Statiegeld op kleine flesjes gaat in: 'De eerste 15 cent is verdiend'
PROVINCIE UTRECHT - "Als je daar tussen de fietsen kijkt, zie ik iets lonken. Dat zou een schat kunnen zijn." Anton Damen is zelfbenoemd Plandelman: een wandelende afvalraper. Of een afvalrapende wandelaar. Vanaf vandaag valt daar geld mee te verdienen, als is het niet zoveel: op kleine plasticflesjes zit per 1 juli 15 cent statiegeld.
Plandelen is als dat spel op de kermis waar je een mol met een hamer terug de grond in moet slaan. Heb je de ene mol net een ram verkocht, duikt de volgende alweer op. Ad infinitum. En zo is Damen nooit uitgeplandeld. Maar hij blijft enthousiast en hij is blij dat de consument vanaf vandaag ook statiegeld moet betalen voor flesjes kleiner dan een liter. "Heel blij, want het gaat mij heel veel werk schelen. Je zegt het is een roeping, maar het liefst zou ik hebben dat er niks op te rapen valt. Dat statiegeld gaat enorm helpen."
De Duitsers betalen al sinds 2003 statiegeld op kleine flesjes en blik. Damen weet dat en verwacht dat 70 procent van de flesjes uit het straatbeeld verdwijnt. Als eind 2022 ook op blik statiegeld komt "hebben we helemaal een grote stap gemaakt".
Tot die tijd gooit Damen gevonden blikjes zelf maar weg. En daar ligt nog een sigarettenpeuk. "Met filter, daar zit ook plastic in." De Plandelman geeft nog een flesje mee, kunnen we het zelf uitproberen. "De eerste 15 cent is verdiend."
Hij spuugt hem zo weer uit
Naar de supermarkt in Soesterberg. Filiaalmanager Fernando Livestro is benieuwd of de statiegeldautomaat het net gevonden flesje accepteert. Er zit geen dop op. "Dat wordt wel aangeraden. Het is aan machine die leest of het een statiegeldfles is of niet. Als het niet zo is, spuugt-ie hem aan de voorkant direct weer uit en krijg je hem terug."
Gelukkkig: de automaat slikt de fles zonder dop zonder gemor door. Een flesje met een restje water krijgen we wel terug. "Dat is slecht voor het recycleproces", zegt Livestro. Ook ingedeukte of platte flesjes komen terug, net als flesjes zonder het blauwe statiegeld logo.
De supermarktmanager vraagt zich af de statiegeldmaatregel direct effect heeft. "Ik denk dat veel mensen nu gaan schuiven naar een blikje. Mensen willen allemaal wel verandering, maar als ze mee moeten veranderen wordt het ingewikkeld."
Een vrouw die net grapefruits aan het uitzoeken is twijfelt ook. Want 15 cent statiegeld, dat is toch helemaal niks? "Ik denk dat mensen het gewoon makkelijk van zich af blijven gooien. Of dat nou 15 of 50 cent is, dat maakt niet uit."
Kinderen en daklozen
Gelukkig hebben we Plandelman en rasoptimist Anton Damen nog. Want inderdaad, mensen blijven flesjes vast van zich afgooien. "Maar je krijgt natuurlijk mensen voor wie 15 cent wel veel is. Bijvoorbeeld kinderen die een zakcentje willen of daklozen die zo hun nachtopvang willen bekostigen."
Damen doet het niet voor het geld, maar voor het plezier. "Ik probeer zoveel mogelijk mensen te leren dat je tijdens het wandelen afval kan rapen en dat je dat vreugde verschaft. En vanaf vandaag soms zelfs geld."
