Piek in klachten over jeugdoverlast tijdens coronacrisis: 'Ga praten voordat de stoom uit je oren komt'

In de afgelopen zes maanden is er in heel Nederland 71.000 keer jongerenoverlast gemeld, tegen 40.000 meldingen in dezelfde periode voor corona, in 2019. De cijfers hebben betrekking op alle meldingen die de politie heeft geregistreerd onder de incidentcode E35, 'melding overlast jeugd'. Het gaat hierbij om kleine incidenten, zoals afval laten rondslingeren of herrie maken. Zwaardere delicten zoals vandalisme, geweldpleging en baldadigheid worden geregistreerd onder andere codes.

Uit een analyse van politiecijfers door LocalFocus blijkt dat in de provincie Utrecht het aantal meldingen aan het begin van de coronacrisis met 65 procent is toegenomen en sindsdien niet veel meer is gedaald: 63 meldingen per tienduizend inwoners. Het landelijk gemiddelde is zo'n veertig klachten per tienduizend inwoners. Op het kaartje hieronder vind je de cijfers per gemeente in de provincie Utrecht.

Hoeveel jeugdoverlast er gemeld wordt, hangt naast de daadwerkelijke hoeveelheid overlast ook af van andere factoren, bijvoorbeeld hoe bereidwillig burgers zijn om dit soort overlast bij de politie te melden. In sommige gemeenten kan jeugdoverlast daarnaast ook bij andere instanties dan de politie worden gemeld.

De politie kan alleen handhavend optreden, de echte oplossing ligt onder meer bij jongerenwerk. "We zien sinds de coronacrisis begon dat jongeren ineens alleen maar in huis zitten, terwijl huisgenoten ook met stress kampen door thuiswerken en online lessen volgen. Die kunnen geen kant op", zegt Elis van Tilburg, teamleider van Jeugd-Punt, een organisatie voor jongerenwerk in Stichtse Vecht.

"Er mag nu mondjesmaat iets georganiseerd worden, maar dat mocht ook lange tijd niet. Die jongeren gaan na een dag online lessen volgen op straat hangen en nu veel mensen thuis zijn, ervaren ze ook eerder de overlast van een groepje jongeren in hun straat."

Ook Jeugd-Punt merkte het afgelopen jaar dat er meer overlast werd gemeld. "We zijn het afgelopen jaar eigenlijk alleen maar bezig geweest met brandjes blussen, conflicten oplossen", aldus Van Tilburg. Ze merkte dat de spanningen er vooral zijn als het buiten mooi weer is. "Jongeren gaan rondhangen, iedereen is buiten en de lontjes worden steeds korter."

Ze geeft een voorbeeld waar het onlangs mis ging in haar gemeente. "Wij hoorden van een voetbalveldje, waar ineens buurtbewoners klaagden dat er jongens in hun tuinen liepen en ballen tegen muren en schuttingen kwamen." Na een gesprek met de buurt en de jongeren bleek dat het voetbalveldje recent anders was ingedeeld. Daardoor stonden de doelen dichterbij de ingang van de tuinen. "Die oplossing was simpel, maar het begint bij praten. Contact leggen voordat er problemen zijn. Loop eens langs en praat met elkaar, niet pas als de stoom uit je oren komt."

Jeugd-Punt besloot jongeren zelf activiteiten te laten organiseren, met inachtneming van de anderhalve meter afstand. De 'Yorkers' heten ze en het is een groep die probeert jongeren van hun eigen leeftijd mee te krijgen naar activiteiten. Zo hebben de jongeren maaltijden gekookt in een AZC, geld ingezameld voor arme gezinnen en ze gingen buiten gymoefeningen doen die ouderen vanachter hun raam of op het balkon konden nadoen. "We zagen dat dit enorm goed werkte, vooral omdat ze het zelf organiseerden. Ze waren ineens niet meer afhankelijk van volwassenen."