Geen 'saai' plantsoen maar een plek om te ravotten: Utrechtse Sjanghaipark bestaat 50 jaar

"Een buurvrouw zei: ik wil een boom die mooi rood verkleurt. Er staat dus nu een boom die mooi rood verkleurt", vertelt buurtbewoner Aletta van der Berg. Het is tekenend voor het Utrechtse Sjanghaipark: bewoners bepalen samen hoe het park eruit ziet. Zo plantte Van der Berg er zelf vorig jaar kamperfoelie. "Ik dacht: als je dan thuiskomt van werk, dan ruik je dat zo lekker."

Initiatiefnemer van het park is kunstenaar Hans van Lunteren. Een strak aangelegde speeltuin met stoeptegels vindt hij maar niks. En juist dat zag je in de jaren '60 veel in de volgens Van Lunteren "gerationaliseerde" wijk Overvecht. "Alles was gepland", zegt hij. "De plantsoenen werden ingericht vanuit een bepaald principe: een slingerpaadje, een paar bomen en een bosschage."

Waar is het leven, vroeg Van Lunteren zich af. Het park was toen nog een braakliggend stuk land. Van Lunteren vertelt hoe een moeder zag dat haar kinderen er fijn speelden en het gemeentebestuur benaderde met de vraag of het plantsoen niet wat speelser en natuurlijker kon worden ingericht. En zo geschiedde.

"We gingen dus niet naar de tekentafel; er kwam geen ontwerp", benadrukt Van Lunteren, die het project begeleidde. Bewoners kwamen wel bij elkaar om hun wensen te bespreken, maar het park mocht "ontstaan". Zo kon het gebeuren dat een paadje ontstond door spelende kinderen, dat in tijden van vergrijzing juist weer dichtgroeide met klimop.

Het park zit vol met verhalen. "Dit is het Nico-doorkijkje", laat Van Lunteren zien. Buurman Nico woont aan het park en wil vanuit zijn huis graag in het park kunnen kijken. "Als dit dichtgroeit, pakt Nico de schaar en heeft hij weer een mooie doorkijk." Wordt het dan geen zooitje als iedereen maar z'n gang gaat? Nee, vindt Van Lunteren. "We letten samen op het geheel van het park."

Wie door het park loopt, hoort de voorbijrazende auto's vanaf de Ring Utrecht. Toch waan je je in een soort bos. Een slak steekt een modderig paadje over, een spinnenweb bedekt een deel van een opengespleten boomstronk en door het hoogteverschil kun je daadwerkelijk even struinen in het park. "Het park is gegroeid", besluit Van Lunteren.

Zeker wekelijks is hij nog in het park te vinden, genietend van de natuur in de stad. Hij heeft inmiddels een kort lijntje met de plantsoenendienst van de gemeente, die hij precies vertelt welk gras wel en niet gemaaid mag worden. Twee keer per jaar komen bewoners bij elkaar om onder leiding van Van Lunteren het park te onderhouden.

Deze week vieren ze samen het vijftigjarig bestaan van het park. Voor de kinderen wordt een struindag georganiseerd, waarbij ze op zoek gaan naar "beestjes" en hutten gaan bouwen. Van Lunteren hoopt dat de kinderen in de buurt het park dan weer beter weten te vinden dan nu "even" het geval is. "Ik hoop dat ze denken: verdraaid, daar kun je spelen, daar kun je ontdekken."

Buurtbewoner Aletta van der Berg sluit zich daarbij aan. Zelf heeft ze een balkon en komt ze maar al te graag "wroeten" in de grond van het park. Ook zij weet precies welke boom door wie is geplant of is ontstaan door overvliegende vogels die een zaadje hebben laten vallen. Ze hoopt dat haar kamperfoelie snel gaat groeien, zodat ze voortaan thuiskomt in een "heerlijke geur".