Leusdense Grebbelinie bij Stoutenburg heeft na 76 jaar tankkering terug

LEUSDEN - Het heeft even geduurd, maar de betonnen tankversperring die twee jaar geleden in een Achterveldse schuur werd gevonden, staat sinds vandaag weer op de plek waar de tankkering in de Tweede Wereldoorlog de Duitsers moest tegenhouden. Na een lange zoektocht naar de juiste locatie en restauratiewerkzaamheden zijn de zes betonblokken vanochtend bij de Engweg in Stoutenburg neergezet, vlakbij de Leusdense Grebbelinie.
"We zijn supertrots", vertelt Hans Peter Reinders, beleidsmedewerker Natuur en Landschap bij de gemeente Leusden. In zijn werk is hij veel bezig met de zichtbaarheid van elementen van de Leusdense Grebbelinie. Denk daarbij aan het in ere herstellen van kazematten en loopgraven, maar ook de tankkering die vandaag is herplaatst.
Tankkering teruggeplaatst bij Leusdense Grebbelinie

Inundatie

De Grebbelinie, zoals de verdedigingslinie heette die in onze provincie van Bunschoten tot Rhenen liep, werd in de achttiende eeuw aangelegd om Nederland tegen vijanden te beschermen. Dat gebeurde door middel van inundatie: grote delen land onder water zetten om zo de vijand tegen te houden of te vertragen. In de Tweede Wereldoorlog werd die techniek tegen de Duitsers gebruikt. Op hoger gelegen delen werkte dat echter niet, en daarom moesten daar versperringen worden geplaatst.
De zoektocht naar de exacte locatie van de voormalige tankkering begon allemaal twee jaar geleden, toen Hans Peter samen met José Huurdeman (Historische Kring Leusden) lucht kreeg van het plan van een buurtbewoner in Achterveld om zijn schuur te slopen. "Ik wist dat twee van die blokken daarin zaten", vertelt Hans Peter. "Ze zeiden dat ze naar de sloop gingen, maar toen heb ik gevraagd of ik ze mocht hebben."

Niet twee, maar zes betonblokken

Pas bij de sloop van de schuur kwamen de overige vier betonblokken tevoorschijn. "En toen begon de zoektocht." Samen met José onderzocht hij de blokken, waarvan het uiterlijk van een aantal hun vroegere locatie verraadden. "Bij de Hessenweg is flink gevochten, maar bij de Engweg is niets gebeurd", vertelt José. Een paar kogelgaten op een aantal van de blokken zou kunnen betekenen dat ze van de Hessenweg kwamen.
Om dat verhaal te bevestigen, sprak José met een oud-bewoner van het adres in Achterveld waar het beton werd gevonden. "Na de oorlog had hij deze vier betonblokken zien liggen in de berm van de Hessenweg. Uit de historische stukken hadden we gelezen dat er ook een versperring op de Engweg lag, dus dat zijn die twee anderen geweest."
De voormalige schuur in Achterveld waar links een gebruikt betonblok te zien is
De voormalige schuur in Achterveld waar links een gebruikt betonblok te zien is © Archief familie Van Dijk

Restauratie

De tankkeringen werden destijds dus op de Engweg en Hessenweg geplaatst, omdat die stukken net wat hoger lagen dan de rest van het landschap en niet onder water gezet konden worden. Het terugplaatsen van de kering past binnen de provinciale visie 'De Grebbelinie boven water', waarin verschillende elementen van de verdedingslinie van Bunschoten tot Rhenen zichtbaar worden gemaakt.
Voordat dat echter zover was, gingen de blokken naar een zandstraler om ze te ontdoen van alle viezigheid van tientallen jaren na de oorlog. Daarna werden ook de Rotterdamse rails er weer op gelast, die er in de oorlog voor zorgden dat ook tanks niet over de versperringen heen konden rijden.
Een historische foto van een tankkering van losse betonblokken en spoorstaven
Een historische foto van een tankkering van losse betonblokken en spoorstaven © Stichting Grebbelinie

'Elke keer verrast'

"Dit maakt het tastbaar dat het Nederlandse leger zich in 1940 inspande om vijandelijke legers tegen te houden", vertelt Bert Rietberg, voorzitter van Stichting Grebbelinie. "Het geeft ook wel iets weer van de wijze waarop dat gebeurde, soms wat gekunsteld, maar toch met de beste bedoelingen."
De betonblokken moeten nu de komende tijd opgaan in het landschap, maar Hans Peters werk is eigenlijk nooit klaar. "Met de tijd komen er verhalen en elke keer worden we weer verrast", vertelt hij. "En wat er nu nog gaat komen? Ik weet het niet."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.