Vallei en Veluwe blij met natte lente, maar om droogte aan te pakken is meer nodig

Maarten Veldhuis van Vallei en Veluwe: 'Deze greppel was ooit nodig om water af te voeren en nu niet meer.'
Maarten Veldhuis van Vallei en Veluwe: 'Deze greppel was ooit nodig om water af te voeren en nu niet meer.' © RTV Utrecht / Robert Jan Booij
PROVINCIE UTRECHT - De regen van de afgelopen periode was een zegen voor de verdroogde natuur, maar voor een gezonde leefomgeving is meer nodig. Dat zei waterschap Vallei en Veluwe vanmorgen op Radio M Utrecht.
De lente was tot nu toe koud en nat. Vervelend voor wie graag in de tuin zit en ook de heropening van de horecaterrassen valt erdoor in het water. "Ik hou daar ook van", zegt adviseur Maarten Veldhuis van waterschap Vallei en Veluwe, "maar we zijn hier wel ontzettend blij mee. We hadden er niet op durven hopen."

Laagte van Pijnenburg

Veldhuis nam verslaggever Robert Jan Booij van Radio M Utrecht vanmorgen mee naar de Laagte van Pijnenburg bij Soest, waar de twee vorig jaar nog aan radioluisteraars vertelden hoe de droogte de natuur in gevaar bracht. "Het is nu fris en nat. We staan zelfs een beetje te bibberen nog, met tien graden. Dus we vullen goed aan, we maken een mooie buffer in de bodem."
Voor nu is dat goed nieuws, betoogt Veldhuis. "Als het zo door blijft gaan met af en toe een buitje, dan gaan we zomer goed doorkomen. Maar geen garanties, want 2018 begon ook supernat en we weten hoe dat is gelopen. En voor een robuust watersysteem en een fijne leefomgeving heb je meer nodig dan neerslag alleen."

Naaldbomen

Door de droogte van de afgelopen jaren kwam de natuur in het gedrang. Bepaalde naaldbomen hebben bijvoorbeeld moeite om te overleven als de bodem niet nat genoeg is, en in zekere zin dragen ze er zelf ook aan bij legt Veldhuis uit. "Die zijn hier in Soest ooit aangeplant toen de heide werd ontgonnen in een tijd dat er minder water verdampte. Regen die op de naaldjes valt verdwijnt in de lucht en de bomen zuigen ook het vocht uit de bovenste grondlaag op waardoor het in de sapstroom komt."
Waar in de winter loofbomen nog water doorlaten om het grondwater weer aan te vullen blijft dat systeem bij naaldbomen in ons klimaat het hele jaar doorgaan. "Het zijn mooie bomen hoor", aldus Veldhuis, "en we hebben ook hout nodig, maar het zijn vaak exoten en ook niet bijzonder voor de biodiversiteit. Het zijn rijtjes van één leeftijd en één soort. Je moet met elkaar anders gaan kijken, wil je een bos voor de toekomst klimaatbestendig maken."

Hangwater

Dat een zompige ondergrond vol plassen niets zegt over de droogte, laat een drooggevallen greppel in een lager gelegen gebied verderop zien, wijst Veldhuis aan. "Die greppel was ooit nodig om grondwater af te voeren en nu niet meer, zelfs niet nu het zo nat is. Dat zegt veel over het grondwaterpeil." De huidige regen vormt 'hangwater' in de grond, legt hij uit. "De eerste meter is helemaal verzadigd, maar als het heel warm wordt is dat ook zo weer weg. De bodem houdt het water niet meer zo goed vast als vroeger."
Daarom moet er wat gebeuren aan de Praamgracht, die het water naar de noordelijker gelegen Eem afvoert. Veldhuis denkt aan stuwen die het water langer vasthouden en het peil verhogen. "Maar je moet ook kunnen afwateren als het te veel is. Dat evenwicht moeten we met elkaar zoeken, niet alleen in de watergangen, maar ook in de bodem die we organischer willen maken."

Te droog, te nat

Het is hier te droog en daar te nat, dat is in een notendop hoe we ons land hebben ingericht, zegt Veldhuis. De vlakte van Pijnenburg bij Soest beslaat 2.000 hectare - 20 vierkante kilometer - en over de diverse maatregelen daar praat Vallei en Veluwe met veel partijen.
"We werken samen met grondeigenaren om ervoor te zorgen dat het water niet te ver in de ondergrond wegzakt maar ook niet te veel overlast geeft. Dat willen we reguleren met het watersysteem, met een organische bodem, met stuwtjes. Dan kunnen we bufferen voor de droge tijd, maar we kijken ook naar de watervraag van de Nederlander: het drinkwater, de onttrekking door de industrie - het speelt allemaal mee."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.