Houden we in de provincie Utrecht altijd droge voeten?

Op een van de hoogste punten in onze provincie, op de Utrechtse Heuvelrug, is de kans op natte voeten heel klein. Omdat het hoog ligt, maar ook door de zandgronden zakt het water makkelijk de grond in. Niko Wanders: "Hier komt al het water van boven, de regen, er zijn hier geen sloten of rivieren. Dat regenwater trekt dan de bodem in. Het grondwater zit hier heel diep, dus we willen hier het water zo lang mogelijk vasthouden. Dan kunnen de planten er goed van leven.

Er wordt druk nagedacht over hoe dat water op de Heuvelrug zo lang mogelijk vastgehouden kan worden. Dijkgraaf Jeroen Haan: "Hier heb je naaldbomen die vrij veel water verdampen. Dan raak je dat water dus al meteen weer kwijt." En dat is kwalitatief heel goed water, dus wordt er nagedacht om hier meer loofbomen neer te zetten. Haan: "De 'verloofing van het bos' zorgt er dan voor dat je minder verdamping hebt en het water dus ook meer en langer kunt vasthouden."

In het westen van onze provincie zijn er heel andere uitdagingen rondom het vasthouden en afvoeren van water. "Als je niks doet, dan krijg je sowieso natte voeten hier", vertelt Niko Wanders als we in de Bethunepolder staan. De bodem in de polder bij Maarsseveen is een heel stuk gezakt. De boeren pompen het water uit de grond weg, omdat ze anders het land niet kunnen gebruiken. Daardoor komt het veen in de grond droog te liggen. Niko: "Dat veen gaat daardoor oxideren en dan zakt het in. Door dit proces te blijven herhalen pompen we onszelf langzaam naar beneden."

Het wegpompen van water, het houden van droge voeten zorgt er dus voor dat het land steeds verder zakt. Of dit proces zo door moet blijven gaan, of moet stoppen is een keuze die de komende jaren gemaakt moet worden volgens de experts. Dijkgraaf Jeroen Haan: "De komende tijd kunnen we blijven doen wat we nu doen, maar de keuzes die we nu maken werken voor langere tijd door. In de toekomst gaat het lastiger en moeilijker worden om het land zo te blijven gebruiken als dat we nu doen."

Samen met de boeren, bedrijven en burgers wil het waterschap bespreken welke keuzes er gemaakt moeten worden. Als voorbeeld noemt de dijkgraaf dat je het boerenland in de diepe polder bijvoorbeeld ook anders kunt gaan inrichten. Met het stoppen met het wegpompen van het water ga je de verdere bodemdaling tegen. Maar als je de grond dan wil gebruiken voor woningbouw, dan moet je wel nadenken over hoe je gaat bouwen. Bijvoorbeeld met drijvende woningen.

Haan: "De gemeentes, de provincie en het Rijk moeten de ruimtelijke keuzes maken. Maar als waterschap zeggen wij vooral: Kies! Niet alles kan meer overal. We hebben te maken met de woningbouw, de energietransitie, klimaatverandering en de biodiversiteit die afneemt. De belangenafwegingen doe je nooit voor iedereen goed. Daar gaan mensen en sectoren nu eenmaal last van krijgen." De komende jaren worden volgens de dijkgraaf hartstikke spannend: "Mensen willen hier wonen en hier werken, maar niet alles kan overal."