Stoptober: Hoeveel rokers telt jouw gemeente nog?

PROVINCIE UTRECHT - Rokers zijn extra kwetsbaar voor de gevolgen van corona en ook voor de griepgolf die wordt verwacht zijn ze extra gevoelig. Reden temeer dus om je vandaag nog in te schrijven voor Stoptober, een gezamenlijke poging van tienduizenden deelnemers om roken uit hun leven te bannen.
In oktober proberen jaarlijks tienduizenden mensen te stoppen met roken.
In oktober proberen jaarlijks tienduizenden mensen te stoppen met roken. © Pixabay
De meeste mensen die roken, willen daar eigenlijk mee ophouden. Toch doet per jaar nog niet de helft van hen een serieuze poging, heeft het Trimbos-instituut in Utrecht becijferd. "De meeste rokers hebben meerdere pogingen nodig voor het ze lukt om er definitief mee te stoppen", zegt arts-epidemioloog Esther Croes.
In Wijk bij Duurstede wordt het meest gerookt
Juist dit jaar heb je nog meer redenen om mee te doen, betoogt Croes. "De coronapandemie is echt nog niet voorbij en we weten dat rokers extra kwetsbaar zijn voor de gevolgen van corona. De verwachting is dat er ook een ernstige griepgolf aankomt. Voor infectieziekten als griep zijn rokers extra gevoelig. En Stoptober is ook gewoon heel gezellig. Iedereen stopt op hetzelfde moment, iedereen maakt hetzelfde door. Dus als je nog twijfelt zou ik zeggen: doen."
Stoptober

Vannacht om middernacht is Stoptober begonnen, het jaarlijkse evenement waarbij deelnemers afspreken om 28 dagen niet te roken. Na die periode heeft een poging om definitief te stoppen statistisch vijf keer meer kans van slagen. Het initiatief komt van KWF, het Longfonds, de Hartstichting en het ministerie van VWS.

Stoppers worden gesteund met onder meer tips, adviezen, live events, een magazine, een app en een 'social community'. Ieder jaar doen tienduizenden rokers mee en dat heeft inmiddels evenveel mensen geholpen als er in de stad Utrecht wonen: rond de 350.000.

Bron: Stoptober.nl

Cijfers uit de Gezondheidsmonitor - een enquête-onderzoek van de GGD'en, het RIVM en het CBS onder meer dan een half miljoen deelnemers - wijzen uit dat een op de zes Nederlanders weleens een sigaret, sjekkie, sigaar of pijp opsteekt. In de provincie Utrecht zijn dat er iets minder. Iets meer dan 15 procent van de volwassenen Utrechters rookt weleens of noemt zichzelf roker. Het landelijk gemiddelde ligt op 16,7 procent.

Opleidingsniveau

Onderzoeker Croes vermoedt dat het opleidingsniveau en de daarmee samenhangende sociaal-economische status van de provincie-inwoners een rol speelt. In het algemeen vind je minder rokers onder hoogopgeleiden en daarvan telt de provincie Utrecht er naar verhouding veel.
Ook leeftijd ziet Croes als factor. "Boven de 65 jaar ligt het aantal rokers lager door overlijden en ziekte, maar bijvoorbeeld ook omdat die mensen langer de kans hebben gehad op een stoppoging die slaagt. In de jongere leeftijdsgroepen zie je veel studenten die weliswaar roken, maar alleen bij gelegenheden. Vaak blijkt wel dat ze op latere leeftijd roken als gewoonte hebben aangenomen."
Als tabak nu voor het eerst op de markt zou komen dan was het zeer onwaarschijnlijk dat het een legale status zou krijgen.
Esther Croes, onderzoeker Trimbos-instituut

Mannen

Hoewel verhoudingsgewijs meer vrouwen de afgelopen decennia zijn gaan roken vormen mannen nog altijd de meerderheid. Ook in onze regio is dat zo. In de provincie Utrecht rookt 18,2 procent van de mannen en 12,2 procent van de vrouwen (landelijk: 19,7 procent en 13,8 procent). Een uitzondering vormt de gemeente De Ronde Venen. Daar wordt relatief weinig gerookt, en de 12 procent vrouwen die wel roken benadert het aantal mannen (12,3 procent) heel dicht.
"Eigenlijk willen we het natuurlijk andersom zien", zegt Croes. "Het aantal rokers moet juist omlaag. Met het Nationaal Preventie Akkoord streven we naar vijf procent rokers in 2040. Lager zal het waarschijnlijk niet worden. Hoewel je roken nooit helemaal zult kunnen uitbannen zou ik een algeheel verbod wel een goed idee vinden. Als tabak nu voor het eerst op de markt zou komen dan was het zeer onwaarschijnlijk dat het een legale status zou krijgen."
In de regionale cijfers valt Wijk bij Duurstede op als de Utrechtse gemeente waar het meest wordt gerookt: een op de vijf mannen, en liefst 18 procent van de vrouwen. Vijfheerenlanden komt op de tweede plaats. Daar rookt zelfs ruim een kwart mannen, en 12 procent van de vrouwen. Verder scoort de gemeente Utrecht met ruim 21 procent rokende mannen en bijna 15 procent rokende vrouwen ver boven het landelijk gemiddelde.
In Bunschoten, IJsselstein en Eemnes rookt ook een op de vijf mannen, maar daar trekt een relatief laag aantal rokende vrouwen het gemiddelde fors omlaag. Renswoude valt juist op doordat het aantal rokende vrouwen (14,4 procent) er, net als in Wijk bij Duurstede en Utrecht, hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Bunnik doet het beter. Gemiddeld steekt daar een op de tien inwoners boven de achttien jaar weleens een sigaret op: 12,5 procent van de mannen en 7 procent van de vrouwen.
Dit doet stoppen met roken met je

