Burgemeester over jarig Nieuwegein: 'Veel mensen willen hier niet meer weg'
1 juli 2021, 06:28 • 6 minuten leestijd
NIEUWEGEIN - "Nieuwegein is niet bepaald de eerste keus, zeggen veel mensen die hier komen wonen. Uiteindelijk zeggen ze vaak: ik wil hier nooit meer weg." Burgemeester Frans Backhuijs is trots op zijn stad. De gevolgen van de snelle groei zijn merkbaar, maar Nieuwegein is volgens hem een fijne plek om te wonen. Wat zijn z'n dromen, zorgen en toekomstvisie voor de stad? We vragen het de burgemeester op de verjaardag van Nieuwegein: dat is vandaag precies 50 jaar.
Nieuwegein bestaat vandaag precies 50 jaar. Op 1 januari 1971 gaan de vroegere dorpen Jutphaas en Vreeswijk samen. In de jaren erna groeit de stad snel. Veel Utrechters verhuizen in die tijd naar Nieuwegein, vanwege woningnood. De stad viert haar verjaardag met een lunch op het stadhuis met inwoners die dit jaar ook Abraham of Sara (hebben) gezien.
Een mijlpaal, noemt Backhuijs het jubileum van Nieuwegein. "Oude steden zeggen: wat is nu 50 jaar? Die vieren hun zoveel-honderdjarig bestaan. Nieuwegein is een begrip, omdat het zo'n jonge stad is. Iedereen kent Nieuwegein." Of dat een goed teken is? "Ik denk het wel", aldus de burgemeester, "al komen we helaas ook veel voor in de fileberichten."
Sociale samenhang is iets wat langzaam moet groeien.
Vanaf de jaren zeventig schieten de huizen in Nieuwegein als paddenstoelen uit de grond. De stad is een zogenoemde groeikern en dat zorgt ook voor groeistuipen, ziet de burgemeester. "Als je een pompoenplantje veel water geeft, dan krijg je een pompoen die opeens heel groot wordt. Dat betekent alleen niet dat alles even snel meegroeit."
Burgemeester Frans Backhuijs over jarig Nieuwegein: '50 jaar is een mijlpaal'
Versleten straten
Hij doelt onder meer op de sociale samenhang tussen inwoners. Backhuijs: "Dat is iets wat langzaam moet groeien. In sommige buurten en wijken zie ik het al wel, maar er mag denk ik nog wel wat meer samenhang komen." Volgens Backhuijs zijn er wel buren die naar elkaar omkijken, maar gebeurt dat nog niet overal. "Al is dat denk ik niet veel anders dan in andere steden."
Als je door de stad loopt, zie je niet direct dat die nog relatief jong is, vindt Backhuijs, maar als je beter kijkt wel. Veel buurten stammen uit dezelfde tijd en hebben nu ook tegelijk groot onderhoud nodig. "We merken dat alles nu zo'n veertig of vijftig jaar oud en daardoor een beetje versleten is: straten, plantsoenen, er moet allemaal iets aan gedaan worden."
Zelf woont Backhuijs in Vreeswijk, het sfeervolle oude gedeelte van Nieuwegein. Het staat bekend om zijn charmante bruggetjes, authentieke panden en inmiddels zelfs ook om de schilderachtige nieuwbouw in 'oude stijl' rond de passantenhaven. "De belangstelling voor de historie van de stad is enorm gegroeid. Dat moet je ook leren: trots zijn op je stad."
Bruisende binnenstad, behalve 's avonds
Of hij ook trots is op het nieuwe gedeelte van de stad? Het antwoord is ja. Bijvoorbeeld op City, het nog in ontwikkeling zijnde centrum van Nieuwegein. "Het is natuurlijk geen historisch centrum en je ziet dat het heel snel is gemaakt. Het is een nieuw hart en dat hart moet zich nog weten te verbinden met de rest van de stad. Dat zie je steeds meer gebeuren."
Ik maak me zorgen over de jonge aanwas in de criminaliteit.
Er mist wel nog wat levendigheid in de avonduren, vindt de burgemeester. "We proberen een bruisende binnenstad te krijgen, ook 's avonds." Zelf gaat hij graag naar het theater, maar het uitgaansleven voor jongeren is beperkt. "Het is niet te vergelijken met een oude stad als Utrecht. Er is wel horeca, bijvoorbeeld, maar nog niet zoveel."
Nieuwegein is wel een voorloper op het gebied van het transformeren van leegstaande kantoorpanden tot woningen. Voormalige bedrijventerreinen zijn nu soms complete woonwijken. "Uit het hele land komen mensen kijken hoe wij dat gedaan hebben. Soms kom je bij zo'n pand en denk je: wat zat daar vroeger ook alweer? Er is best veel veranderd."
