Aantal tropische halsbandparkieten in Utrecht verviervoudigd: 'Vraag is of ze problemen veroorzaken'
27 december 2021, 06:00 • 3 minuten leestijd
UTRECHT - De halsbandparkiet houdt zich al een aantal jaar op in Utrecht, maar nu blijkt hij het hier wel erg naar zijn zin te hebben. Zo erg zelfs dat de populatie in de stad sinds 2015 is verviervoudigd, blijkt uit een nieuwe telling. Landelijk is het aantal verdubbeld. Is er sprake van een parkietenplaag?
Volgens de meest recente telling leven er zo'n duizend halsbandparkieten in Utrecht. In 2010 waren dat er nog maar zo'n zeventig. Ook Albert de Jong van Sovon staat ervan te kijken. "Het is een flink aantal." De Jong behoort tot het driekoppige telteam van de Utrechtse populatie.
Terwijl de schemer invalt, komen de parkieten kwetterend aangevlogen over het water bij de Bemuurde Weerd. De gifgroene vogel staat in kleurrijk contrast met de grauwigheid van het winterse Utrecht. Wie hier 's avonds (of 's ochtends) wel eens komt, zal het herkennen: de hoge bomen langs het water zijn sinds een tijd de vaste slaapplek van deze invasieve exoot.
De halsbandparkiet komt oorspronkelijk uit India maar leeft al een aantal decennia in Nederland in het wild. In 1968 worden ze voor het eerst gespot in een park in Den Haag. Waarschijnlijk zijn ze ontsnapt uit een volière. Sindsdien hebben de vogels zich verspreid, maar nog altijd bevinden ze zich vooral in het westen van het land.
Volgens de laatste telling leven er ruim 21.000 halsbandparkieten in Nederland. Dat is een verdubbeling ten opzichte van de vorige telling, zes jaar geleden. Het blijkt wel dat dieren hier gemakkelijk kunnen overleven. Volgens De Jong komt dat onder andere door de gemiddeld zachte winters, het gebrek aan natuurlijke vijanden en het feit dat er meer dan genoeg voedsel is.
Veel van de parkietenpopulaties houden zich in stedelijk gebied op. Waarom is niet helemaal zeker. Mogelijk omdat het daar warmer is en er weinig roofdieren in de stad zitten.
'Zo'n exoot moet je goed in de gaten houden'
Terwijl er steeds meer parkieten in de bomen neerstrijken, haalt De Jong zijn verrekijker en telmachientje tevoorschijn. Het tellen is een hele klus, mede omdat de dieren niet geneigd zijn stil op een tak te blijven zitten. Ze hoppen van boom naar boom terwijl ze het zichzelf gemakkelijk maken voor de nacht. Als het bijna donker is, keert de rust langzaam terug.
Dat is voor De Jong het moment om in actie te komen. "Je pakt je kijker en handteller en je gaat de boom van boven naar beneden bekijken. En dan tik je per parkiet op de handteller mee." Dat klinkt eenvoudig maar je kunt je voorstellen dat je je hoofd er goed bij moet houden. "Voordat je het weet ben je vergeten waar je was gebleven in die boom. Dus je moet echt goed opletten."
De vorige telling is alweer zes jaar geleden. Maar zo'n exoot moet je goed in de gaten houden, zegt De Jong. Cijfers tot achter de komma ga je overigens niet krijgen. "Maar je komt tot een zo goed mogelijke schatting."
In de provincie bevindt zich tot zo ver bekend naast Utrecht nog één andere parkietenslaapplek. Die is in Woerden. Wel is die plek een stuk minder populair: naar schatting leven daar zo'n 150 vogels.
De parkieten hebben met de Bemuurde Weerd als slaapplek in de De Jong's woorden "een sfeervolle plek uitgezocht". Vanaf daar heb je uitzicht op Oudegracht en de Domtoren. Voor veel Utrechters is de plek ook onderdeel van hun vaste ommetje of hardlooproute. Niet gek dus dat de vogels dagelijks een hoop aandacht trekken én vragen oproepen.
Terwijl De Jong staat te tellen wordt hij door een voorbijganger aangesproken. Of hij weet wat voor vogels dit zijn en wat ze hier doen?
Omstanders hebben het wel eens over een plaag, zegt De Jong later. Ook maken sommige natuurorganisaties zich daar zorgen over. Maar daar kun je volgens de vogelaar (nog) niet over spreken. "De vraag is of ze problemen veroorzaken, bijvoorbeeld voor andere diersoorten of bij fruittelers."
Wat beide betreft, valt het nog mee. De concurrentie met andere diersoorten is in Nederland beperkt. En ook het aantal meldingen van bijvoorbeeld fruitboeren - de parkieten houden wel van een vers stuk fruit - is gering. "Die schademeldingen ging om enkele duizenden euro's. Dat kan veel erger."
Wel scheelt het volgens De Jong dat het leefgebied van de vogel zich nu vooral tot de Randstad beperkt. "Als ze de Betuwe intrekken, krijg je een ander verhaal."
Als het aan de vogelaar ligt, kunnen we vooral blij zijn met de tropische vogels. "Weetje, het is de jungle in de stad. Dat is toch gaaf? Dan hebben we tenminste nog een beetje natuur."
Half januari wordt er nog een keer geteld. Vervolgens neemt Sovon het gemiddelde van die twee tellingen als uitgangspunt. Meer informatie over de halsbandparkiet vind je hier.
