Miljoenen extra registraties na één jaar donorwet: 'Het wordt veel meer besproken'
PROVINCIE UTRECHT - Sinds de invoering van de donorwet is het aantal mensen dat een keuze heeft vastgelegd in het Donorregister fors gestegen. Begin 2020 stonden 6,9 miljoen Nederlanders ingeschreven en op 1 juli dit jaar waren dat er 10,6 miljoen, een stijging van ruim 50 procent. Dat blijkt uit cijfers van het CBS.
Maarten van Eijk, coördinerend donatie-intensivist en werkzaam op de Intensive Care van het UMC Utrecht, ziet de uitwerking van de wet dagelijks in de praktijk. "Vooral voor familie is het makkelijker. Je merkt dat het gesprek nu veel vaker gevoerd wordt", zegt de IC-arts.
Familie heeft het laatste woord
Er zijn sinds de invoering van de donorwet op 1 juli 2020 vier keuzes in het Donorregister. Wel toestemming voor orgaandonatie, geen toestemming voor orgaandonatie, een nabestaande beslist of 'geen bezwaar'. En die laatste categorie, dat is de lastigste. "Daar hebben we onderling overleg over gehad", zegt Van Eijk. Want hoe moet je die interpreteren?
Op 13 september 2016 slaan Pia Dijkstra en Alexander Pechtold met tranen in hun ogen een hand voor de mond, omdat de zogenoemde Donorwet is aangenomen. Ruim 10 jaar is de Utrechtse Dijkstra ermee bezig geweest. De wet wordt uiteindelijk aangenomen met 75 stemmen voor en 74 stemmen tegen. "Voorzitter, ik denk aan al die patiënten op de wachtlijst. Daarom ben ik zo ontzettend blij dat we hiér een meerderheid hebben gehaald."
Het aantal mensen dat toestemming geeft voor orgaandonatie, is met 26 procent gestegen, namelijk van 3,8 miljoen naar 4,8 miljoen. En het aantal mensen dat zich als 'geen donor' heeft geregistreerd is bijna verdubbeld, van 2,3 naar 4,3 miljoen. Mensen die de keuze aan de nabestaanden overlaten is ook verdubbeld, van 0,8 miljoen naar 1,5 miljoen. Er staan op 1 juli 3,3 miljoen mensen geregistreerd in het donorregister als 'geen bezwaar'.
In de richtlijn van de KNMG staat dat 'geen bezwaar' vervalt op het moment dat de familie aannemelijk maakt dat iemand geen organen wil afstaan "De familie kan altijd zeggen: we hebben het er laatst nog over gehad. De wens van de patiënt staat altijd centraal. Op zo'n moment gaat de donatie niet door", aldus Van Eijk.
Van Eijk is blij met de uitwerking van de wet. "Het maakt mijn werk makkelijker en het is minder belastend voor de nabestaanden. Ik vertel ze eerst al dat hun geliefde komt te overlijden, dan hebben we het over orgaandonatie. Moet je daar in zo'n droevige situatie ook nog over nadenken. Als iemand geregistreerd staat, ga je met voorkennis naar de familie toe. De gesprekken worden makkelijker als iemand zich heeft uitgesproken."
3,3 miljoen mensen hebben 'geen bezwaar'
Natuurlijk kan het beter, meent Van Eijk, want er zijn nog 3,3 miljoen mensen die 'geen bezwaar' hebben. Dat staat dus achter je naam als je géén keuze maakt. Maar Van Eijk is blij dat het aantal registraties gestegen is.
"Het doel is natuurlijk dat niemand meer 'geen bezwaar' achter z'n naam heeft, maar dat iedereen een keuze maakt. Maar je kan na één jaar geen 100 procent score verwachten. We zijn al een heel eind."
