Werelderfgoed: wat heb je er eigenlijk aan?

PROVINCIE UTRECHT - Groot in het nieuws deze week: de Limes en de Hollandse Waterlinie zijn uitgeroepen tot Werelderfgoed. Maar wat heb je eigenlijk aan zo'n status? Daarom nu vijf vragen: wat hebben we eraan dat de Limes en de Hollandse Waterlinie op de Werelderfgoedlijst staan?

Wat is de Limes?

De Limes is de oude grens van het Romeinse Rijk dat in de 2e eeuw na Christus op haar hoogtepunt was. De grens van het Rijk was toen 5000 kilometer lang. Het heet de Neder-Germaanse Limes en loopt door verschillende landen heen, zoals Engeland, Schotland en Duitsland. In Nederland loopt de grens via de provincie Utrecht van Katwijk naar Arnhem. Belangrijke vindplaatsen van Romeinse vestingen zijn Woerden, De Meern, Utrecht en Fort Vechten. Zo staat in De Meern het Castellum, een nagebouwd fort van de Romeinen. Hier is ook een Romeins rivierschip gevonden, vrijwel intact. Vermoedelijk is het schip rond het jaar 190 na Chr. gezonken in de Rijn als gevolg van een navigeerfout.

Wanneer kom je op de Werelderfgoedlijst?

Een monument of belangrijk gebied of misschien wel een historisch document komt op de werelderfgoedlijst als UNESCO daarmee instemt. Elk land dat bij de Verenigde Naties is aangesloten mag iets voordragen voor die lijst. UNESCO is een organisatie van de Verenigde Naties die zich inzet voor de bestrijding van armoede, duurzame ontwikkeling en ook het behoud van werelderfgoed.
De organisatie maakt de Werelderfgoedlijst sinds 1972. Dat doen ze om belangrijke historische plekken en objecten een zekere status te geven zodat deze gebieden voor de toekomst bewaard blijven. Het is een internationale erkenning van de cultuur historische waarde. Monumentale objecten of gebieden die al op de lijst staan zijn bijvoorbeeld: de Chinese Muur, de Amsterdamse grachten, de Piramides in Egypte en bijvoorbeeld de Grand Canyon in de Verenigde Staten.

Waarom willen we graag dat de Limes op de lijst staan?

Als de Limes op de Werelderfgoedlijst staat dan is dat een erkenning dat het gebied een zekere cultuur historische waarde heeft. Het is een soort keurmerk of blijk van waardering, zoals een restaurant een Michelinster kan krijgen. En dat levert weer aandacht op. Als je bijvoorbeeld naar China gaat dan gaat bijna iedereen naar de Chinese Muur. Het is dus goed voor het toerisme en daarmee ook goed voor de economie.
De provincie Utrecht en ook de stad zijn trots dat zowel de Hollandse Waterlinie als de Limes nu op de werelderfgoedlijst staan. Anke Klein wethouder in Utrecht: "Absoluut heel trots en ik hoop iedereen in Utrecht. We hebben ook vandaag de stadsvlaggen uitgehangen op de Domtoren. Dat is om te vieren dat dit gebeurd is en geeft ook aan hoe uniek dit is."

Zitten er nog addertjes onder het gras?

Dat lig er maar aan hoe je er naar kijkt. Dat de Limes en de Waterlinie nu op de werelderfgoedlijst staan betekent dat ze goed onderhouden moeten worden. Je moet dus als Rijk, provincie en stad investeren in de gebieden zodat het nog jaren mee gaat. Gedeputeerde Van Muilekom van de provincie Utrecht. "We moeten het goed onderhouden en beschermen. Op de plek waar iets gaat gebeuren kijken we waar het wel kan of niet." Woningen bouwen in het gebied wordt dus nu lastiger, want het mag het erfgoed niet aantasten. Zo zijn er plannen van het UMC Utrecht voor het bouwen van het Ronald McDonald Huis en dat ligt net in het gebied van de Waterlinie. Hier zal het laatste woord nog niet over gezegd zijn, want je kunt de status ook verliezen.
Zo is de oude haven van de Britse stad Liverpool van de lijst geschrapt vorige week. Er is teveel nieuwbouw omheen gekomen. De bouw van het stadion van voetbalclub Everton op één van de dokken ging volgens UNESCO echt te ver. Dat de Limes straks van de lijst verdwijnen lijkt stadsarcheoloog Erik Graafstal onwaarschijnlijk. "Het mooie van de terreinen in Nederland die we hebben voorgedragen staan over het algemeen in mooie wijkparken. Die zijn onbedreigd."

Zijn er nog meer Utrechtse pareltjes die op de lijst zouden moeten?

De Hollandse Waterlinie staat er dus ook sinds deze week op. Dat is een complex aan sluizen, vestingen en forten dat eind negentiende eeuw dienst deed als verdedigingslinie. Dat er twee monumenten uit de provincie Utrecht in een week tijd op de lijst zijn komen te staan is heel bijzonder. In de stad zijn er nu zelfs drie objecten die op de lijst staan. Ook het Rietveld Schröderhuis staat er op.
De stad heeft ooit ook geprobeerd om de Utrechtse werven in de binnenstad op de werelderfgoedlijst te krijgen, maar dat wilde het Rijk niet voorstellen aan UNESCO. Er staan namelijk al teveel Westerse binnensteden op de lijst. Overigens staat ook het Utrechts Psalter op de Werelderfgoedlijst. Dat is het oudste psalmboek van Nederland van rond 820 na Christus.
Limes uitgeroepen tot Werelderfgoed: stadsarcheoloog laat zien wat de Limes is

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.