Herdenkingsplek voor doodgeschoten chimpansees onthuld: 'Het waren iconische dieren'

"Het was de zwartste dag uit ons bestaan", zegt hoofd dierverzorging Willem Verdonck. "Dat blijft een litteken dat aanwezig blijft. Wij wilden dat goed afsluiten en een plek geven."

Het idee voor een herdenkingsplek kwam van vaste bezoekers van het park. Samen met het park is er nu voor gekozen om een gedenksteen in een boom te verwerken. "Dat past ook goed bij chimpansees. Het moest geen kerkhof worden, maar wel recht doen aan wat heeft plaatsgevonden."

Want wat er een half jaar geleden gebeurde, beschrijft Verdonck nog altijd als "een grote nachtmerrie". Hij was die dag zelf ook aan het werk en kwam de ontsnapte dieren tegen. De beslissing om Mike en Karibuna dood te schieten en niet te verdoven, leidde destijds tot veel verontwaardigde reacties en zelfs bedreigingen.

Onafhankelijk onderzoek toonde later aan dat Dierenpark Amersfoort goed had gehandeld. De situatie was simpelweg te gevaarlijk voor de aanwezige bezoekers in het park, constateerden de onderzoekers.

"Een verdoving kan alleen werken in een zogenoemde 'gecontroleerde situatie'. Daar was, op de plek waar de chimpansees zich in het park begaven, geen mogelijkheid voor. Daarnaast had de voorbereiding, inbrenging en inwerking van de verdoving te veel tijd gekost in de acute noodsituatie die was ontstaan. Daarmee zou de levensgevaarlijke situatie niet adequaat kunnen worden beëindigd," aldus het rapport.

Een menselijke fout bleek de uiteindelijke oorzaak van de ontsnapping. Het verblijf was niet goed afgesloten. De dierentuin heeft maatregelen genomen om herhaling te voorkomen.

Ook op Verdonck maakte die dag een onuitwisbare uitdruk. Toch kijkt hij nu vooral weer vooruit. "Je voelt je verantwoordelijk vanwege je rol als verzorger. Het heeft heel veel impact. Maar je moet het op een gegeven moment ook afsluiten op en verdergaan."

De chimpansees hebben dat al gedaan. Mike had als oudste chimpansee de rol van nestor en Karibuna was één van de leiders. Maar die rollen werden al snel door andere chimpansees overgenomen. "Het leven gaat door en de natuur is in onze ogen dan keihard", zegt Verdonck.

Maar het gaat goed nu met de dieren, zegt Verdonck. "Kumi is nu de leider van de groep. Een nieuwe koning, zou je kunnen zeggen. Hij heeft de handshoen opgepakt en dat gaat eigenlijk heel goed."

Toch zal het gemis van Mike en Karibuna nog wel blijven. Vandaar ook de gedenksteen. Zo kan iedereen het verlies een plek geven, hoopt Verdonck. "Net zo als al onze medewerkers er verschillend mee omgaan, zal dat voor onze bezoekers ook gelden. Het waren twee iconische dieren voor het park."