Utrecht vist achter het net: geen Rijksgeld voor nieuwe tramlijnen en station Lunetten

UTRECHT - Utrecht krijgt geen geld voor twee nieuwe trambanen en een verbouwing van station Utrecht Lunetten. Dat staat in een brief die het kabinet aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het plan is volgens de ministers van Economische Zaken en Financiën niet goed genoeg.
Ministers Hoekstra en Van 't Wout gaven vanmiddag een toelichting op de eerste ronde van het Nationaal Groeifonds.
Ministers Hoekstra en Van 't Wout gaven vanmiddag een toelichting op de eerste ronde van het Nationaal Groeifonds. © ANP
Gemeente Utrecht deed samen met de provincie en omliggende gemeenten een beroep op 2,1 miljard euro uit het Nationaal Groeifonds, een potje dat bedoeld is om te investeren in economische groei. De regio wilde het geld besteden aan de Merwedelijn - een trambaan naar IJsselstein via de nieuwbouwwijk Merwedekanaalzone - en de Waterlinielijn - een trambaan naar Zeist. Ook moest treinstation Utrecht Lunetten verlegd worden zodat het geschikt wordt voor intercity's.
UNieuws op 30 november over de miljardenplannen
Maar Utrecht vist achter het net, schrijven ministers Wopke Hoekstra en Bas van 't Wout aan de Tweede Kamer. Wel gaat er 2,5 miljard euro uit het fonds naar andere ov-projecten in de Randstad. Zo krijgt Amsterdam 1,5 miljard om de Noord-Zuidlijn door te trekken naar Schiphol en Hoofdorp. Ook wordt het spoor tussen Schiedam en Delft verbeterd. In beide gevallen betaalt het Rijk zo de helft van de projecten.

Toekomstige welvaart

Andere projecten waarvoor het kabinet het groeifonds wil aanspreken draaien om onder meer groene waterstof, kwantumtechnologie en innovaties in het onderwijs en de gezondheidszorg. "Met deze investeringen op verschillende fronten wordt door het Nationaal Groeifonds een belangrijke eerste stap gezet richting het verhogen van onze toekomstige welvaart", aldus Hoekstra.
De kans is nog niet helemaal verkeken voor de regio Utrecht. In het groeifonds is de komende vijf jaar 20 miljard euro beschikbaar voor dit soort investeringen. De ministers schrijven dat ze alle afvallers hebben uitgelegd waarom hun inschrijving het deze keer niet heeft gehaald. "De indieners, maar ook andere partijen, zouden hiermee rekening kunnen houden bij het eventueel indienen van voorstellen in volgende ronden."

Plannen te rooskleurig

De beoordeling van de Utrechtse ov-plannen is echter niet mals. Ze stellen de de positieve effecten te rooskleurig voor, oordeelt de commissie die het kabinet adviseert over de toekenning van de miljarden. De twee trambanen dienen geen nationaal belang en over een nieuwe functie van het treinstation zijn nog geen afspraken gemaakt met spoorbedrijf NS. De plannenmakers zouden alleen hebben gekeken naar de meest gewenste oplossing en moeten nog uitwerken of de miljardeninjectie wel efficiënt is.
De commissie vreest dat het effect op de Nederlandse economie, een voorwaarde voor toekenning van het gevraagde geld, kleiner is dan de miljarden die het Rijk moet betalen. Het voorstel lijkt misschien wel rendabel, maar alleen omdat de opbrengsten van woningbouw ten onrechte zijn opgeteld bij de opbrengsten van het openbaar vervoer, en omdat het is gebaseerd op meerdere optimistische veronderstellingen.

Files rond de stad

De commissie schrijft bijvoorbeeld dat Utrecht overschat hoeveel effect de investering van ruim twee miljard euro zal hebben op de files rond de stad. "De gepresenteerde positieve effecten op de Ring Utrecht zijn gebaseerd op optimistische aannames over de 'modal shift' van auto naar OV", staat in het rapport, "en zijn bovendien niet berekend met het voor het snelwegennet gebruikelijke verkeersmodel NRM en niet getoetst door Rijkswaterstaat."
Ook is het nog maar de vraag of het door het Rijksgeld inderdaad minder druk zou worden op station Utrecht Centraal en de snelwegen rond de stad. Bevolkingsgroei en stimuleren van ov zorgen er namelijk ook voor dat er meer reizigers naar het centraal station zullen gaan. Het plan is weliswaar doordacht en samenhangend, maar maakt niet duidelijk hoeveel geld het uiteindelijk gaat kosten.
Verder wijst de beoordelingscommissie erop dat Utrecht er ten onrechte op rekent dat het Nationaal Groeifonds vrijwel de hele financiering voor het project kan dragen. Daar is het fonds niet groot genoeg voor. "Voor financiering van voorstellen van deze omvang moet ook uit andere bronnen een bijdrage worden geleverd."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.