Huisartsenspoedzorg stroomt over: 'De zorgvraag stijgt en het aantal medewerkers daalt'

Op het eerste gezicht lijkt dit een grappige anekdote die het goed zou doen op een verjaardagsfeest. Maar de spoedpost voor huisartsenzorg in Nieuwegein staat flink onder druk. En dat komt niet door een tekort aan artsen, maar door een tekort aan triagisten.

Een triagist is een speciaal opgeleide medewerker voor de acute spoedzorg, die inschat hoe ernstig de klacht van een beller is en hoe snel een arts of ambulance hier naar moet kijken of welk advies er gegeven kan worden. Een hele belangrijke taak waar een flinke opleiding voor nodig is. Op de spoedpost betekent dat vooral werken in de avonden, de nachten en het weekend. En door het tekort aan zorgpersoneel zijn er steeds minder mensen te vinden voor deze functie.

Het lukt de huisartsenpost in Nieuwegein nog steeds om 95% van de telefoontjes binnen tien minuten af te handelen. "Maar soms zijn er dagen dat de wachttijd 45 minuten is, zoals vorig jaar in het schaatsweekend," vertelt Pim Achterberg. Hij is de medisch directeur van de huisartsenpost.

In Nieuwegein komen per weekend zo'n duizend telefoontjes binnen op de huisartsenpost. Voor de eerste lockdown waren dat er zo'n achthonderd.

Triagist Corrie neemt de telefoon op.

"Please speak English. My brother only speak Polish," klinkt het aan de andere kant van de lijn. Helaas blijkt ook de beller niet zo goed Engels te spreken. Na tien minuten flink doorvragen komt Corrie er eindelijk achter dat de broer van de beller sinds gisteravond niet meer kan plassen en dat hij in Vlaardingen woont. Ze geeft hem het telefoonnummer van de lokale huisartsenpost en drukt de man op het hart echt hulp te zoeken. Ondertussen hangen de Utrechtse bellers extra lang in de wacht.

"Mensen moeten pas bellen nadat ze goed nagedacht hebben over wat hun vraag is en of dat die mogelijk ergens anders op te lossen is," zegt directeur Achterbeg.

"Op www.moetiknaardedokter.nl of www.thuisarts.nl kan je toegankelijke en professionele informatie vinden. Als mensen hier vaker gebruik van zouden maken, zou het ons misschien wel tien tot twintig procent aan telefoontjes schelen. Dat zou veel druk schelen. Al moet dit natuurlijk niet betekenen dat bescheiden mensen hun doktersbezoek uitstellen."

Deze zaterdagochtend zit er één ervaren kracht achter de telefoon in Nieuwegein. De rest van de triagisten zijn net opgeleid, of zijn werkende studenten, vertelt teamleider Liseth.

"Dat is niet ideaal. De balans is zo niet goed. Maar we hebben de andere ervaren medewerker vandaag nodig om een nieuwe collega op te leiden, dus het kan nu even niet anders."

Daarnaast ziet Liseth de druk op haar collega's ook op andere manieren toenemen. Sinds kort is de beveiliger aan de poort weer terug.

"Mensen kunnen echt stampij maken. Bijvoorbeeld wanneer ze de urgentie van hun medische probleem hoger inschatten dan dat wij dat doen. Ze willen vanuit hun eigen bezorgdheid en onmacht direct geholpen worden. Wij hebben daar dan best wel begrip voor, maar deze mensen hebben geen begrip voor onze situatie."

Medisch directeur Achterberg ziet de situatie met lede ogen aan. Er zijn de laatste tijd al een aantal veranderingen doorgevoerd om de situatie te verbeteren, maar een oplossing voor het probleem is er nog niet.

"We hadden eerst twee locaties met triagisten. In Zeist en in Nieuwegein. Maar door het personeelstekort zitten alle triagisten nu gebundeld in Nieuwegein," vertelt hij. "En soms is er in de nacht maar één triagist beschikbaar voor ongeveer 600.000 inwoners. Dat proberen we natuurlijk te voorkomen en dan zetten we er 's nachts een huisarts bij. Maar dit zou eigenlijk niet moeten."

Tom Rebholz is huisarts en voorzitter van Unicum Huisartsenzorg Lekstroom en is ook hard op zoek naar een oplossing.

"We zijn de afgelopen jaren van een hele grote centrale organisatie naar vijf kleinere organisaties gegaan. Dat zorgt voor betere zorg en een hoger werkplezier bij medewerkers. Maar tegelijkertijd is één groot callcenter ergens in Almere wel efficiënter. We zoeken nu naar de middenweg. Maar helaas zijn we door het samenvoegen van de groepen triagisten uit Zeist en Nieuwegein ook medewerkers kwijtgeraakt. Die zijn ergens anders gaan werken."

Gelukkig worden er, ondanks het personeelstekort, nog steeds veel patiënten snel geholpen. De beller met huiduitslag die voorzichtig vraagt of iemand er naar kan kijken, kan direct wat foto's mailen. Triagist Corrie vindt het geen goed idee om hem te laten wachten totdat zijn eigen huisarts er maandag naar kan kijken.

"Mogelijk is het gordelroos. Vroege behandeling van deze klachten kan de ernst van de langdurige pijn bij gordelroos voorkomen. De arts kan zo gelijk even naar de foto's kijken en mogelijk spaar ik zo een consult uit."