Supermarkt rukt op in Utrechtse binnenstad: 'Tegenwoordig moet alles snel, makkelijk en onmiddellijk'

Marketingdeskundige Kitty Koelemeijer ziet dat zogeheten 'conveniencestores' een opmars maken. "Je had al een tijdje de AH To Go's en de Jumbo-stationswinkels. Deze cityformules in de binnenstad spelen op andere behoeften in, en zijn vooral handig als je even iets vergeten bent of een snelle hap wil. Je ziet daarnaast de ontwikkeling van flitsbezorgers. Ook dat past in die trend van snel, makkelijk en onmiddellijk."

Wie een kijkje neemt op Google Maps en zoekt naar een supermarkt, kan weinig anders dan concluderen dat het waarschijnlijk lonend is om een supermarkt te openen in de stad. En hoewel het voor iedere ondernemer goed recht is om een rendabele zaak te beginnen, roept het ook de vraag op: zijn zoveel supermarkten vlak bij elkaar nou wel zo gezellig in een historische binnenstad als Utrecht?

"Twintig? Ik dacht een stuk of vijf", zegt een bezoeker van de binnenstad. "Het zijn er nog al wat. Maar kennelijk kunnen ze renderen. En het is beter dan leegstand." Een binnenstadbewoonster is wat minder genuanceerd. "Echt belachelijk eigenlijk, zoveel. Uiteindelijk bieden ze tenslotte allemaal hetzelfde aan."

Veel bezoekers zijn het er wel over eens: kleine speciaalzaakjes zijn een stuk gezelliger. "De bekende winkelstraten met alle grote merken op een rij, daar loop ik altijd als een speer doorheen", zegt een andere bezoeker.

De gemeente Utrecht laat in een reactie weten wel degelijk te kijken naar de balans van nieuwe winkels in een gebied. "Als een nieuwe supermarkt zich wil vestigen, kijken we altijd of dat overeenkomt met het bestemmingsplan. Als er geen bestemmingsplan voor levensmiddelen zit, moet er een omgevingsvergunning afgegeven worden. Dat doen we op basis van hoeveel mensen er wonen en wat er verder nog in de buurt zit. Als een Albert Heijn direct naast een Jumbo wil openen, geven we die vergunning waarschijnlijk niet", zegt een woordvoerder.

De gemeente benadrukt dat de supermarkten in de stad allemaal goed bezocht worden. "Er is dus behoefte aan. Dat nemen we mee in onze monitoring."

Hoewel Evert van Sloten, eigenaar van de bijna honderd jaar oude banketbakkerij Theo Blom in de Zadelstraat (bekend van de Domtorentjes) de vele supermarkten niet als concurrentie ziet voor zijn speciaalzaak, vindt hij het niet altijd even sfeervol. "Ik heb liever wat exclusievere winkeltjes. Het wordt toch wat meer eenheidsworst op deze manier. Het is zonde als het straks niet uitmaakt of je in Den Helder, Amsterdam of Utrecht bent, omdat de winkels toch overal hetzelfde zijn. Ik ben ook weleens benaderd door de Albert Heijn om te leveren aan de streekproductenlijn. Maar dat ga ik dus niet doen. Ik werk liever samen met andere kleine collega-ondernemers."

Toch ziet hij liever supermarkten dan leegstand. "Het trekt uiteindelijk ook weer volk aan. En alleen maar horeca in de stad, daar schieten we ook niks mee op. Daar is al zoveel van. Als je ziet wat de huren momenteel zijn, dan is het niet gek dat een grote speler als de Albert Heijn een van de weinige ondernemingen is die dat nog kan opbrengen."

Van Sloten ziet de supermarkten niet als concurrentie. "Wij zijn heel gespecialiseerd, mijn producten zijn in de supermarkt niet te krijgen." Maar volgens marketingdeskundige Koelemeijer kan een grote hoeveelheid aan supermarkten het sommige kleine ondernemers best moeilijk maken. "Je ziet supermarkten al concurreren met horeca, bijvoorbeeld door kant en klare maaltijden aan te bieden. En het kan ook ten koste gaan van lokale ondernemers. Je ziet dat bakkers, slagers, viswinkels daar ook op inspelen, door bijvoorbeeld broodjes aan te bieden."

Cor Jansen, directeur van Utrecht Marketing is niet bang dat de wildgroei aan supermarkten ten koste gaat van het historische karakter van de binnenstad. "Als ik om me heen kijk, ik zie nog steeds overal mensen op een terrasje, suppen of met een bootje varen over de Oudegracht, de Domtoren bezoeken. Dat zal echt wel blijven. De binnenstad van Utrecht is al uniek. Dat verandert niet door deze supermarkten."

De komst van prijsvechter Aldi in het pas gerenoveerde House Modernes - wat voorheen De Planeet was - vindt hij ook niet gek. "De retaildeskundige in mij vindt dit heel interessant. Het is een opvallende locatie. Kennelijk vindt de Aldi het belangrijk hoe zij zichzelf neerzet, in plaats van alleen een prijsvechter te zijn."