Keramiekspecialist Mobach vreest ondergang door Utrechtse nieuwbouwwijk

Met name de bereikbaarheid van het bedrijf in de plannen baart de keramiekfabriek grote zorgen. De nieuwe wijk moet nagenoeg autovrij worden. Mobach Keramiek is een aardewerkfabriek, vooral bekend door kunstzinnige keramieken die door kenners als van grote kwaliteit worden beoordeeld.

Mobach werd in 1895 gesticht en is nog steeds een familiebedrijf. Het bedrijf gaat er prat op dat de vervaardiging van keramiek in de loop der jaren vrijwel gelijk gebleven is. Elk product wordt nog steeds met de hand gemaakt en is uniek. Naast de fabriek is er een showroom en winkel in het pand dat in 1913 werd gebouwd. Het fabriekscomplex van Mobach is een Rijksmonument.

Vroeger lag het bedrijf midden tussen andere bedrijven en fabrieken, maar het gebied moet de komende jaren een woonwijk worden met een hoge dichtheid van tienduizend woningen. Dat hoge aantal woningen kan volgens de gemeente alleen bereikt worden als het hele gebied nagenoeg autovrij wordt. De Kanaalweg, waaraan Mobach ligt moet een fietspad worden, en rond de fabriek moet een parkje komen met horeca en vermaak. Het bedrijf is vanaf dat moment met de auto niet meer bereikbaar voor klanten. Ook vrachtwagens van leveranciers kunnen het bedrijf dan niet meer bereiken.

De directie van Mobach voelt zich niet gehoord in de plannen, en voorziet dat het bedrijf moet sluiten. Het bedrijf schrijft: "Op de wijze zoals nu voorzien komt het voortbestaan van Mobach in gevaar. Impressies van de Merwedekanaalzone waarbij het bedrijfspand van Mobach een horecafunctie is toebedeeld zijn misleidend."

Het grootste bezwaar voor de toekomst is de bereikbaarheid van de fabriek. Voor het bakken van potten zijn jaarlijks grote hoeveelheden klei en andere grondstoffen nodig. In de plannen van de gemeente moeten die straks in een zogenoemde 'hub' aan de Europalaan worden afgeleverd en vervolgens met schoon-vervoer verder het gebied in. Mobach rekent uit, dat een heftruck vervolgens ruim driehonderd keer het gebied in moet om de klei bij de fabriek af te leveren, en dat zoiets in geen verhouding staat tot een enkele vrachtwagen over de Kanaalweg.

Een andere zorg is de bereikbaarheid voor klanten. "De klanten van Mobach kunnen en willen zich niet laten reguleren, juist het spontane komen en gaan zonder afspraak vooraf is een erg belangrijk onderdeel van het bedrijfsconcept", schrijft het bedrijf. "Dit omdat klanten dan, naast hun geplande aankopen, extra keramiek kopen, gebaseerd op de aanwezige voorraad en de uitstraling van de showroom, het aanwezige museum en de charme van de fabriek." Volgens het bedrijf zullen deze verkopen wegvallen als klanten niet meer met de auto bij het bedrijf kunnen komen. "Deze extra verkoop vormt een wezenlijk en onmisbaar onderdeel van de totale omzet van Mobach. Daar komt nog bij dat klanten zullen afhaken als hun bezoek aan Mobach een erg tijdrovende kwestie gaat worden."

Een laatste argument dat het bedrijf aanvoert is dat zij als industrieel bedrijf overlast veroorzaakt in de vorm van stof en geluid. Het bedrijf voldoet aan alle normen, die gelden voor een industriegebied. Maar zodra er woningen worden gebouwd op korte afstand van het bedrijf zal met name de geluidsnorm voor woningen worden overschreden. Het bedrijf laat doorschemeren het gevoel te hebben dat projectontwikkelaars wel op de panden azen, maar niet accepteren dat er al een bedrijf in gevestigd is. "Met deze insteek wordt alleen de status van Mobach als Rijksmonument erkend, maar wordt er volledig aan voorbij gegaan dat Mobach ook nog gewoon een volledig functionerend bedrijf is dat niet ten dienste staat of kan staan aan het Merwedepark noch aan cultuur, horeca en leisure (vermaak, red.)."

Wethouder Kees Diepeveen (GroenLinks) benadrukt in een reactie nog maar eens de doelstelling voor de nieuwe woonwijk: "De nieuwe stadswijk Merwede wordt autovrij en de openbare ruimte wordt ingericht volgens het principe 'groen tenzij'. Daarom moeten we nauwkeurig kijken, in overleg met Mobach, hoe het bedrijf in te passen is." Volgens Diepeveen worden diverse mogelijkheden onderzocht. "Het bedrijf moet op de huidige locatie blijven kunnen functioneren. Hierover hebben partijen de afgelopen jaren meermaals overlegd," beweert de wethouder.

Mobach bestrijdt die versie van de wethouder. Het bedrijf stelt venijnig in haar reactie aan de Utrechtse gemeenteraad dat het zich niet gehoord voelt: "Hier is dus helemaal geen sprake van samenwerken, maar van het eenzijdig opleggen van de wil van de planwetgever en de ontwikkelaars van het gebied."

Diepeveen zegt tegen RTV Utrecht, dat 'partijen' over de bereikbaarheid constructief met elkaar in gesprek zijn. Maar uit de inspraakreactie van het bedrijf aan de gemeenteraad blijkt het tegenovergestelde. En dat is ook tegen het zere been van oppositiepartij VVD. Die vindt dat het bedrijf koste wat het kost bereikbaar moet blijven voor auto's en vrachtauto's van klanten en leveranciers. "Wat de Utrechtse VVD betreft kan Mobach in de Merwedekanaalzone blijven op de plek waar ze al meer dan 100 jaar zit", zegt raadslid Gertjan te Hoonte. Volgens hem is er lang genoeg door het college aan de plannen gewerkt om een wijk te ontwikkelen die rekening houdt met de activiteiten van dit bedrijf. "Binnenstedelijk ontwikkelen betekent rekening houden met de bedrijven en organisaties die er al zitten. Zeker als dit bedrijven in de maakindustrie zijn, daar hebben we eerder een tekort aan."

De Utrechtse gemeenteraad moet nog beslissen over de verkeersplannen rond de Kanaalweg.