Merwedekanaalzone: groots plan met minimale politieke steun

© Marco Broekman en BURA urbanism
UTRECHT - Het lijkt erop dat de gemeente verder kan met de ontwikkeling van de Merwedekanaalzone, een gebied dat omgebouwd moet worden van een bedrijventerrein naar een woonwijk met 10.000 woningen. Een krappe meerderheid van de Utrechtse gemeenteraad zal het plan steunen. Opvallend is dat de oppositie de plannen afwijst. Met name de omvang van de wijk, de bruggen over het Merwedekanaal en de parkeertarieven kunnen niet op steun rekenen.
Het is een groot plan, een hele nieuwe woonwijk, midden in de stad. Een deel ervan is al gerealiseerd, zoals woon- en werkcomplex MAX bij de Europalaan. Een deel van de wijk is al in aanbouw, achter Villa Jongerius. En nu moet het gebied tussen de Europalaan en het Merwedekanaal worden ingevuld. Het college wil dit deelgebied vol bouwen met 6.000 woningen. Dat is veel, gelet op de ruimte. Om dat mogelijk te maken wordt het een autovrije wijk.
De oppositie in de raad vindt al langer dat dit aantal veel te hoog is. Alle partijen in de raad zijn het erover eens dat er gebouwd moet worden in de stad, omdat er sprake is van een wooncrisis. Maar de oppositie denkt dat zoveel woningen op zo'n relatief klein stuk grond in de toekomst voor problemen gaat zorgen.
Vandaag werd er in een commissie van de Utrechtse raad gepraat over het plan. Dat was het vervolg van drie weken geleden toen al urenlang over de Merwedekanaalzone was gedebatteerd. De verschillen tussen de coalitie van GroenLinks, D66 en ChristenUnie, en de oppositie zijn groot. De grootste pijn spitst zich toe op een drietal onderwerpen: bruggen, betaalbaarheid en mobiliteit.

Bruggen

Bewoners van de omliggende wijken, zoals de Dichters- en Rivierenwijk lopen al langer te hoop tegen de bruggen voor fiets en voetganger over het Merwedekanaal. Op dit moment staan er nog vijf in het plan. En eigenlijk is er maar brede politieke steun voor eentje, ter hoogte van de Waalstraat. Om de bruggen te realiseren moeten woonarken plaatsmaken. Daarnaast vrezen omwonenden veel overlast van toenemend fietsverkeer.
De oppositie probeerde vandaag om de brug bij de Heycopstraat uit het plan te krijgen. Er zou nieuw onderzoek moeten plaatsvinden naar de nut en noodzaak van de brug. Wethouder Kees Diepeveen gaf aan in gesprek te zijn met de bewoners van de Dichterswijk over de inpassing van de brug in hun wijk. CDA-fractievoorzitter Jantine Zwinkels vindt dat onvoldoende. Volgens haar zijn de bewoners dit soort vormen van inspraak meer dan zat: "Ze willen de brug gewoon niet hebben."
Ook een tweede brug in de Rivierenwijk kan niet op de goedkeuring van de oppositie rekenen. Naast een brug bij de Waalstraat, moet er ook eentje bij de Zijldiepstraat komen. En dus dreigt er later, tijdens de behandeling van het voorstel in gemeenteraad een groot aantal amendementen te worden ingediend. Een amendement is een voorstel om het plan te wijzigen, met het doel de bruggen te schrappen.
Opvallend is de rol van coalitiegenoot ChristenUnie. Die partij lijkt een voorstel om met name de Heycopbrug uit het plan te halen, te gaan steunen. Daarmee verliest de wethouder een meerderheid in de raad voor de bruggen, en dat is een gevoelige nederlaag.

Weinig voor veel

De oppositie maakt zich ook zorgen over de huur- en koopprijzen van de huizen, en de omvang van de appartementen. Voorgerekend werd dat een appartement van 45 vierkante meter net geen duizend euro per maand moet gaan kosten. Volgens GroenLinks-raadslid Floor de Koning moet dat lukken, ze meldde zelf met zijn tweeën gewoond te hebben op 20 vierkante meter.
PVV-raadslid Sjors Nagtegaal noemde het plan: "De ejaculatie van links idealisme, een natte droom." Hij stelt voor om minder woningen te bouwen, zodat je grotere woningen kan neerzetten. Daarbij krijgt hij de steun van nagenoeg de hele oppositie. Zo noemde Tim Schipper van de SP de vierkantenmeter-prijs voor de nieuwe appartementen 'bizar'. Ook de Partij voor de Dieren is tegen. Anne Sasbrink laat weten dat bij zo'n dichtheid aan woningen de groennorm niet gehaald gaat worden. Volgens haar is dit plan een aantasting van de biodiversiteit.
Veel partijen die tegen dit plan gaan stemmen, willen dat er gebouwd wordt in Polder Rijnenburg, net buiten de stad. Door daar te bouwen kan er in de Merwedekanaalzone een lagere dichtheid worden gerealiseerd. Wethouder Diepeveen is het daar niet mee eens: "We mikken op een autovrije openbare ruimte, met hoog gebruik van het ov en de fiets. Onze grote claim is dat de wijk voor de toekomst duurzaam is, dat we enorm ruimtebesparend bezig zijn, met name groene ruimte om de stad heen." En daarmee doelt hij op de Polder Rijnenburg.
Het plan is groot in omvang en ingrijpend in de stad met misschien wel 20.000 extra inwoners. En dus hoopt de wethouder op een breed draagvlak in de raad. Maar dat brede draagvlak lijkt er niet te komen. Het lijkt er op dit moment op dat de volledige oppositie het plan verwerpt, al is de positie van de SP en Student & Starter nog niet helemaal duidelijk. De grootste oppositiepartij VVD verwijt de wethouder dat hij niet op zoek gaat naar compromissen en geen handreikingen doet, en dus lijkt de steun van de liberalen voor het plan er ook niet te komen.

Mobliteit

Een volgend heikel punt is de mobiliteit. Omdat het gebied autovrij wordt, zou er geïnvesteerd moeten worden in hoogwaardig ov. Vooralsnog ontbreekt een groot deel van het benodigde geld daarvoor, bijvoorbeeld voor een extra tramlijn in de stad. De PVV is kritisch op dit punt, maar ook andere partijen maken zich zorgen.
In het plan komt een aantal parkeergarages, maar die zijn ruim onvoldoende voor de bewoners, slechts één op de tien woningen kan beschikken over een parkeerplaats in die garages, berekende de VVD. En om daar te parkeren betaalt een huurder 200 euro per maand. Dat is volgens veel partijen niet op te brengen voor iemand die in een sociale huurwoning woont. Zij kunnen ook niet in de omgeving parkeren, want daar wordt betaald parkeren ingevoerd, en de bewoners van de Merwedekanaalzone krijgen daarvoor geen vergunning. SP-er Tim Schipper noemt die prijs van 200 euro per maand 'niet te begrijpen'.

Varia

En dan is er nog een aantal andere punten waarop de gemeenteraad kritisch is. Zoals de bereikbaarheid van Mobach, een fabriek in keramiek. Maarten Koning van coalitiepartij D66 noemt dat een 'cultureel icoon'. Het bedrijf dreigt onbereikbaar te worden in de autovrije wijk. De wethouder zegt in vertrouwelijk overleg te zijn met het bedrijf.
En ook de roeiers komen in de knel, met name door het groot aantal bruggen. Daarvan zegt de wethouder ook dat hij in overleg is, en op korte termijn met een convenant komt.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.