkerk in Leerdam. Het is stil in het grote gebouw, met de grijze tegels en de talloze beukenhoutenbanken. Als corona er niet zou zijn, biedt de kerk van de gereformeerde gemeente in Nederland ruimte aan 1.100 kerkgangers. "Maar nu niet. Nu hebben we elke zondag twee diensten, waarbij telkens zo'n 200 mensen aanwezig zijn."

De Sealthi�lkerk in Leerdam | Foto: RTV Utrecht

Samenkomsten met tweehonderd mensen: voor velen is dat door corona al een hele tijd geleden. En dat daar afgelopen weekend in Urk en Krimpen aan den IJssel ophef over was, begrijpt Heenck dan ook gedeeltelijk. "Die ergernis snap ik, maar dit is onze manier van geloof belijden. Onze visie dat we met mond en hart God moeten loven. En fysiek samenkomen hoort daar bij. Ook in coronatijd."

'Voelde verkeerd'
Hij wijst naar het desinfectiepompje aan het begin van de kerk. Daar komt iedereen - gelet op anderhalve meter - iedere zondag binnen. Met mondkapje, welteverstaan. Al mogen kerkgangers die wel afdoen zodra ze hun plekje in de kerk hebben gevonden. "De kerkdeuren sluiten was voor ons geen optie. Andere kerken hebben misschien besloten livestreams te doen, maar dat voelde voor ons verkeerd. Ons gebouw is tenslotte uitgerust met goede ventilatie."

Het mag, wat deze Leerdamse kerk doet. De Rijksoverheid schrijft voor dat mensen naar de kerk, moskee, synagoge of ander gebedshuis mogen als ze maar een vaste zitplaats hebben. Een maximum op het aantal personen in die huizen is er niet. Ook is er geen verbod op zingen. W�l wordt geadviseerd het aantal personen 'zoveel mogelijk' te beperken tot maximaal 30 personen.

We kijken heel streng toe: mensen die iets mankeren, blijven sowieso thuis"
Dominee Labee, van de Veenendaalse Adventkerk

En veel kerken in de provincie houden zich daar ook aan: sommige gemeenten houden hun diensten zelfs volledig online. Of organiseren een digitale 'Paas-challenge' dwars door het dorp heen, zoals in Ameide.

De Utrechtse Joanne van Keulen (24) volgt de diensten sinds corona bijvoorbeeld altijd online. En toegegeven, ze mist het samen zingen en het contact met andere gelovigen wel. "Ik zing thuis altijd leuk mee, maar dat voelt toch anders als je in een kerkzaal zit. Het enige voordeel is wel dat ik de dienst nu niet per se om 10 uur 's ochtends hoef te volgen. Ik kan 'm tenslotte ook 's middags terugkijken."

Hoewel ze het jammer vindt, is het volgens haar toch 'verantwoorder' om niet fysiek naar de kerk te gaan. "Je kunt zeggen: er is genoeg ruimte, waar gaat het dan over? Maar als je alles bij elkaar optelt, zijn er toch z� veel mensen in een kerk. Het voelt heel dubbel: kerken hebben de positie zelf te mogen bepalen hoe ze hun diensten nu inrichten, en tegelijkertijd vind ik dat kerken daar zeker geen misbruik van mogen maken. Terwijl de rest van het land helemaal niks mag."

Livestreams
Ook de Domkerk houdt voorlopig nog geen diensten met publiek. "Als je kijkt naar de veiligheidsrisico's in zo'n grote kerk als deze, zou je denken dat het meevalt. Maar toch", zegt dominee Willem Roskam. De komende dagen kunnen mensen via een liveverbinding de paasvieringen volgen. "Ik verwacht dat honderden mensen zullen kijken. Zelfs na een jaar corona zijn dat aantallen waar ik blij mee ben. Sommige kerkgangers zeggen naar eerlijkheid: ik wacht wel tot ik weer �cht naar de kerk kan komen."

Hoe kerken met de Rijksadviezen omgaan, wisselt dus enorm. De Schoonrewoerdse Hersteld Hervormde gemeente laat bijvoorbeeld maximaal 30 mensen haar kerk betreden. Zij vormen een middenweg: niet samenkomen ging in hun ogen te ver, maar ze houden zich verder wel volledig aan de adviezen.

De Domkerk in Utrecht | Foto: RTV Utrecht / Peter Huting

Vergelijk het met een teamsport, zegt Art-Jan Kaan, organist van de Schoonrewoerdse gemeente. "Door fysiek samen te komen helpen we naar ons idee degenen omhoog die juist waren gevallen. Zo voelt het althans. Zeker met de belangrijke dagen rondom Pasen is dat waardevol. Daarin willen we graag onze God eren en loven. En op hetzelfde moment moet je wel aan corona denken. Daarom besloten we niet over die 30 man heen te gaan."

Het is een gevoelig discussiepunt: veel kerk-woordvoerders geven aan de 'live' diensten niet te kunnen missen om hun geloof uit te oefenen, terwijl ze wel de ogen van de rest van het land op zich gericht hebben omdat zij w�l met zovelen mogen samenkomen - zij het op anderhalve meter. En sommige kerkgangers voelen zich inderdaad bezwaard, geeft Dominee B. Labee aan. Zijn gereformeerde gemeente in Veenendaal komt nog steeds iedere zondag samen. "We kijken heel streng toe: mensen die iets mankeren, blijven sowieso thuis."

Paasdienst is dilemma voor kerken; in Schoonrewoerd houden ze het bij dertig bezoekers

In zijn Adventkerk zijn 2.250 leden aangesloten. Iedere zondag ontvangen ze zo'n 10 procent van hun leden. "Mensen worden uitgenodigd en kunnen tijdens de diensten op ruime afstand van elkaar zitten. Het gebouw is z� groot, dat alles conform de regels kan."

Zachtjes zingen
Wederom een heel bijzondere Pasen, geeft ook ouderling Wim Heenck van de Leerdamse Seathi�lkerk aan. Al wordt ook de tweede keer Pasen in coronatijd absoluut niet overgeslagen. Dit weekend wordt er in zijn kerk - net als afgelopen maanden - 'zachtjes' gezongen. "We zijn ervan overtuigd dat het op deze manier kan. En we doen er naar ons idee alles aan om het veilig te houden. Fysiek samenkomen is t� belangrijk om niet te doen. Hoe de meningen van anderen daar misschien over uiteen kunnen lopen."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.