Geen weg meer terug, boogbrug Vianen gaat nu echt verdwijnen

VIANEN/NIEUWEGEIN - De sloop van de iconische boogbrug over de Lek bij Vianen is begonnen. De voormalige A2-brug ligt er door de naastgelegen Jan Blankenbrug al jaren werkloos bij. Aannemers verwijderen op dit moment de fietspaden over de uiterwaarden van Nieuwegein. In november wordt de stalen boogbrug 'uit de weg' geruimd.
De boogbrug bij Vianen verdwijnt na ruim 85 jaar.
De boogbrug bij Vianen verdwijnt na ruim 85 jaar. © RTV Utrecht / Caroline Geijsman
Het wordt een flinke klus, zegt Johan de Boer van Rijkswaterstaat. "De Lek is een drukke vaarweg, dus je moet methodes bedenken om de stremmingen tot een minimum te beperken. Gelukkig kunnen Nederlandse bedrijven dat erg goed. We gaan het in drie stappen doen. De aannemerscombinatie van KWS Infra, Volker Rail en DDM is maandag gestart met het eerste deel."

Vrijwel volledig gerecycled

De oude Lekbrug bestaat uit een middendeel met de bekende boogconstructie en aan weerszijden zogenoemde 'aanbruggen' die de verbinding met de oevers in Vianen en Nieuwegein maken. De komende maanden wordt de noordelijke aanbrug ontmanteld. Volgens De Boer kan de brug door de stapsgewijze aanpak vrijwel volledig worden gerecycled.
"We hebben de aannemers gevraagd om een duurzame oplossing. Zo'n 99 procent van de grondstoffen - asfalt, beton en staal - wordt hergebruikt. De fraai gemetselde pijlers langs de Lek blijven staan. Ze vormen een aanvaarbeveiliging voor de nieuwe Jan Blankenbrug en de oude kazematten die erin verwerkt waren zijn in de winter ideaal voor vleermuizen."

Toenemend autoverkeer

De boogbrug bij Vianen verbindt de oevers van de Lek al ruim 85 jaar met elkaar, met een onderbreking van bijna vier jaar na een verwoestend bombardement in januari 1945. Vianen is al eeuwen een belangrijke verbinding tussen het noorden en het zuiden van Nederland. Tot in de jaren dertig moest de oversteek bij Vreeswijk gemaakt worden via een zogenoemde schipbrug. De wegdelen dreven op bootjes en het middelste deel kon eruit worden gevaren wanneer de scheepvaart op de Lek erdoor wilde.
De schipbrug bij Vianen eind negentiende eeuw.
De schipbrug bij Vianen eind negentiende eeuw. © Het Utrechts Archief
De Lekbrug was een van de twaalf snelwegbruggen waarover auto's voortaan de rivieren in het midden van het land konden oversteken. Hij werd in 1936 geopend als onderdeel van het Rijkswegenplan 1927 voor het toenemende autoverkeer. De relatief smalle boogbrug werd vanaf de jaren zestig steeds beroemder door de dagelijkse files die er begonnen te ontstaan. Extra rijstroken buiten de bogen boden geen soelaas. Eind jaren negentig kwam de moderne Jan Blankenbrug ernaast te liggen, die in 2004 bovendien nog eens werd verdubbeld.

Slopen

In 1997 viel het besluit om de brug te slopen. Daarna is er lang gedubd over een nieuwe bestemming, waarmee de in onbruik geraakte brug nog behouden kon blijven. Er was zelfs een plan voor een attractie met gondeltjes, waarmee fietsers en voetgangers via de stalen bogen de Lek konden oversteken.
Kunstenaar Wim van Sijl heeft meer dan twintig jaar lang gestreden voor een monumentenstatus en er gingen stemmen op om het onveilige fietspad langs de snelweg over de afgesloten boogbrug te leiden. Dat zou ook voor voetgangers uitkomst bieden. Maar in de betrokken gemeentebesturen is te weinig draagvlak om de boogbrug te laten staan en Rijkswaterstaat vindt het onderhoud te duur.

Spektakel

Wanneer alles volgens plan verloopt is de megaklus volgend jaar juni klaar. Het grootste spektakel staat gepland op zondag 7 november. Dan ligt de scheepvaart 15 uur stil en wordt de stalen boogbrug van 5.000 ton letterlijk 'uit de weg geruimd'. Vangrails, lichtmasten en het wegdek zijn al eerder weggehaald. Als het weer, de waterstand of de stroming in de rivier roet in het eten gooit wordt de operatie met een week uitgesteld.
Zo verdwijnt de boogbrug bij Vianen stap voor stap uit het zicht
"We vijzelen de constructie op en zetten het geheel vast op een ponton", legt woordvoerder De Boer uit. "Dan varen we het geheel naar de voorhaven van de Prinses Beatrixsluis, waar de boog in kleinere stukken wordt verdeeld. Als de delen eenmaal klein genoeg zijn om met een binnenvaartschip te worden vervoerd, brengen we ze naar Schiedam. De restanten worden daar verschroot en waarschijnlijk in plaatstaal verwerkt."
De gedemonteerde stalen brugdelen varen, hoe symbolisch, op hun laatste tocht nog één keer onder de Jan Blankenbrug door. En daarmee verdwijnt een bouwkundig icoon en een voormalige file-ergernis voorgoed uit het Utrechtse landschap. "Als je nu de oude en de nieuwe brug nog op luchtfoto's naast elkaar ziet liggen", zegt De Boer, "dan vraag je je af hoe het mogelijk is dat al dat verkeer ooit over zo'n smal bruggetje heeft gereden."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.