Voltallige Utrechtse raad ‘not amused’ over datalek Samen Veilig

Eerder deze week werd bekend dat een systeembeheerder van het bedrijf per abuis het complete interne intranet op het openbare internet had gezet. Duizenden pagina’s werden daarmee onbedoeld openbaar. Tegelijkertijd bleek dat een eerder datalek uit 2017 als ‘zeer groot’ is aan te merken. Het bedrijf had tot nu toe laten weten dat dit lek uit 2017 om slechts een ‘paar aantekeningen’ ging.

In het vragenuur in Utrecht kwam een set vragen aan bod, die door alle partijen werden ingediend. Dat alle partijen dat samen doen is niet uniek, maar wel uitzonderlijk. In die vragen stellen de partijen onder andere: “Welke consequenties zou dit zoveelste datalek moeten hebben voor de samenwerking tussen de gemeente Utrecht en Samen Veilig?”

Verantwoordelijk wethouder Eelco Eerenberg (D66) onderhoudt het contact met het jeugdzorgbedrijf namens alle deelnemende gemeentes in de provincie Utrecht. “Het is heel erg slecht wat er is gebeurd. Ik deel uw zorgen, het is onacceptabel”, zei de wethouder tegen de raad. Eerder al kondigde hij een onafhankelijk onderzoek aan naar de aanhoudende datalekken bij SAVE en Veilig Thuis. De wethouder gaf aan contact te hebben gehad met andere wethouders in de regio, volgens Eerenberg is men unaniem ontevreden.

Hij wil een onafhankelijk onderzoek instellen, dat aansluit op een eerder onderzoek dat na een vorig groot datalek werd uitgevoerd. VVD-er Dimitri Gilissen zou graag zien dat zo een onderzoek verder gaat dan alleen de veiligheid van gegevens, maar ook over het functioneren van Samen Veilig als geheel. Zo ver wil de wethouder niet gaan. “Ik heb geen aanleiding om nu te zeggen: ‘alles wat Samen Veilig doet deugt niet, en daar moeten we met elkaar een andere afspraak over maken’,” zei Eerenberg tegen de raad. “Ik vraag me ook ernstig af wat dat zou betekenen als we die conclusie trekken, ook omdat dit een wettelijke taak is die je niet zo maar even ergens anders kan doen.”

Ook elders in de provincie roeren gemeenteraadsleden zich, na de berichtgeving over het volgende grote datalek bij Samen Veilig. De SGP in Houten was al eerder getipt over dit datalek. De partij had het incident zelf al in onderzoek, zegt raadslid Pascal Ooms: “SGP Houten en D66 zijn vanuit verschillende hoeken geïnformeerd over een groot datalek bij SVMN. Duizenden documenten van het intranet waren online zichtbaar. Sommige documenten zijn met ons gedeeld.” Ook deze partijen eisen opheldering van hun Houtense wethouder.

Wethouders in onder andere Stichtse Vecht, Montfoort, De Bilt en Vijfheerenlanden ontvangen deze week een brandbrief, die is verstuurd door negen partijen uit die plaatsen. De raadsleden vinden de situatie bij Samen Veilig ‘uiterst zorgelijk’. Zij pleiten voor actie omdat het bedrijf omgaat met kwetsbare families en kwetsbare kinderen. Riëtte Habes (Samen Stichtse Vecht) is de initiatiefnemer van de brandbrief. Zij zegt: “Uit de reactie van het bestuur (van Samen Veilig, red.) valt niet de conclusie te trekken, dat de organisatie de ernst van de situatie onder ogen ziet.” Ook menen deze negen partijen dat Samen Veilig bewezen heeft dat hun ‘lerend vermogen’ onvoldoende is, er waren eerder grote datalekken, maar de situatie verbetert niet. De raadsleden doen een dringend beroep op de wethouders om de situatie bij het jeugdzorgbedrijf niet te bagatelliseren.

In Nieuwegein neemt de PvdA het voortouw en roept de wethouder ter verantwoording. Raadslid Emiel Holtermann grijpt daarvoor terug naar een inspraakavond van de gemeente, waar een inwoner van Nieuwegein een somber beeld over de uitvoering van werkzaamheden door Samen Veilig schetste. Holterman laat de wethouder weten geschokt te zijn door het laatste nieuws over het jeugdzorgbedrijf. “Met ontzetting nemen wij nu opnieuw kennis van een groot datalek bij SAVE en Veilig Thuis, waarbij duizenden interne pagina’s op internet zijn beland”, zegt de PvdA-er. “Gezinnen die te maken krijgen met SAVE - en dat is al ingrijpend genoeg – moeten volgens de PvdA er volledig op kunnen vertrouwen dat de privacy gewaarborgd is.” Holterman zegt zich zorgen te maken over het functioneren van Samen Veilig. Hij maakt zich boos over het feit dat het er sterk op lijkt dat Samen Veilig de deelnemende gemeentes onvoldoende heeft geïnformeerd over het meest recente datalek.