Wat wil de eerste islamitische middelbare school van Utrecht?

Daar is behoefte aan, ziet Salihi. De islamitische middelbare school is een aanvulling op het al bestaande onderwijs in de stad en de regio. "Islamitisch onderwijs wordt nu buiten Utrecht geconsumeerd. Ze gaan al naar het Cornelius Haga Lyceum (in Amsterdam, red)."

Een belangrijke horde is vorige week genomen: het Al Amana College heeft de benodigde ouderverklaringen binnen. Naast de basisscholen zijn er ook al peuterspeelzalen. "We willen graag doorgaande leerlijnen. Op het gebied van onderwijs maar ook pedagogisch en didactisch." Op die manier kan de school kinderen van hun vierde tot hun achttiende begeleiden.

Salihi zegt dat het op die manier mogelijk is om de kansengelijkheid te vergroten, zijn school weet wat kinderen met een islamitische achtergrond nodig hebben. Zij beginnen volgens hem vaak met een achterstand aan hun schooltijd. Niet alleen op het gebied van taal maar ook sociaal en emotioneel. "We krijgen kinderen in groep 1 die niet in staat zijn zichzelf te kleden. Zij kennen vaak ook geen duidelijke structuur."

Bovendien ziet Salihi veel kinderen van zijn islamitische basisscholen uitvallen op de middelbare school. "Ze vallen uit na twee of tweeëneenhalf jaar, het gaat mis qua gedrag. Wat ik te horen krijg, is dat het vaak gaat om dingen zoals plannen en organiseren."

Tijdens het gesprek grijpt de directeur-bestuurder vaak terug naar de kernwaarden die de middelbare school hanteert. Het gaat bijvoorbeeld om zelfstandigheid die leerlingen ontwikkelen, over samenwerking. Al Amana vormt een 'educatief partnerschap' met de leerling en zijn ouders. Ze worden allemaal eigenaar van het leertraject. "Wij zijn partners en het kind is aan zet. Wij gaan het probleem van het kind niet oplossen, het kind leert het probleem zelf op te lossen."

Na een glaasje Marokkaanse thee en een stuk dadeltaart geeft Salihi een rondleiding door de ruime en lichte basisschool in Zeist. Hij geint met langslopende juffen en wijst op een naambordje van een lerares met een oer-Hollandse naam. "We nemen bewust moslims en niet-moslims aan als leraren. We willen een afspiegeling zijn van de maatschappij." Ook leerlingen zonder islamitische achtergrond zijn welkom, al blijft dat nu nog beperkt tot een enkeling.

De school in Zeist is in 2019 van start gegaan. Bij de opening werd de buurt uitgenodigd om kennis te maken. De nieuwe middelbare school moet ook open en transparant zijn. "Vaak wordt er alleen over islamitisch onderwijs gesproken, maar niet met islamitisch onderwijs."

Isoleert een islamitische middelbare school zich niet van Utrechtse samenleving? "Dat hoor je nooit over een zwarte school met 80 of 90 procent moslimkinderen maar onder een ander bestuur", zegt Salihi. "Dan wordt er nooit gesproken over een sociaal isolement in de media."

Nee, er zal bij de nieuwe middelbare school ook geen sprake zijn van een sociaal isolement zegt hij. "De islamitische zuil bestaat ook niet. Kinderen hebben de wereld in hun handen met sociale media, ze zitten op voetbal of op andere niet-islamitische sportverenigingen, ze hebben vrienden buiten school. Dus er is geen islamitische zuil."

In de eerste plaats draait het om hoogwaardig onderwijs, pas daarna komt de islamitische identiteit. "Dat is ook waar ouders naar kijken: is de kwaliteit goed?"

De invloed van religie op het onderwijs zal dan ook beperkt blijven. Er komt ruimte om te bidden, er is een gezamenlijke dagopening waar wordt gelezen uit de Koran en de omgangsvormen zijn geïnspireerd op het geloof. Alleen als er ruimte in het curriculum is voor aanvullingen in het lesprogramma zal dat gebeuren. Het gaat dan bijvoorbeeld over de geschiedenis van de islam in Europa. "De islam speelt al acht eeuwen lang een belangrijke rol in Europa. Heel Spanje en een stuk van Frankrijk waren islamitisch. Dat vind je bijna niet terug in de geschiedenis, hier in Nederland."

"Nog een kernwaarde", zegt Salihi, "Leren en leven met lef en moed. Keuzes durven maken, en die ook kunnen verantwoorden." Hij wil zorgen dat zijn leerlingen klaar zijn voor de maatschappij en de arbeidsmarkt. "Bijvoorbeeld over de hoofddoekkwestie. Als de vraag wordt gesteld: waarom draag je een hoofddoek? Dat je dan niet zegt: dat staat in de Koran, want een blanke Hollander herkent dat niet. Dan moet je kunnen uitleggen waarom je die keuze hebt gemaakt en waarom je achter die keuze staat."

Identiteitsontwikkeling is een van de toegevoegde waarden van de school. "Onze jeugd wordt voor hun gevoel vaak niet geaccepteerd", zegt Salihi. Hij wil leerlingen tools geven om uit de slachtofferrol te komen. "Zodat ze voldoende tools krijgen om volwaardig te kunnen participeren en hun kansen kunnen vergroten binnen de Nederlandse samenleving."

Daar hoort acceptatie van negatieve beeldvorming van de islam in bijvoorbeeld de media bij. "Dat moet je als een feit accepteren. Wij vinden dat je als moslim, of als scholier, een taak hebt om van verbinding uit te gaan en je niet laat beïnvloeden. Als je identiteit goed is ontwikkeld, als je weet wie je bent, dan wordt je verdraagzamer en meer tolerant."

Het Al Amana College heeft dus genoeg ouderverklaringen. De volgende stap is een beoordeelding door de Onderwijsinspectie om te bepalen of ze al dan niet een financiering krijgen. Het ministerie neemt daarover voor 1 juni volgend jaar een besluit. De gemeente Utrecht gaat over de huisvesting. Als alle stappen zijn doorlopen kunnen nieuwe scholen in 2023 open.