Seks zonder instemming: 'Ik zei nee, hij ging door'

UTRECHT - Is seks zonder instemming verkrachting? Vrouwen die het zelf meemaakten zeggen in zestig procent van de gevallen van niet. Ze hebben het gevoel dat ze zelf 'nee' hadden moeten zeggen of ze zien het niet als ernstig genoeg voor verkrachting. Het is een ingewikkeld grijs gebied, waar zo'n één op de tien vrouwen tijdens haar studententijd mee te maken krijgt, bleek vanmorgen uit onderzoek van Amnesty International. Uit reacties die wij verzamelden op straat en Instagram blijkt wel dat juist die vaagheid onderdeel is van het probleem.
Eén op de tien vrouwen heeft in haar studententijd onvrijwillig seks. Wat merken jonge Utrechters daarvan?
"Veel mensen denken bij verkachting aan de beruchte man die zomaar uit de bosjes springt en je met geweld tot seks dwingt", zegt Willy van Berlo van kenniscentrum seksualiteit Rutgers. "Maar we weten uit onderzoek dat het merendeel van de daders een bekende is van het slachtoffer en dat het ook binnen relaties voorkomt. Het kan ook zijn dat iemand zit aan te dringen of te zeuren, chanteert of boos wordt", zegt van Berlo.
Ik zei meerdere keren nee, uiteindelijk stemde ik toe om van het gezeik af te zijn.
Anoniem
Dat blijkt ook wel uit reacties op onze Instagram. Daar vroegen wij wat volgers hebben meegemaakt als het aankomt op seks zonder instemming. Er kwamen een aantal heftige reacties binnen waarin onder andere verkrachting en fysiek geweld wordt beschreven.
Maar soms gaat het er een stuk subtieler aan toe. Iemand schrijft: "Ik heb meerdere keren nee gezegd, uiteindelijk maar laten gebeuren om van het gezeik af te zijn". Een ander had een nare ervaring met een 'oude vriend': "Hij heeft mij aangerand/verkracht. Ik zei nee, hij ging door." Ze vertelt dat ze nu in therapie zit.
Dat het niet alleen vrouwen overkomt, blijkt ook uit de reacties. Zo had iemand, die zichzelf beschrijft als heteroman, een ervaring met aanranding bij een bekende wellnessketen. "Na wat vieze opmerkingen zat er ineens een vinger waar het niet hoorde."

Grijs gebied

Op initiatief van Minister Grapperhaus ligt er nu een wetsvoorstel dat seks zonder instemming strafbaar maakt, ook als er geen sprake is geweest van geweld of intimidatie. Op straat laten Utrechters weten daar wel heil in te zien.
Veel vormen van seksuele grensoverschrijding vinden we normaal. Dat is het natuurlijk niet.
Willy van Berlo - Kenniscentrum seksualiteit Rutgers
Maar tegelijkertijd vragen zij zich af of het zin heeft. "Ik vind het zo'n grijs gebied. Moet je heel hard 'ja' of 'nee' zeggen? Er zit zo veel tussenin." Een ander vult haar vriend aan: "Je moet altijd consent vragen." En dat hoeft niet altijd op een formele manier: "Je kunt dat ook op een niet-ongemakkelijke manier doen, misschien zelfs op een lieve of sexy toon. Vragen of iemand het zo fijn vindt, bijvoorbeeld."

Educatie

Om seksueel geweld te voorkomen, denkt van Berlo dat het goed is om op jonge leeftijd het gesprek met jongeren te starten. "We moeten vanaf jonge leeftijd jongeren bijbrengen wat een respectvolle omgang met elkaar betekent, wat fijn seksueel contact met een ander betekent en dat het altijd vrijwillig moet zijn. Als je niet zeker bent, moet je het checken."
Daarnaast ziet ze nog een cultureel probleem dat moet worden aangepakt. "Veel vormen van seksuele grensoverschrijding vinden we normaal. Dus dat er bij het uitgaan iemand aan je billen zit bijvoorbeeld, of zich opdringt. Veel jongeren vinden dat normaal gedrag en dat is het natuurlijk niet. Als je het ziet, zeg er dan iets van want daarmee kunnen we de cultuur doorbreken."

Meldpunten

De Landelijke Studentenvakbond (LSVB) herkent de voorbeelden. "We horen van vrouwelijke studenten dat ze 's avonds niet alleen over straat lopen en dat ze tijdens het uitgaan te maken hebben met aanrakingen. Maar ook dat ze 's avonds dronken gevoerd worden, door mensen mee naar huis genomen worden en te maken krijgen met verkrachting. Het is echt een heel serieus probleem", zegt voorzitter Lyle Muns.
De LSVB wil dat universiteiten en hogescholen meer gaan doen om seksueel geweld te voorkomen. "Vaak zijn meldprocedures op veel websites van instellingen niet eens zichtbaar. Je zou willen dat dit al aan bod komt tijdens de introductieweken zodat elke student weet waar ze terecht kunnen als ze te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag", zegt Muns. Het onderzoek van Amnesty bevestigt de bevindingen van de vakbond.
Het rapport van Amnesty International is hier terug te lezen.
UNieuws over seks zonder instemming

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.