Straks ook de Dom in 18e eeuwse kerststal van Museum Catharijneconvent? 'Je hoort dingen toe te voegen'
Enorme kerststal in het Catharijneconvent
Utrecht - Het zou maar zo kunnen volgend jaar Kerst: Jozef en Maria die de geboorte van Jezus afwachten in de onderdoorgang van de Domtoren. Als het aan hoofdconservator Frank van der Velden van museum Catharijneconvent ligt zou zo'n soort tafereel prima kunnen worden toegevoegd aan de enorme Napolitaanse kerststal die het museum onlangs heeft gekocht. "Die figuren waren heel kostbaar, dus je kocht ze niet in een keer, maar voegde er steeds een paar aan toe. En dat gaf je van generatie op generatie door. Dus zo kunnen wij ook dingen toevoegen aan de kerststal, dat is eigenlijk wat je hoort te doen."
Door de aankoop van de zevenhonderd mensen, dieren en decorstukken en die samen te voegen bij de honderd beeldjes die er nu al staan, is het Catharijneconvent het enige museum met zo'n monumentale stal in Nederland. De traditie van Napolitaanse kerststallen gaat al zo'n 1000 jaar terug. Wat begon als een kerstgroep met alleen Maria, Jozef en het kindje, groeide uit tot een heel spektakel met marktkooplui, zwervers, kaartspelers en muzikanten. Frank: "Het leuke is dat je het straatleven in Napels er gratis bij krijgt. Er zit ook een herberg bij, die verwijst naar de herberg waar Jozef en Maria werden geweigerd, maar waar ook dronkenlappen aan tafel zitten."
De eerste eeuwen waren de beeldjes van hout. Daardoor waren ze heel stijf. Frank: "Ze kwamen los uit altaarstukken zodat je ze elk jaar apart kon neerzetten. Dat zag er niet heel erg overtuigend uit. Een belangrijke uitvinding was dat de figuren gemaakt werden van ijzerdraad, met terracotta armen en benen. Deze figuren kun je buigen en bewegen zodat je er echt theater van kunt maken."
Hij had vijf kamers van zijn palazzo gevuld met kerststalscenes.
En theater was het in Napels. Edellieden wedijverden wie de mooiste kerststal had. Zo had de Italiaanse prins Francesco Pinto er in de 18e eeuw een hele happening van gemaakt. Frank: "Hij had vijf kamers van zijn palazzo gevuld met kerststalscenes. Dus je kunt je voorstellen dat iedereen naar dat palazzo toe kwam. Ik stel me voor dat er bij het paleis een hele rij stond van mensen die wilden gaan kijken en dat je je dan kon vergapen aan die enorme kerststal door al die vertrekken heen."
In die tijd huurde mensen zoals Pinto een theater- of operaregisseur in om de kerststal neer te zetten. Museum Catharijneconvent wil dat volgend jaar ook doen. De kerststal is dan pas te zien, want de honderden beeldjes moeten nog gerestaureerd worden. Dat kost veel geld. Daarom is het museum een crowdfunding gestart. Als die genoeg oplevert om de restauratie te bekostigen, zal de complete kerststal volgende kerst in al zijn glorie staan te pronken.
Dit verhaal komt uit het programma Route C, het cultuurprogramma van RTV Utrecht. De eerste uitzending is elke zondag rond half 9 en het programma wordt daarna elk uur herhaald.