Burgemeester Frans Backhuijs over inwoners Nieuwegein: 'Ze willen vaak nooit meer weg'
Onveranderd zijn de zorgen van de burgemeester over jeugdcriminaliteit, een terugkerend thema in de stad. Onlangs nog gaat er een brief naar het kabinet met de roep om extra geld te investeren in achterstandswijken. De handtekening van Backhuijs staat er ook onder. "Ik maak me zorgen over de jonge aanwas en het risico dat jongeren lopen om in de criminaliteit te worden gezogen", zegt hij nu.
"We zijn er stevig mee bezig om te kijken: hoe kunnen we dat voorkomen?", vervolgt hij. "Het begint al op hele jonge leeftijd. Dat heb ik wel geleerd in Nieuwegein: dat je naar de hele jonge jeugd moet kijken, want als je ze als ze rond de tien zijn uit het oog verliest, dan kom je ze tien jaar later misschien wel tegen op een plek waar je ze niet wil ontmoeten. In de criminaliteit, dus."
Grote brand in zorgcentrum
Even later gaat het over grote nieuwsgebeurtenissen die Backhuijs altijd zal onthouden. Er komt er meteen één in hem op: de grote brand in een zorgcentrum De Geinsche Hof in 2011. Hij is dan nog geen twee maanden burgemeester. "Het is het verkeerde woord bij dit verhaal, maar het was een vuurdoop."
Backhuijs vertelt: "Er waren zo'n vijftig gewonden. Het was landelijk nieuws. Het heeft veel impact gehad op mij." Ook de bijeenkomsten van nabestaanden van de MH17-ramp, die geregeld in Nieuwegein plaatsvinden, blijven hem bij. "Als je de emotie ziet van al die mensen... Dat zijn dingen die je niet vergeet."
Genieten doet hij tijdens de bezoekjes aan paren die hun 60-jarig huwelijksjubileum vieren, aan schippersfamilies ("Zo'n leven als schipper intrigeert me") en in zijn vrije tijd bij de Beatrixsluis, waar hij zondags graag de drukte op het water aanschouwt. "Ik kan daar een hele tijd staan kijken. En dan ben ik niet de enige, hoor, er staan vaak tientallen mensen."
Nieuwegein wordt geen Manhatten, hoop ik, met driehonderd meter hoge torens.
"Een stad waar je fijn kunt wonen, alle voorzieningen dichtbij hebt, met scholen voor de kinderen, werkgelegenheid, een binnenstad waar je leuk kunt winkelen, een theater waar je uit kunt gaan en een heleboel historische plekjes die nog door heel veel mensen ontdekt moeten worden." Zo omschrijft burgemeester Backhuijs zijn stad.
Inmiddels zijn er al genoeg mensen met 'geboren te Nieuwegein' in hun paspoort, maar de echte Nieuwegeiners zijn volgens Backhuijs misschien juist wel de nieuwkomers van vroeger. "Nieuwegein is niet bepaald de eerste keus, zeggen veel mensen die hier komen wonen. Uiteindelijk zeggen ze vaak: ik wil hier nooit meer weg, want alles wat ik nodig heb, heb ik hier."
De burgemeester van Nieuwegein maakt zich zorgen over de jeugdcriminaliteit in de stad
Net als in de begintijd is er ook nu weer woningnood. De vraag is nu alleen: waar is nog plek voor nieuwe huizen? Nieuwegein ziet nog ruimte voor zo'n vijf à zesduizend woningen. "Het houdt een keer op", aldus Backhuijs. "Het wordt geen Manhattan, hoop ik, met driehonderd meter hoge torens. Dat gaan we niet doen." De stad gaat overigens wel "de hoogte in" in de binnenstad.
Verhuizen naar Oldenzaal
Backhuijs' grootste wens voor de jarige stad? "Het klinkt algemeen, maar ik hoop dat we hier fijn samen met elkaar kunnen blijven wonen, leven en recreëren. Ik hoop ook dat we trots kunnen blijven op onze stad en dat ons allerlei vreselijke dingen bespaard blijven. Dat laatste wil ik in deze tijd ook nog maar eens gezegd hebben."
Zelf blijft hij trouwens niet voor altijd in Nieuwegein wonen. Zijn dochter woont in Oldenzaal, een eerdere woonplaats van Backhuijs, en naar die omgeving wil hij ooit naar terug. "Als ik niet meer werk, vermoed ik dat we gaan doen wat veel mensen doen: dicht bij de kinderen wonen. En ja, ik zal Nieuwegein dan echt wel gaan missen. Het rustig wonen in de stad."
