Illegale graffitispuiters moeilijk af te schrikken: 'Het is een totaalpakket van kick en spanning'

© RTV Utrecht / Annet Schut
UTRECHT - Ruim 10 miljoen euro. Zoveel kostte de schoonmaak van de met graffiti bespoten treinen afgelopen jaar. Voor de NS reden genoeg om allerlei moderne snufjes in te zetten om spuitbusvandalen te weren. Maar bekende straatkunstartiesten zijn realistisch over de effectiviteit: "Het is iets dat al decennialang gebeurt. Het hoort er een beetje bij", stelt de Utrechtse Robert-Jan Brink, die als de Verfdokter allerlei muren legaal van graffitikunst voorziet.
Brink begon als tiener voor het eerst met graffiti, stiekem in een steeg in Overvecht. "Iedereen begint een beetje in z'n eigen buurt te rotzooien, ook op illegale plekken", vertelt hij. Toen ze op school doorkregen dat hij met graffiti bezig was, kreeg hij langzaamaan opdrachten en groeide baldadigheid jaren later uit tot een fulltime baan. Nu versiert hij allerlei muren in de stad, binnen en buitenshuis.

Status

Maar er zijn ook genoeg mensen die illegaal graffiti blijven spuiten, zoals op de NS-treinen. "Ik denk wel dat er een selecte groep is die dat leuk blijft vinden. Je hebt altijd een beetje met status te maken. Graffiti is begonnen als beweging om je naam op zoveel mogelijk plekken neer te zetten. Dat blijft een beetje kleven, dat houdt je."
Ook Andre van de Straatkapers uit Veenendaal en Amersfoort denkt er zo over. Hoewel ook hij illegaal begon, veranderde dat toen hij ouder werd. "Als je niet meer de behoefte hebt om 's nachts op pad te gaan. En tegelijkertijd zijn er steeds meer legale plekken." Nu werkt het collectief als kunstgroep en verfraait zo allerlei muren.

Legale spots

De Verfdokter denkt dat meer legale spots voor minder illegaliteit kunnen zorgen. "Als je die plekken niet hebt, zou het afbreuk doen aan de maatschappij. Ik denk dat het ongetwijfeld tot minder illegale graffiti leidt. En er bestaat een subcultuur van spotters die als liefhebbers allerlei street art fotograferen. Dan zien ook veel mensen het."
Maar hoewel legale plekken helpen, zal illegale graffiti nooit verdwijnen, denkt Andre van de Straatkapers. "Ik denk dat het niet te voorkomen is. Mensen die het illegaal doen, doen het om de kick en alles wat daarbij komt kijken. Het is een totaalpakket van kick en spanning. Legaal spuiten is daar geen alternatief voor."

'Afschrikken'

Ook noemt hij de internationale crews die professionele YouTube-video's in elkaar zetten waarin te zien is hoe metro's over de hele wereld illegaal worden omgespoten. "Ik snap wel het gevoel dat het oplevert. Het is een vorm van thrillseeking. Dat soort producties laten een bepaalde status en heldendom zien. Het mag niet, maar het gebeurt wel. En ergens begrijpen we allemaal ergens wel hoe vet het is om dat te doen."
Ook de NS is realistisch. De nieuwe maatregelen zullen er niet voor zorgen dat er nooit meer een trein onder de verf komt te zitten. "Maar we doen er alles aan om deze treinen schoon te houden en de daders af te schrikken", stelt Senol Demirel, securitymanager van de NS.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.