Stoppen met roken heeft volgens het Trimbos-instituut altijd zin, ook voor een korte tijd.

- Na twintig minuten dalen je bloeddruk en hartslag
- Na twaalf uur is het koolmonoxidegehalte in je bloed weer normaal
- Na twee tot twaalf weken zijn je longfunctie en bloedsomloop verbeterd
- Na een tot negen maanden is je rokershoest weg en heeft een ex-roker meer adem
- Na een jaar is het verhoogde risico op coronaire hartziekten gehalveerd
- Na vijf tot vijftien jaar is het risico op een beroerte gelijk aan dat van een niet-roker
- Na tien jaar is het verhoogde risico op longkanker gehalveerd en het risico op andere kankersoorten verminderd
- Na vijftien jaar is het risico op coronaire hart- en vaatziekten gelijk aan dat van een niet-roker

Bron: Trimbos.nl

E-sigaret

Naast de rokers vormen gebruikers van elektronische sigaretten een aparte categorie in de Gezondheidsmonitor. In een E-sigaret of shisha-pen zit geen tabak, maar vaak wel nicotine. 'Dampers', noemen ze zichzelf. In het apparaatje wordt een vloeistof met smaakstoffen en andere stoffen verwarmd.
In Wijk bij Duurstede (2,6 procent) en Leusden (2,4 procent) vind je net iets meer E-smokers dan het Nederlands gemiddelde van 2,3. Bij de Leusdenaren valt op dat het aantal tabaksrokers juist ver onder het landelijk gemiddelde ligt. In Renswoude, Bunschoten en Oudewater gebruikt nauwelijks een op de honderd volwassenen het elektronische alternatief.
Een E-sigaret.
Een E-sigaret. © Pixabay
Vooral bij de vrouwen in Wijk bij Duurstede is elektronisch roken in trek: 3,5 procent tegen slechts 1,6 procent van de mannen. Ook in De Ronde Venen, Baarn, Leusden en Soest vind je net wat meer E-sigaretrokende vrouwen dan in de rest van Nederland. Wat de mannen betreft scoren Woudenberg, Stichtse Vecht, gemeente Utrecht en Zeist hoger dan gemiddeld.

Schadelijke damp

Dat de stoffen in de damp schadelijk voor de gezondheid zijn is wel duidelijk, maar hoe ongezond E-smoking op de lange termijn is, is volgens Croes nog onzeker. "Zoiets is lastig te meten. Je kunt vaststellen dat iemand ziek wordt, maar komt dat door de E-sigaret of van een periode langer geleden waarin iemand fors heeft gerookt?"
Bovendien gaat het bij elektronisch roken vaak om zogenoemde 'dual users', mensen die zowel tabak roken als de E-sigaret gebruiken. "Dat zijn veelal overstappers die het roken afbouwen en dan dit als alternatief pakken", zegt Croes. "Soms lukt het om zo van de tabak af te raken, maar vaak niet." Ook blijkt dat jongeren die met de E-sigaret experimenteren juist gemakkelijk overstappen op roken.

Coaching

Het Trimbos-instituut raadt E-smoking dan ook niet aan als eerste methode om te stoppen. "Coaching heeft de voorkeur", aldus Croes, "iemand die je helpt om de valkuilen te zien en te vermijden. Je trek in een sigaret duurt meestal een halve minuut, die moet je zien door te komen. En als je bij het uitlaten van de hond op een straathoek altijd een sigaret opstak en je komt daar nu steeds weer in de verleiding, loop dan een ander rondje. Je kunt dat soort tips van een coach eventueel nog combineren met nicotinevervangers."
Rokers die een serieuze stoppoging willen ondernemen kunnen daarvoor aankloppen bij de huisarts. Sinds begin 2020 wordt een programma daar volledig vergoed en tellen de kosten de eerste keer ook niet mee voor het eigen risico. Hoe de coronapandemie de cijfers over roken en stoppen met roken heeft beïnvloed is nog niet duidelijk.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.