Burgemeester Veenendaal in debat over undercoveronderzoek moskeeën: 'Gedaan volgens geldende regelgeving'

VEENENDAAL - De gemeente Veenendaal heeft geen regels overtreden toen het besloot een onderzoeksbureau in te schakelen om stiekem een profielschets te maken van de Nasser-moskee en de islamitische Stichting Taubah. Dat zei burgemeester Gert-Jan Kats donderdagavond in een spoeddebat over de zaak.
Het spoeddebat werd aangevraagd naar aanleiding van een artikel in NRC. Daarin staat dat de gemeente enkele jaren geleden onderzoeksbureau NTA heeft ingeschakeld om de twee islamitische verenigingen in kaart te brengen. Veenendaal liet het bureau rond 2017 onderzoek doen naar de Nasser-moskee en Stichting Taubah.
Burgemeester Gert-Jan Kats wilde ook tijdens het spoeddebat niet zeggen wat de exacte aanleiding voor het onderzoek was. "Er waren concrete aanwijzingen en daarom wilden we de netwerken in beeld hebben en weten hoe we met die netwerken ervoor konden zorgen dat de polarisatie afnam."

'Gedaan volgens geldende regelgeving'

Eerder zei de gemeente al dat het onderzoek door de beugel kon. Tijdens het debat herhaalde Kats dat. "Ik heb geen aanleiding om eraan te twijfelen dat het onderzoek is gedaan volgens de geldende regelgeving." Ook voegde hij toe: "Er hebben geen repressieve acties plaatsgevonden naar aanleiding van dit rapport."
Dat het nieuws over het onderzoek veel heeft losgemaakt binnen de islamitische gemeenschap, bleek uit de toespraak tijdens de raadsvergadering van Hassan Saidi. Hij is naast raadslid ook voorzitter van de Nasser-moskee en was duidelijk emotioneel over de gang van zaken. "Gemeentes hebben geen spionagetaak. Daar zijn andere instanties voor. De moslimgemeenschap heeft zich altijd constructief opgesteld. Er is een vertrouwensbreuk ontstaan. Er is een wond ontstaan. Een pleister erop plakken zal niet helpen."

Schade

Kats zei in zijn maag te zitten met de reactie vanuit de islamitische gemeenschap. "Ik ben verdrietig dat deze schade op deze manier is aangericht. We hebben bij de stichtingen aangegeven dat we het gesprek weer op willen starten om het vertrouwen te herstellen. Het komt te voet en gaat te paard. Het paard is inmiddels uit het zicht verdwenen en dat maakt dat we hard moeten werken om het vertrouwen te herstellen."
Maar de burgemeester wilde ook wat rechtzetten. Volgens hem is er niet in moskeeën onderzoek gedaan. Onderzoeksbureau NTA ontkent dit volgens hem en zegt alleen bij open dagen en braderieën te zijn geweest en online lezingen te hebben bekeken. Kats: "Ik neem aan dat ze hebben voldaan aan de opdrachten die wij ze gegeven hebben."
Maar het feit dat de gemeente blind vaart op het woord van het onderzoeksbureau, viel niet bij iedereen goed. Raadslid Yasin Makineli van DENK: "Alleen de houding van NTA laat al zien dat er fout is gehandeld. Waarom? Ze zeggen zich volgens de privacywet aan alles te hebben gehouden, maar zijn bang het rapport te openbaren. Alleen dat laat al zien dat er iets wordt verborgen."

Rapport vernietigd en 'NCTV was lek'

Het onderzoek zal nu worden vernietigd, aldus de burgemeester. Die was ook stellig dat het rapport niet vanuit de gemeente is gelekt. Dat zou uit onderzoek blijken. Hij wees naar de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) als bron van het lek.
NRC bracht vandaag in een artikel het nieuws dat er binnen het NCTV al in 2017 vraagtekens werden gezet bij dit soort stiekeme onderzoeken van gemeentes. Die zouden juist het wantrouwen binnen groepen in de overheid kunnen vergroten. Ook was er de angst dat de privacywetten werden overtreden.
De tekst gaat door onder de video.
Voorbeschouwing op spoeddebat Veenendaal

Advocaat: onderzoek mag

De Nasser-moskee en Stichting Taubah lieten eerder weten naar de rechter te willen stappen. Maar de Utrechtse advocaat Willem Jan Ausma liet voor het spoeddebat weten dat er volgens hem niks mis is met de onderzoeksmethode van de gemeente.
Je mag niet zonder reden infiltreren, maar wél als er vermoedens zijn dat er bijvoorbeeld haatzaaiïng wordt gepredikt.
Willem Jan Ausma, advocaat
"Het is iets wat al gebeurd is en wat niet zonder reden gebeurd is. Je mag niet zonder reden infiltreren, maar wél als er vermoedens zijn dat er bijvoorbeeld haatzaaien wordt gepredikt. Dan moet je dat controleren en dan is de openbare orde en de veiligheid belangrijker dan de vrijheid van godsdienst", aldus Ausma.

Sociaal wenselijke antwoorden

Ausma: "De gemeente Veenendaal heeft gezegd: als wij vragen gaan stellen en dat van te voren aankondigen, dan krijgen we sociaal wenselijke antwoorden, dat is altijd zo. Dat wil de gemeente voorkomen."
Dit onderzoek is op een manier gebeurd waarvan ik denk dat er heel weinig schade toe is gebracht. Als je niks te verbergen hebt, is er ook niks mis mee.
Willem Jan Ausma, advocaat
De advocaat roept op het ook van de andere kant te bekijken. "Laat ik het omdraaien: als er daadwerkelijk wat aan de hand is en er gebeurt daadwerkelijk iets, staat heel Nederland op z'n kop en wordt er gezegd: waarom is er niet ingegrepen? Dit onderzoek is op een manier gebeurd waarvan ik denk dat er heel weinig schade toe is gebracht. Als je niks te verbergen hebt, is er ook niks mis mee."
Volgens de Utrechtse advocaat komen onderzoeken zoals ze zijn uitgevoerd bij islamitische organisaties wel vaker voor. "Dat gebeurt al heel lang, ook bij extremistische organisaties in het verleden, daar wordt ook geïnfiltreerd om in kaart hebben wat zo'n organisatie doet. Dat is alleen maar goed, want dat komt de veiligheid van ons allen ten goede. Alternatieven zijn er in mijn optiek niet."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.