Ton subsidie voor restauratie graftombe van rijke familie: 'De deur blijft gesloten'

Vermoedelijk twaalf mensen liggen begraven in de graftombe, allemaal afkomstig uit de vroegere, rijke familie Van Nellesteijn uit Utrecht. Cornelis Jan van Nellesteijn laat de graftombe in 1818 bouwen. Hij woont dan in kasteel Broekhuizen en wil later samen met z'n familie op zijn eigen landgoed begraven worden.

Een triest verhaal volgt. "Meneer Van Nellesteijn dacht natuurlijk: ik ga daar als eerste liggen als ik dood ben, maar zijn dochtertje van 7 jaar werd al eerder ziek en overleed. Hij heeft dus geruime tijd vanuit zijn kasteel moeten aankijken tegen deze toren met in de kelder zijn dochtertje van dus pas 7 jaar, Aletta", vertelt de gids.

De tombe valt op in het bos. Hij staat bovenop de Donderberg en is zelf ook nog 15 meter hoog. Het is een ontwerp van architect Zocher, bekend van de singels in Utrecht. "Hij is heel groots", beaamt de gids. "Een dichter schreef er al eens een cynisch stukje over met de vraag hoe het kan dat rijke mensen na hun dood hierin begraven worden, terwijl arme mensen in plaggenhutten wonen."

Inmiddels is de tombe tweehonderd jaar oud en toe aan een opknapbeurt. Theo Kralt, voorzitter van de stichting die zich inzet voor het behoud van de graftombe, wijst op een brokkelig stuk muur aan de zijkant van de trap die naar de uitkijktoren leidt. "De pleisterlaag laat los", zegt hij. De schade is zichtbaar op meerdere plekken van de muren.

De pleisterlaag moet er in z'n geheel af, de muren moeten worden hersteld en daarna wordt de uitkijktoren opnieuw geverfd. Ook het dak is aan reparatie toe en door de verwoestende valwind van afgelopen juni komt het hek niet meer weg met een likje verf. Dat moet compleet worden vervangen. "Enkele bomen zijn erop gevallen; er zit een stam gespiesd op het hek", laat Kralt zien.

Voor de restauratie is 165.000 euro nodig. De eerste ton krijgt de stichting dus van de provincie Utrecht, via het zogenoemde Parelfonds. De provincie stelt in totaal 5,2 miljoen euro beschikbaar voor de restauratie van zeventien rijksmonumenten. Onder meer de oude brandweerkazerne in Rhenen en het voormalig militair hospitaal in Amersfoort krijgen een bedrag.

"Ik kan er zelf erg van genieten als ik een bezoek breng aan een van deze prachtige rijksmonumenten. We moeten ze behouden voor de toekomst", aldus gedeputeerde Rob van Muilekom. De rest van het geld moet de stichting binnen zien te krijgen via fondsen en donaties. Als het volledige bedrag bij elkaar is, kan de restauratie beginnen. Dat is naar verwachting in 2022.

Aan de grafkelder zelf hoeft overigens weinig te gebeuren. De deur moet geverfd worden, maar blijft gesloten. Voor altijd. De familie Van Nellesteijn mag er door een oude afspraak met de gemeente voor altijd blijven. Nadat het laatste familielid begin vorige eeuw is bijgezet, is de muur achter de deur dichtgemetseld. In ruil voor eeuwige grafrust, mag de gemeente de tombe hebben.

Hoe de kelder er vanbinnen uitziet, blijft dus onbekend. "Ik ben heel benieuwd", zegt Van der Meer. Toch heeft hij al eens kunnen gluren. Om de bouwkundige staat van de dichtgemetselde muur te kunnen inspecteren, zijn eerder planken van de deur tijdelijk weggehaald. Een klein gaatje maakt de grafkisten vorig jaar voor heel even zichtbaar. "Of eigenlijk: wat ervan over is. Alles is bijna vergaan."

Na de valwind in Leersum is de uitkijktoren van de graftombe overigens enige tijd gesloten geweest. Inmiddels kunnen bezoekers op zondagmiddagen de toren weer beklimmen om het uitzicht te bekijken.