Antropoloog April doet onderzoek naar Viaans massagraf en heeft alle 81 skeletten gewoon thuis

VIANEN - Het klinkt misschien gek, maar het is echt waar: April Pijpelink woont tussen de skeletten. En dat doet ze niet zomaar. Vanuit huis onderzoekt ze het in november gevonden massagraf in Vianen. RTV Utrecht mocht een kijkje nemen bij haar onderzoeksruimte in België, waar ze ieder botje bekijkt. "Zo’n enorm massagraf is in Nederland niet eerder gevonden, echt bijzonder."
Wie dacht met handschoentjes aan een smetteloos laboratorium in te moeten stappen, heeft het mis. Zo'n beetje alle resten van het Viaanse massagraf vind je ‘gewoon’ in het huis van forensisch antropoloog April Pijpelink. Net over de grens, in het Belgische Maaseik, haalt ze ‘individu 63’ uit een kartonnen doos. "Op dit polsbotje zie je hevige artrose. Deze jongeman heeft keihard gewerkt. Misschien heeft hij wel gevochten."
Inwoners, gemeente én historici verbaasden zich toen er bij werkzaamheden in Vianen plots op oude menselijke botten werd gestuit. En later nog één, en nog één. Wel 81 skeletten werden ontdekt. Een massagraf van Britse soldaten, werd al snel gedacht. Het waren nog jonge mannen, dat is vrij zeker. Of ze echt tijdens een veldslag aan het einde van de achttiende eeuw om het leven kwamen, moet nog blijken.
Hun botten spreken soms nog boekdelen.
April Pijpelink, forensisch antropoloog
Antropoloog April is namelijk pas nét aan het onderzoek begonnen. Nadat het massagraf aan de oppervlakte kwam, werden de resten eerst zorgvuldig schoongemaakt en gedroogd. Daarna kwamen alle botten genummerd aan bij haar thuis. "Ja, kwam er ineens een overvol busje met skeletten m’n pad oprijden. Het is dat de buurt weet wat voor werk ik doe, anders waren er misschien wel een paar wenkbrauwen omhooggegaan."
April aan het werk: dag in dag uit is ze bezig de skeletten te analyseren.
April aan het werk: dag in dag uit is ze bezig de skeletten te analyseren. © RTV Utrecht / Roos van Bijnen
Haar baan is waarschijnlijk een tikkeltje anders dan die van de meesten. Nadat ze haar ontbijtje op heeft, gaat ze in haar bureaustoel zitten en legt ze alle botten uit één zak op een witte tafel. Het duurt een uur voor de botten helemaal correct anatomisch naast elkaar liggen, vertelt ze. Vervolgens bekijkt ze ieder stukje - met het blote oog - en meet het op.

'Vechter'

Als ze de schedel van tafel pakt, wordt ze enthousiast. "Zie je dit stukje rondom waar zijn neus zat? Dat is waarschijnlijk een ziekteverschijnsel. Daaruit kunnen wij bijvoorbeeld zien of het een harde werker was of een vechter." Het individu blijkt ook wat extra botuitsteeksels te hebben in zijn gehemelte. "Dat duidt op een zware tandvleesontsteking."
Alle 81 dozen met botten liggen genummerd, gewoon bij April thuis, in een soort kelder.
Alle 81 dozen met botten liggen genummerd, gewoon bij April thuis, in een soort kelder. © RTV Utrecht / Roos van Bijnen
Zo legt ze ieder stukje van het - opvallend complete - massagraf vast op haar computer. Als ze over een tijdje klaar is, hoopt ze meer te weten over die nu nog mysterieuze jongens die dus waarschijnlijk vanuit Engeland in Vianen terechtkwamen. "Dat vind ik er zelf ook zo mooi aan. Dat ik deze jongens als het ware een gezicht geef. Hun botten spreken soms nog boekdelen."

Blote handen

Dat onderzoek doet ze overigens met blote handen. De overblijfselen zijn door de Viaanse klei dermate goed bewaard gebleven, dat ze ondanks hun leeftijd niet snel beschadigd of besmet kunnen raken. "Het is fantastisch om te doen. Zo’n vondst als deze maak je bijna niet mee. Zeker in Nederland is een massagraf van deze omvang uniek."
Deze man was waarschijnlijk rond de 40 jaar oud, kan ze aan de botten zien.
Deze man was waarschijnlijk rond de 40 jaar oud, kan ze aan de botten zien. © RTV Utrecht / Roos van Bijnen
Of de 81 gevonden skeletten daadwerkelijk uit Engeland kwamen, en wanneer de jonge mannen precies hebben geleefd, onderzoeken andere teams. De Universiteit van Belfast en de British Geological Survey kregen enkele botmonsters en tanden opgestuurd, zodat zij door de koolstof die ze daar in vinden, kunnen zien hoe oud de personen waren.
Antropoloog April kan met haar onderzoek toevoegen wie de ‘jongens’ waren: hun leeftijd, lengte, waar ze last van hadden en of ze door geweld om het leven zijn gekomen. Ook te zien: een eventueel vitamine D-tekort, want daardoor ontstaan bijvoorbeeld wat 'krommere' benen. De gemeente Vijfheerenlanden verwacht voor het einde van het jaar de eindresultaten van de onderzoeken te kunnen delen.

'Interessant botje'

April haalt ondertussen individu nummer 48 uit een doos. "Ja, het werk wacht niet, hè?", lacht ze. "O, dit is een interessant botje. Even opmeten maar."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.