Hoogste Nederlandse wetenschapsprijs voor mediahoogleraar Universiteit Utrecht
UTRECHT - Mediawetenschapper José van Dijck van de Universiteit Utrecht wordt beloond met de Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. Ze ontvangt binnenkort een miljoenenbedrag, omdat volgens de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek haar inzichten onder meer helpen om te begrijpen wat digitale media betekenen voor de maatschappij.
Volgens de selectiecommissie van de NWO behoort Van Dijck binnen de mediastudies bij de wereldtop. "Zij toont in haar onderzoek de noodzaak aan om kritisch te kijken naar de invloed van digitale platforms, data en algoritmes op onze democratie. Haar inzichten helpen om de maatschappelijke impact van nieuwe media te begrijpen en openen de discussie over publieke waarden in de platformsamenleving."
Van Dijck (1960) is universiteitshoogleraar Media en digitale samenleving. Ze onderzoekt hoe digitale media op ons sociale leven inwerken, en hoe die kennis kan worden gebruikt voor meer vertrouwen en transparantie in de maatschappij. Voorbeelden zijn de corona Checkapp die als coronapaspoort dient in de appstore van Apple, de infrastructuur van Google die veel basisscholen gebruiken. Facebook biedt diensten en gebruikt gegevens over ons gedrag voor gepersonaliseerde advertenties. Veel digitale platforms werken volgens marktprincipes, waarin nauwelijks plaats is voor waarden die in de Nederlandse samenleving gelden, stelt Van Dijck.
Via de Universiteit Utrecht laat Van Dijck weten dat ze verrast en vereerd is met het toekennen van de prijs. "Het is een prachtige impuls voor het interdisciplinaire onderzoek dat we met Utrechtse collega's uit mediastudies, bestuurskunde, rechten en informatica doen op het gebied van de digitale samenleving." De hoogleraar wil met de Spinozapremie meer jonge onderzoekers aantrekken om haar bij te staan in haar werk.
In totaal heeft de NWO zes wetenschappers onderscheiden. Vier van hen, onder wie Van Dijck, krijgen de Spinozapremie. Twee anderen ontvangen de Stevinpremie. Bij de Spinozapremie ligt de nadruk op het wetenschappelijke werk en fundamentele vraagstukken. De Stevinpremie honoreert vooral de maatschappelijke impact van onderzoek. Alle premies bedragen 2,5 miljoen euro. Dat geld is bestemd voor wetenschappelijk onderzoek en activiteiten waarbij de kennis van de betreffende wetenschapper wordt benut. De prijzen worden op 13 oktober uitgereikt.
