Utrechtse kunstenaars raken dakloos: 'We willen gewoon een vieze oude loods'

PROVINCIE UTRECHT - Het rechteroog van kunstenaar René van der Wiel is bloeddoorlopen. Een gesprongen adertje. Door de stress, zegt hij. Uiterlijk dit weekend moeten kunstwerken, gereedschappen, meubilair, curiosa en alle andere dingen uit zijn loods zijn. Maandag komt de sloophamer. Alles wat dan achter is gebleven, wordt beschouwd als afval.
Wat moet er met Het Grote Beeld gebeuren?
Het geraas van de snelweg is altijd dichtbij in Loods 68G in Strijkviertel, in de oksel van de A2 en de A12. In de loods staat een oud vrachtwagentje met een enorm hoofd in de laadbak, het valt in het niet in de ruimte en hoge dak. Buiten staat een nog groter beeldhouwwerk. Werktitel: Het Grote Beeld.
Van der Wiel stuurde een mail naar RTV Utrecht, een noodkreet. Hij schreef: "Door de hectiek op de onroerendgoedmarkt moet ik halsoverkop alle beelden en spullen opslaan zonder enig perspectief." De rafelrandjes van de stad verdwijnen. Door de steeds verder stijgende huizen- en grondprijzen moeten oude loodsen en in onbruik geraakte fabrieksterreinen steeds sneller plaatsmaken voor nieuwbouw. Zijn het geen woningen, dan wel voor grote blokkendozen van waaruit de Bol's en Jumbo's van de wereld pakketjes en boodschappen versturen.

'René moet weg'

"René moet weg, dat klopt", zegt de huidige eigenaar Bert-Jan Klop. Hij deed jarenlang zijn best om een nieuw bestemmingsplan te maken voor het gebied om het zelf te herontwikkelen, met ruimte voor de huidige huurders.
René van der Wiel, op de achtergrond Het Grote Beeld en de loods.
René van der Wiel, op de achtergrond Het Grote Beeld en de loods. © RTV Utrecht
Dat lukte. Klop maakte een bouwplan, maar stelde zichzelf ook de vraag: zijn wij wel ontwikkelaars? Voor de zekerheid zette hij de grond ook in de markt. "Misschien is er wel iemand die het beter kan." Die werd gevonden. De boel is verkocht, maar voor de huidige huurders is geen ruimte meer. "Ik vind het heel vervelend", zegt Klop. "Iedereen wil blijven, dat had ik zelf ook gewild."
Zowel Klop als Van der Wiel benadrukken dat er geen kwaad bloed is, dat ze allebei graag hadden gezien dat er een plek zou blijven voor de kunstenaars en zijn twee onderhuurders. Een nieuwe plek vinden, met zoveel ruimte en zo dicht bij de stad en voorzieningen, is vooralsnog niet gelukt.

'Ben ik te naïef geweest?'

"Anderhalve maand geleden dacht ik: ik kan alles naar de stort brengen. Het is einde carrière", zegt de kunstenaar. In de tussentijd wist hij wel een tijdelijke opslagplaats te vinden. Plek voor Het Grote Beeld is er niet. Dat kan nog in een hoekje in Strijkviertel blijven staan, maar wat dan? "Misschien zet ik het wel in een plantsoen in de buurt, als statement. Het liefst in overleg met de gemeente. Maar als dat niet kan, dan maar zonder overleg."
De huur van de loods werd al in 2018 opgezegd door de eigenaar. Sindsdien werd een tijdelijk contract steeds verlengd. Tot nu toe lukte het Van der Wiel altijd goed om rond te komen, om een plek hebben. Natuurlijk, toen Van der Wiel hoorde dat het wel eens afgelopen zou kunnen zijn keek hij rond naar een nieuwe locatie. Maar ergens in het achterhoofd dacht hij: het komt wel goed. "Dan vraag ik me nu toch af: ben ik niet te naïef geweest?"
De tranen staan Van der Wiel in zijn ogen. Emotie en vermoeidheid. Hij is al weken bezig om spullen naar een tijdelijke opslaglocatie te krijgen. Veel is al weg, twee vrachtwagens en een dieplader vol. Er is hulp genoeg, maar hij moet over elke stoel, elke schroef en elke schroevendraaier beslissen of het mee moet of dat het weg kan. "Ik stond te tollen op mijn benen. 's Avonds dacht ik nog dingen te kunnen regelen, maar ik kon alleen maar in bad liggen."

Een mondhygiëniste en een bodemkundig adviseur

Rechtsachter in een hoek van de loods staan twee werken van George Terberg, de meeste spullen van Margreet Klaverdijk zijn al naar een tijdelijk atelier gebracht. De twee kunstenaars zijn onderhuurders bij Van der Wiel en werken ook in de loods, maar ze zijn vooral collega's die elkaar vrijlaten als het kan en helpen als het nodig is.
George Terberg met een nog niet onthuld werk.
George Terberg met een nog niet onthuld werk. © RTV Utrecht
Ze gooiden hun leven om na een cursus bij René van der Wiel. Klaverdijk was mondhygiëniste, Terberg bodemkundig adviseur. Nu zijn ze kunstenaars, die binnenkort hun werkruimte kwijtraken. "De vanzelfsprekendheid van de heerlijke ruimte", zegt Klaverdijk over de "loods vol mogelijkheden".
Ze denken groot, de kunstenaars in Strijkviertel. Terberg heeft het over interactie met de ruimte. "Hoe groter het is, hoe groter je gaat denken." Veel ruimte hebben ze dus nodig. En een grote deur, anders komen de beelden nooit naar buiten. Dat is het eisenpakket eigenlijk wel: verwarming is niet nodig en voor gezelligheid zorgen ze zelf. Klaverdijk: "We willen gewoon een vieze oude loods."
Margreet Klaverdijk met een nog niet afgerond werk, onder een afdak voor de loods.
Margreet Klaverdijk met een nog niet afgerond werk, onder een afdak voor de loods. © RTV Utrecht
Dat het werk van de drie kunstenaars nu wordt onderbroken vindt Van der Wiel misschien nog wel het ergst. Hij is vol lof over het "spectaculaire werk" van Terberg en de kunst van Klaverijk die zijn weg naar buiten al heeft gevonden. Met z'n drieën ontstond er iets bijzonders in de loods, zegt hij. "Nog een half jaar, of een jaar en dan stond er iets. We hadden een expositie neer kunnen zetten waar mooie reacties op zouden zijn gekomen."
Die plannen kunnen in de ijskast. De zoektocht naar een nieuwe ruimte gaat door, het zoekgebied wordt steeds groter. Van der Wiel: "We weten dat we concessies moeten doen, dit was te mooi om waar te zijn."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.