Twaalf vragen aan de GGD over de coronaprik: 'Welk vaccin maakt niet uit, neem het gewoon'

De bereidheid bij mensen om zich te laten vaccineren is groot, maar opvallend: wie een prik heeft gehaald voelt minder behoefte om zich aan de coronamaatregelen te houden. Dat maakten het RIVM en de GGD'en gisteren bekend, na onderzoek onder ruim 55.000 deelnemers.

Pfizer en Moderna zijn het populairst. Respectievelijk 81 en 74 procent zou zich ermee laten vaccineren als de uitnodiging nu op de mat zou vallen. Ze denken dat die het meest effectief zijn en de minste bijwerkingen hebben. Janssen en AstraZeneca volgen met respectievelijk 66 en 53 procent.

In werkelijkheid is de bescherming die alle vaccins bieden ongeveer gelijk, aldus het RIVM. De effectiviteit ligt bij alle vier boven de 85 procent. "Het maakt echt niet uit voor welk vaccin je in aanmerking komt", zegt arts infectieziektenbestrijding Putri Hintaran van de GGD regio Utrecht erover. "Neem het gewoon."

Ongeveer een op de drie deelnemers aan het onderzoek verwacht minder vaak 1,5 meter afstand te houden na vaccinatie en veertig procent denkt zich minder strikt te gaan houden aan de regels voor groepsgrootte. Ongeveer 18 procent verwacht zich minder te laten testen bij klachten. Handen wassen lijkt een blijvertje. Meer dan negentig procent is van plan dat even vaak te blijven doen als voor de prik.

Ondanks de versoepelingen en het sneller vaccineren neemt het vertrouwen in het coronabeleid af. Nu is 34 procent positief over de aanpak van de overheid. Een half jaar geleden was dat 58 procent.

Putri Hintaran is als arts infectieziektenbestrijding verantwoordelijk voor alle corona-activiteiten die de GGDrU onderneemt, waaronder de vaccinatiecampagne. "De bestrijding van de pandemie doen we naast onze normale taken. Het vaccineren is er nu ook weer bijgekomen. Zo schakelen we al een jaar en het is lastig, maar mijn werk is daardoor wel erg gevarieerd."

Dat er veel gebeld wordt naar het zogenoemde Klant Contact Centrum van de regionale gezondheidsdienst vindt Hintaran begrijpelijk. "De vaccins zijn nog nieuw en we krijgen steeds nieuwe inzichten", zegt ze. "Als wetenschappers zijn we gewend om nieuwe ontwikkelingen bij te houden, maar met het tempo waarin het nu gaat snap ik dat het voor de mensen die ons bellen soms lastig te volgen is. Ook de vaccinatiestrategie die het ministerie bepaalt verandert voortdurend. Het is logistiek een enorme operatie waarin je met veel partijen te maken hebt."

De telefoonlijn van de GGDrU staat open voor medische professionals met vragen, maar ook voor mensen die meer willen weten over het coronavirus. "Die mensen vinden het fijn om hun eigen regionale GGD te bellen en informatie op maat te krijgen in plaats van het landelijke callcenter te bellen. In overleg benaderen we soms ook de huisarts van de beller om een goed antwoord te kunnen geven."

Niet zelden lijkt het belteam van de GGD een uitlaatklep voor boosheid en teleurstelling, zegt Hintaran. "Afgelopen maand was er veel te doen rond doelgroepen met een verhoogd risico. Huisartsen zijn nogal wisselend in het toewijzen van medische indicaties. Sommigen sturen bij wijze van spreken hun hele patiëntenbestand naar onze vaccinatielocaties en anderen selecteren heel kritisch. Dan hoor je van mensen aan de lijn dat ze iemand kennen die wel wordt uitgenodigd terwijl hun aandoening toch veel ernstiger is. Dat levert veel frustratie op, maar wij kunnen nu eenmaal niet bij de medische dossiers."

Ook op de GGD-medewerkers die aan de telefoon nogal eens 'nee' moeten verkopen maken boze en gefrustreerde reacties indruk. Ze krijgen vooraf een training in wat ze kunnen verwachten en hoe ze een gesprek kunnen de-escaleren. Na een heftig telefoontje is er gelegenheid om het even van je af te zetten.

Vaak kan de GGDrU zich wel voorbereiden op het soort vragen dat in een bepaalde periode overheerst. "De persconferenties van het kabinet zijn notoir", zegt Hintaran. "Dan krijgen we specifieke vragen als: mag ik nu met drie mensen naar het zwembad? Vorige keer werd duidelijk dat reizen niet meer helemaal verboden is. Dan beginnen de eerste vragen al over welke voorwaarden er dan gelden. Tja, daar gaan wij niet over. Daarvoor kun je het beste naar Rijksoverheid.nl. Vaak is het seizoensgebonden. Op dit moment willen mensen weten of ze op vakantie kunnen. Ook het beleid voor scholen en op feestdagen zijn thema's waar we op kunnen anticiperen."