Archeologisch monument gevonden bij Odijk: 'Het ligt hier helemaal vol'
ODIJK - Het archeologische onderzoek op het toekomstige bouwterrein van de nieuwe woonwijk Kersenweide in Odijk is bijna klaar. "Maar we kunnen nu al wel bevestigen dat we hier een archeologisch monument hebben gevonden. Het zit hier helemaal vol met sporen uit de Romeinse tijd", zegt archeoloog Tiziano Goossens (52) van Archol, die het onderzoek coördineert.
Duizenden potscherven, botten, resten van houten palen en een waterput zijn er al ontdekt. De meeste vondsten gaan weer de grond in, maar een aantal gevonden schatten krijgen een plekje in een museum. De kleinste en tegelijk grootste vondst in het gebied is een muntje ter grootte van een dubbeltje. "Dit is een sceatta. Een zilveren munt uit het jaar 700."
Archeologisch monument gevonden bij Odijk: 'Het ligt hier helemaal vol'
Het muntje is hier in het net geoogste maisveld gevonden door Jos Bransen (68). Hij is één van de amateurarcheologen die helpt bij de opgravingen. "Als je goed kijkt zie je een afbeelding van Wodan, de oppergod van de Noorse mythologie." Dit soort muntjes werden onder ander geslagen in Dorestad (waarschijnlijk het huidige Wijk bij Duurstede). Enkele jaren geleden is er bij Cothen ook al een grote muntschat gevonden.
Jos was al drie dagen zonder succes met zijn metaaldetector in de weer toen het apparaat ineens hard begon te piepen. "Ik zag het gelijk. Een sceatta. Heel bijzonder. Eerder heb ik bij Leidsche Rijn ook al een muntschat gevonden, dus ik wist waar ik op moest letten." zegt Jos trots. "Maar 99 van de 100 keer is het troep, het ligt echt niet voor het oprapen. Dat is tegelijk ook weer het leuke aan deze hobby."
En er is nog meer bijzonders, zegt Tiziano terwijl hij een gelabeld plastic zakje pakt. "Dit is een fibula. Een dasspeld uit de Romeinse tijd. Daarmee maakte iemand zijn mantel dicht. Waarschijnlijk heeft de eigenaar hem in een sloot laten vallen, want daar vonden we 'm. Hij is nog in volledige staat. En dit ding is een koperen knoop om een riem mee te sluiten in de vorm van een leeuwenkop. Dat is best bijzonder, omdat mensen hier nog nooit van een leeuw gehoord hadden. Dit komt dus van ver."
Het ligt echt niet voor het oprapen. Soms vind ik drie dagen niks.
Op een campingtafeltje midden in de omgeploegde maisvelden liggen de vondsten uitgestald. "We hebben veel botten en stukjes aardewerk gevonden. Die werden honderden jaren geleden als afval weggegooid en komen nu weer naar boven. Het is duidelijk dat hier eeuwenlang mensen hebben gewoond. Want we hebben op veel plekken resten van houten palen gevonden die de fundering vormden van huizen. En zelfs een waterput met afvoer."
Het gaat over 1800 tot 2000 jaar geleden. "Op dit deel lag de grond een stuk hoger en daar was er bewoning. Waarschijnlijk een agrarische nederzetting met meerdere huizen. Iets verderop was een lager, natter deel waar niet gebouwd kon worden. Aan de andere kant van dat water is al eerder een grafveld ontdekt. Hier hebben dus eeuwenlang vrij veel mensen gewoond."
Archeologisch onderzoek vindt dagelijks in heel Nederland plaats op plekken waar gebouwd gaat worden. "We weten nu dat hier in ieder geval geen parkeergarage mag komen. Op dit stuk zal eerder een grasveld, park of speeltuin worden aangelegd, zodat het archeologische monument onder de grond behouden blijft."
Er zijn ruim 1400 archeologische monumenten in Nederland. De meeste zijn ontdekt door archeologisch onderzoek en weer afgedekt om het te bewaren voor de toekomst. Alleen de echt bijzondere vondsten krijgen een plekje in een museum, de rest blijft liggen onder de grond. De locatie van de vondsten wordt gedetailleerd in kaart gebracht zodat er bij de bouwplannen rekening gehouden moet worden met waar en waar niet gebouwd mag worden.
Voor Tiziano is het vervolgonderzoek dat de komende jaren plaats gaat vinden het allermooiste aan de archeologie. "Door dit onderzoek gaan we veel leren over hoe het er hier vroeger uitzag en hoe mensen leefden. Dit gebied is archeologisch gezien erg interessant, omdat het dichtbij de Romeinse Limes ligt. En zelf vind ik de Romeinse tijd ook extra mooi, omdat er een verhaal achter schuilt. De huidige bewoners kwamen hier door de Romeinen in aanraking met nieuwe technieken en goederen uit andere delen van Europa. En nieuwe soorten voedsel. In het begin zal er flink gevochten zijn, maar je ziet ook dat mensen de nieuwe dingen langzaamaan omarmden. Door deze vondsten kunnen we daar meer over te weten komen."
In 2023 moet de bouw van de 1.200 woningen op de Kersenweide gaan beginnen.
