Vleutense familie is 41.000 euro kwijt na WhatsApp-fraude: 'In een paar appjes ons hele leven kwijt'

PROVINCIE UTRECHT - Sana Ali ziet in de groepsapp met haar familie berichten voorbijkomen over betaalverzoeken van haar zus naar haar vader Azad. Of het klopt dat haar zus eerder via een andere chat betaalverzoeken heeft gestuurd? Bij haar gaan direct alarmbellen af en dat blijkt terecht want in een mum van tijd is haar familie ruim 41.000 euro kwijt door WhatsApp-fraude.
"Hee pap, net een klein ongelukje gehad met mijn telefoon. Dit is even mijn nummer waar ik tijdelijk op te bereiken ben." Zo begint het gesprek met een oplichter via WhatsApp. De dochter van Azad, Sana, vertelt het verhaal namens haar familie. "Het verhaal klopte gewoon helemaal", zegt ze. Want een dag voor dit berichtje was de telefoon van haar zus ook echt kapotgegaan.
Dat haar 'zus' vervolgens om geld vraagt is ook niet opvallend. Ze staat op het punt om een huis te kopen en Azad zou haar financieel helpen. "Als je dan precies dezelfde gesprekken hebt gehad met je dochter op haar eigen telefoonnummer, dan klopt het verhaal gewoon in je hoofd", zegt Sana. Haar vader zit naast haar en knikt bevestigend. Azad maakt het geld over en beseft niet veel later dat de duizenden euro's niet bij zijn dochter terechtkomen. "Het was echt een enorme schok."
Door WhatsApp-fraude raakte de familie van Sana 41.000 euro kwijt
"In een paar WhatsAppjes is ons hele leven weg", zegt Sana. Haar ouders zijn jaren geleden gevlucht uit Irak en hebben in Vleuten hun leven opgebouwd. Azad werkte jarenlang bij Lister als hulpverlener. "Ze hadden hier niks, ze hebben zo hard gewerkt om ons een goed leven te geven en in een appje is alles weg. Het is echt niet zo dat we dit bedrag standaard op onze rekening hebben staan", zegt Sana.
Het geld was bedoeld voor het huis van Sana haar zus. Er is al een aanbetaling gedaan maar de rest van het geld is verdwenen. Als de familie niet betaalt, gaat de koop niet door en wordt de aanbetaling van 37.000 euro omgezet in een boete. De familie Ali doet er alles aan om dat te voorkomen. Verschillende familieleden staan ondertussen in het rood, ze hebben leningen afgesloten en de zus van Sana heeft haar auto verkocht. Zo lukt het de familie om het huis te kopen en te voorkomen dat de schade oploopt tot 77.000 euro.

WhatsApp-fraude komt steeds vaker voor

De familie Ali is niet de enige die slachtoffer is van WhatsApp-fraude. De afgelopen jaren is het aantal slachtoffers van cybercrime in onze regio vervijfvoudigd. De gemiddelde schade is 3500 euro per slachtoffer. "41.000 euro is dus wel heel erg veel", zegt Tanya Wijngaarde van Fraudehelpdesk.
Vooral in 2020 nam online criminaliteit een vlucht. "Een toename van cybercrime zou te maken kunnen hebben met corona: meer mensen begeven zich online, en ook criminelen zien online oplichting als een handig alternatief", zegt Wijngaarde. "Mensen hadden vaker contact met elkaar via sociale media contact. Ook mensen die minder ervaring hebben met WhatsApp, gingen toch appen."
WhatsApp-fraude? Zo gaat het in zijn werk
De slachtoffers van deze fraude blijven ondertussen berooid achter. De politie krijgt zoveel meldingen van online oplichting dat ze geen capaciteit hebben om naar elke zaak een onderzoek te starten. Om een beeld te krijgen van grote criminele netwerken worden de losse aangiftes verwerkt in clusteraangiftes. Dat betekent dat alle informatie geautomatiseerd wordt onderzocht. Ook de zaak van de familie Ali belandde in een clusteraangifte.
Ook de ING, waar de familie Ali haar bankzaken regelt, kan niet helpen. "In het geval van bijvoorbeeld WhatsApp-fraude (vriend-in-nood oplichting) voert het slachtoffer zelf de betaalopdracht uit. Er is dan er sprake van fraude die plaats vindt in de eigen omgeving van de klant en in dat geval is deze wet niet van toepassing. Er is dan geen wettelijke verplichting voor de banken om de schade te vergoeden", zegt een woordvoerder van de bank.
De bank laat weten dat ze actief bezig zijn om cybercrime tegen te gaan. "Onze fraude-experts zijn continu bezig met ons veiligheidsbeleid en fraudedetectiesystemen en zij proberen nieuwe manieren van oplichting en fraude in kaart te brengen." Daarnaast zet de bank in op preventie door middel van voorlichtingscampagnes.
Voor slachtoffers van WhatsApp-fraude is het soms lastig het geld terug te krijgen, zegt de Fraudehelpdesk
"We horen vaak dat het bij WhatsApp-fraude dat het moeilijk is om het geld terug te krijgen. De bank neemt vaak het standpunt in 'je hebt het zelf overgemaakt dus we vergoeden het niet'. Dus dat is wel een probleem", zegt Tanya Wijngaarde van Fraudehelpdesk.
"Wat voor de meeste vormen van fraude geldt is dat je moet checken met wie je te maken hebt voordat je geld overmaakt of op een linkje klikt. Dat klinkt niet logisch want als je met je dochter aan het appen bent, ga je dat niet checken. Maar als er opeens iets anders is of je dochter heeft opeens een nieuw nummer, controleer dat dan even", zegt Wijngaarde.

8 euro teruggekregen

Voor Azad en zijn familie betekent het dat ze hun geld waarschijnlijk nooit meer terugzien. Een bank waar het geld naartoe is overgemaakt heeft een paar dagen na de melding ernaar gekeken volgens de familie. Op dat moment was het geld alweer doorgesluisd. "We hebben 8 euro teruggekregen, dat was het enige wat er nog op stond", zegt Sana.
Sana heeft een crowdfunding opgezet om een deel van het bedrag terug te krijgen. Azad is dankbaar maar vindt het ook ingewikkeld om geld aan te nemen van vriendinnen van zijn dochters. Vaak zijn dat studenten die het zelf ook niet heel breed hebben. "Het is pijnlijk dat we worden geholpen door mensen die ons niet hoeven te helpen maar dat we in de steek worden gelaten door mensen die ons juist wel zouden moeten helpen", zegt Sana.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.