Utrechtse onderzoekers achterhalen na 80 jaar wie Joods meisje op iconische foto is
UTRECHT - Het is een bekende en indrukwekkende foto uit de Tweede Wereldoorlog: drie meisjes met een Jodenster, verlegen glimlachend. Van de twee buitenste meisjes was al langer bekend wie ze zijn. Maar wie is toch dat middelste meisje op de foto? Historisch onderzoekers Jim Terlingen en Victor Frederik vroegen zich dat al tijden af. Samen gingen ze op zoek en na intensief speuren hebben ze haar gevonden. "Heel eervol dat het gelukt is", zegt Terlingen.
In het holst van de nacht stuitte Terlingen op een foto op de Amerikaanse website van Virginia Holocaust Museum. Hij zag de foto en dacht: "Dit is d'r!". Een eureka-moment, noemt de onderzoeker het. "Ik was eerder die avond met Victor aan het appen, maar die reageerde op een bepaald moment niet meer. Hij is gaan slapen denk ik." Terlingen heeft z'n kompaan niet wakker gebeld. "Maar ik ben wel een eindje gaan wandelen." Ook langs de plek waar de foto is genomen. "Ik moest m'n energie even kwijt."
Want het was Victor Frederik die met het idee kwam. "Het zou wel eens dit meisje kunnen zijn, ze woonde op de Twijnstraat, vlakbij waar de foto genomen is." Dat is hoe zo'n zoektocht gaat, legt Terlingen uit. "Bijna als een politieonderzoek."
"Frederik had toegang tot lijsten van Joodse schoolkinderen." De andere meisjes op de foto zijn wel bekend, je weet waar ze woonden en hoe oud ze waren. Grote kans dat het vriendinnetjes zijn, dan zoek je in die hoek, vertelt Terlingen.
De onderzoekers kwamen dus uit bij de 86-jarige Lies Simons. Samen met haar zus Hella hebben de kinderen ondergedoken gezeten in De Meern, met hulp van het Utrechts Kinder Comité. Na de oorlog is Lies net als haar zus naar Amerika vertrokken. Daar hebben ze allebei een gezin gesticht. Lies in Pennsylvania en zus Hella in de staat New York.
Ruim twee maanden geleden overleed Lies. Je zou kunnen zeggen dat de onderzoekers net te laat waren, maar zo ziet Terlingen het niet. "Twee maanden geleden waren we gewoon nog niet zo ver." Hij heeft wel een dochter en de zus van Lies kunnen spreken. "De dochter vond het heel mooi, die kreeg voor haal gevoel nog iets van haar moeder."
Drie onschuldige meisjes op de foto, een iconisch tijdsbeeld. Een symbool voor de oorlog, noemt Terlingen het. "Die Jodenster, dat maakt het beklemmend", zegt hij. De andere twee meisjes op de iconische foto zijn in Auschwitz vermoord. "Dat er ooit een tijd was dat dit gebeurde, dat blijft bizar."
