Enorm kunstdepot in Amersfoort opent: half miljoen objecten liggen er opgeslagen

Een zwart hekwerk omsluit het terrein van de zilvergrijze blokkendoos langs de A28. Camera's en een drassig stuk grond dat dient als moderne slotgracht moeten inbrekers en andere kwaadwillenden buiten de deur houden. Bezoekers worden verwelkomd door een stel beveiligers. Nee, je komt niet zomaar binnen in het CollectieCentrum Nederland.

En dat is ook niet zo gek. Binnenin ligt inmiddels vrijwel de volledige niet-tentoongestelde collectie van drie grote musea en andere stukken uit de Nederlandse rijkscollectie: schilderijen, koninklijke meubels, oude munten, maar ook kleding, klokken, historische fietsen, draaiorgels en zelfs blikopeners. Een half miljoen objecten, dus, in totaal.

"Wat we hier bewaren gaat van het simpelste gebruiksvoorwerp van vroeger tot voorwerpen uit de hofcultuur en natuurlijk veel kunst", vertelt locatiemanager Wim Hoeben. Wie door het CollectieCentrum loopt, gaat terug in de tijd. "Alles bij elkaar vormt onze geschiedenis, ons verleden." Het centrum herbergt naar eigen zeggen het fysieke geheugen van Nederland.

Voorheen bewaarden de musea hun collecties in eigen huis of in diverse depots. "Die waren vaak niet geschikt", aldus Hoeben. Ze besloten samen één pand te bouwen dat met een gezamenlijk budget goed beveiligd en duurzaam kon worden. In een vitrine staat een voorbeeld van de opvallend dikke muur, waardoor het binnenklimaat constant blijft.

Beneden bevinden zich twee quarantainekamers, waar objecten naartoe gaan die bijvoorbeeld afkomstig zijn van een boerderij - zoals regelmatig voorkomt bij spullen van het Openluchtmuseum. De zuurstof kan daar uit de lucht gehaald worden. Hoeben: "In die atmosfeer kan ook een houtworm niet overleven. We stallen dingen 23 tot 25 dagen. Zo hebben we geen gif nodig."

Het CollectieCentrum zal niet alleen dienen als opslagplaats; er wordt ook kunst gerestaureerd, en studenten en onderzoekers zijn welkom om bijvoorbeeld schildertechnieken af te kijken. "Mensen die heel diep in een onderwerp zitten, kunnen soms een middag naar een vaas willen kijken of twee dagen een schilderij bestuderen en beschrijven", vertelt Hoeben.

Zelf raakt hij ook niet uitgekeken op zijn eigen werkplek. Elke dag ziet hij nog nieuwe dingen. "Ik heb nog lang niet alles gezien", zegt hij. "Ik denk ook niet dat ik dat moment ooit zal bereiken." De enorme collectie wisselt immers dagelijks, doordat spullen worden uitgeleend aan musea over de hele wereld. Hoeben zweert dan ook bij het barcodesysteem, dat moet voorkomen dat objecten kwijtraken.

Hij is overigens niet bang dat het CollectieCentrum ooit te klein wordt. "Je kunt niet alles bewaren", beaamt hij. "Je kunt niet eindeloos groeien. Dat willen we ook helemaal niet. We willen groeien in kwaliteit. Bij een verzameling in huis haal je soms ook de dubbelen eruit en probeer je ook steeds iets beters binnen te halen."

Is het niet zonde, dat zoveel objecten voor de gewone man onzichtbaar blijven? Nee, vindt Hoeben. "Het alternatief is dat je een gigantisch museum maakt waar iedereen verveeld doorheen slentert, zaal na zaal na zaal. Als je zo'n stuk een keer tevoorschijn haalt, dan is het verrassend en nieuw. Dat moet je thuis ook doen: niet alles tegelijk ophangen, maar af en toe wisselen."

Komende maandag wordt het CollectieCentrum officieel geopend door demissionair cultuurminister Van Engelshoven.