Oekraïense beren onderweg naar Rhenen: 'Ze zaten daar afgestompt te wezen'

Ingrid Vermeulen en José Kok van het Berenbos kijken naar berin Maria.
Ingrid Vermeulen en José Kok van het Berenbos kijken naar berin Maria. © RTV Utrecht / Robert Jan Booij
RHENEN - Het Berenbos in Rhenen ontvangt dit weekend twee circusberen uit Oekraïne. Die hebben daar jarenlang in een vies hok in een speeltuin geleefd. Er is daar geen geld meer om ze te onderhouden. Stichting Bears in Mind heeft ze weggehaald, omdat de verwaarloosde dieren overstuur raakten in hun hok met alleen een kale, betonnen vloer.
Met honing zijn de verwaarloosde dieren gisteren in twee transportkisten met stro gelokt, legde direceur Ingrid Vermeulen van Bears in Mind vanmorgen uit op Radio M Utrecht. Onderweg krijgen ze water en fruit. Als de reis verder zonder problemen verloopt, worden ze rond middernacht in Rhenen verwacht. Het bijzondere transport wordt betaald met de opbrengst van een inzameling.

Met stokken prikken

De reis van 2500 kilometer via Polen en Duitsland begon in de Oekraïense stad Zaporizja. Vermeulen zag daar met eigen ogen hoe de twee beren eraan toe waren. Ze zaten achter gaas, op korte afstand van kinderen die de dieren vaak met stokken zouden hebben geprikt.
7.40 uur: Radio M Utrecht in het Berenbos in Rhenen
"Het was een heel wondelijke speeltuin met modelspoorbaantjes en vissen, echt een samenraapsel van entertainment voor kinderen", zei Vermeulen. "Ik had al beelden van de beren gezien, maar als je er dan bent ruik je ook die verschrikkelijke stank. Ze zaten in hun eigen uitwerpselen op een betonnen vloer in een veel te klein hok, zonder groen en zonder verrijking. Ze zaten daar gewoon afgestompt te wezen."

Fokbeer Maria

Soms worden beren die in gevangenschap zijn gehouden wel losgelaten in de vrije natuur, maar de dieren in het Berenbos in Rhenen zouden dat waarschijnlijk niet overleven. Neem de berin Maria, die tijdens de radiouitzending vanmorgen even een kijkje kwam nemen bij het hek. Ze werd naar Rhenen gebracht vanuit Bulgarije, waar ze als fokbeer was gebruikt.
8.40 uur: Radio M Utrecht in het Berenbos in Rhenen
"Ze was een van de beren die in een fokstation voor de jacht jongen moest werpen", vertelde hoofd dierverzorging José Kok van Ouwehands Dierenpark aan verslaggever Robert Jan Booij. "Die jongen werden uitgezet en dan mocht er op ze geschoten worden. Ze zat daar al heel wat jaren en was hartstikke knettergek."

Rondjes draaien

Toen de getraumatiseerde Maria in Rhenen aankwam hebben de verzorgers veel moeite gedaan om haar te kalmeren. "Ze kon alleen maar rondjes draaien, rondjes draaien, rondjes draaien", herinnert Kok zich. "Ze beschadigde zichzelf tegen het gaas."
Niet alle beren die in Rhenen aankomen zijn er zo slecht aan toe, maar het verzorgen van Maria illustreert wel hoe lang het kan duren voor een beer er weer een beetje bovenop is. "We hebben uren bij haar gezeten om haar lepels honing te geven", aldus Kok. "Toen ze dat doorkreeg konden we proberen haar wat langer bij ons te houden. Heel langzaam wordt zo'n beer dan rustiger."

Winterslaap

In het Berenbos in Rhenen leven op dit moment zeven beren in relatieve vrijheid. Ze wonen in een omheind bos met onder meer een waterval, een vijver en holen waarin ze hun winterslaap kunnen houden. Het verblijf is ook het thuis van vier wolven. Volgens stichting Bears in Mind bevordert dat het natuurlijk gedrag van beide diersoorten, omdat wolven en beren in de vrije natuur ook met elkaar optrekken.
Voor Ljalja en Malysh, zoals de Oekraïense beren worden genoemd, is nog plaats genoeg. In Rhenen kunnen elf beren worden opgevangen. Meldingen over beren die in het buitenland in erbarmelijke omstandigheden gevangen worden gehouden komen meestal binnen via Bearalert.org, een website van de Rhenense stichting. Ook lokale projectpartners wereldwijd schakelen Bears in Mind in als er beren zijn die gered moeten worden. Sinds 1993 zijn in het Berenbos meer dan dertig beren opgevangen.
De twee nieuwkomers worden in Rhenen onderzocht op hun lichamelijke en geestelijke toestand. Ze krijgen voortaan een dieet dat gebaseerd is op wat wilde beren door de seizoenen heen eten. Na dertig dagen quarantaine mogen ze naar buiten. Dan zullen ze voor het eerst gras onder hun berenpoten voelen.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.